خودکفایی نظامی و تسلیحاتی ایران با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیرسرعت یافته و موجب شده تا توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.
این دستاورد‌ها نشانگر این است که مسئولان دفاعی و فرماندهان نیرو‌های مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و تجهیز به انواع تسلیحات و سامانه های نظامی پی برده اند. شناسایی و پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیرو‌های مسلح ایران است.
ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) همکاری تنگاتنگی دراین زمینه دارند. این قرارگاه وظیفه طرح، برنامه، کشف و اجرای عملیات‌های مشترک پدافندی در سراسر کشور را برعهده دارد.
حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای ایران فراهم کرده‌اند.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپاد‌ها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آنها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که مواردی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بوده ایم.
این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری ایران نیز مشهود است ،به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از 3600 نقطه، گستردگی فراگیر و کارآ بودن خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از هواگردهای متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است.
نگاهی کلی
یکی از ابزار‌های این رصد و پایش رادار‌ها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آنها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند.در واقع رادار‌ها یکی از اجزای مهم سامانه‌های موشکی و پدافندی هستند که می‌توان از آنها با عنوان چشم یک سامانه پدافندی یا موشکی نام برد.
امروزه بومی سازی سامانه‌های راداری نیز به اندازه سایر بخش‌های سامانه های پدافندی و موشکی اهمیت دارد. این دقیقا همان کاری است که در طراحی و سامانه‌های پدافندی تولید ایران نیز مشاهده می‌شود.
متخصصان دفاعی این کار را در طراحی و تولید سامانه پدافند هوایی دور برد باور ۳۷۳ به طور کامل اجرایی کردند که در کم‌تر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است. یکی از ثمرات سامانه پدافندی باور 373 ، ساخت رادار معراج ۴ به عنوان یک رادار هشدار برد بلند است.
این رادار برای نخستین بار در ۳۱ مرداد ۱۳۹۵ در بازدید حسن روحانی رئیس جمهور وقت از سامانه باور ۳۷۳ درکنار سایر اجزای این سامانه پدافندی به نمایش درآمد. هر چند تا آن زمان نام رادار معراج ۴ در فضای رسانه‌ای مطرح شده بود، اما حضور این رادار در یک نمایشگاه رسمی و به عنوان یکی از اجزای سامانه پدافندی باور 373 موجب توجه بیشتری به آن شد.
در مرحله بعد سردار حسین دهقان وزیر دفاع وقت در 1 آبان1395 در مراسم رونمایی رسمی از رادار معراج 4 اظهارداشت: سامانه راداری معراج 4، دارای قابلیت کنترل، هشدار اولیه، مراقبت هوایی برد بلند، زمین پایه و ردگیری سه بعدی است.
این سامانه مجهز به تکنیک‌های روز ضد جنگ الکترونیک است و قابلیت آشکار سازی و ردگیری 200 هدف را دارد و مجهز به اتاق کنترل فرماندهی است.
ویژگی ها
رادار معراج ۴ یکی از دستاوردهای ارزشمند کشورمان در حوزه رادارهای تاکتیکی است که با نام تجاری ام 4 "M4" ارائه شده است. رادار آرایه فازی فعال معراج 4 راداری سه بعدی، برد بلند است که توانایی رهگیری همزمان ۲۰۰ هدف را تا ۴۵۰ کیلومتری داراست و می‌تواند اهدافی را از سرعت ۲۰ متر بر ثانیه تا ۳ ماخ را شناسایی و رهگیری کند.
زاویه ثابت آنتن تخت این رادار در راستای عمودی این توان را به معراج ۴ بخشیده است تا محیط را به صورت الکترونیکی پایش و جست‌وجو کند. این رادار ضمن کاهش احتمال کشف محل آن بر اثر ردیابی منشاء ارسال امواج، مقاومت بالاتری در برابر اخلال الکترونیکی دشمن دارد.
رادار معراج 4 طبق دانش روز دنیا طراحی و ساخته شده و از روش‌های پیشرفته متعدد برای غلبه بر اخلالگر‌های دورایستای دشمن استفاده می‌کند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به قابلیت پرش فرکانسی، قابلیت فشرده سازی امواج، تمرکز توان رادار روی یک ناحیه و تشعشات جانبی پایین اشاره کرد.
جمله ویژگی‌های بارز این رادار، تاکتیکی بودن و تحرک بالا و همچنین کاهش تعداد اپراتورهای آن است که کمک می‌کند تا سامانه در مدت زمان بسیار کمتری عملیاتی و یا در صورت نیاز جابجا شود.
این رادار در پاسخ به نیازهای اولیه شبکه پدافند هوایی کشور توسعه یافته و در باند اس "S" کار می‌کند که از باند‌های مناسب برای کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین است.
توان مقابله جدی با اقدامات جنگ الکترونیک دشمن از دیگر ویژگی‌های قابل توجه رادار معراج ۴ است که این سامانه با استفاده از متدهای مختلف و متعددی می‌تواند در برابر سنگین‌ترین اقدامات آفند الکترونیک دشمن نیز پایدار و در شرایط عملیاتی باقی بماند.
یکی از این متدها، قابلیت «سکتور بلنکینگ» Sector Blanking"" این رادار است که می‌تواند در حالت آماده به کار، فرستنده خود را خاموش کند که این قابلیت رادار را از تجهیزات رهگیری پنهان و همچنین از آن در برابر موشک‌های ضد تشعشع دشمن محافظت می‌کند.
چنین قابلیتی باعث می‌شود تا اقدامات دشمن در حوزه سرکوب پدافند هوایی خودی که امروزه امری مرسوم در جنگ‌ها است بی‌اثر شود و نتوانند رادارهای سامانه های کشف و شناسایی را که در حقیقت چشم و گوش یک شبکه پدافند هوایی هستند را از بین ببرند.
مشخصات رادار معراج 4
نوع آنتن آرایه‌فازی
باند فرکانسی باند اس (S)
تعداد اهداف قابل رهگیری ۲۰۰ هدف
برد ۴۵۰ کیلومتر
سرعت اهداف قابل کشف از ۲۰ متر بر ثانیه تا ۳ ماخ
ارتفاع قابل کشف از ۱۰۰ متر تا ۲۸ کیلومتر
مدت زمان برپایی سامانه ۳۰ دقیقه
تعداد خدمه ۶ نفر
نویسنده: سید رضا میرطاهر
112
بیشتر بخوانید:
رادار قدس عملیاتی شد+ ویدیو
سامانه راداری بهمن و اتاق عمل سیار ارتش رونمایی شد
