درخواست وزیر امور خارجه ارمنستان از دولت ترکیه به این دلیل مطرح شده است که چندی پیش "مولود چاووش اوغلو" وزیر امور خارجه ترکیه گفته بود:«جمهوری آذربایجان محق است که بگوید دو کریدور لاچین و زنگزور باید از وضعیت حقوقی یکسانی برخوردار باشند.»
"آرارات میرزویان" وزیر خارجه ارمنستان در همین ارتباط اعلام کرد: «جمهوری آذربایجان یا نمایندگان دولت باکو پیشنهاد ایجاد جاده‌ای مشابه با جایگاه حقوقی دالان لاچین را مطرح نکرده اند و اگر چاووش‌اوغلو خواستار طرح این مساله در مذاکرات است، می بایست راسا آن را مطرح کند، نه فرد دیگری با عناوین دیگری.»
موضوع واگذاری کریدور زنگزور به جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان موضوع جدیدی نیست. در حقیقت، پس از استقلال جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی، رهبران ترکیه با هدف ایجاد یک دالان به منظور اتصال به دریای خزر و جمهوری های آسیای مرکزی، بارها در مذاکرات با طرف ارمنی از در اختیار گرفتن این دالان سخن به میان آورده بودند.
ردپای رژیم اسرائیل در اختلافات ارمنستان و آذربایجان
مقام های دولت ایروان، در سال گذشته میلادی فاش ساختند که مقام های آنکارا در مذاکرات پیرامون از سر گیری روابط با ارمنستان، همواره در جستجوی راهی بودند تا این دالان را از ارمنستان دریافت کنند. با باز کردن پای رژیم نژادپرست اسرائیل به منطقه قفقاز جنوبی توسط دولت الهام علی اف، موضوع مسدودسازی مرزهای ایران و ارمنستان در دستور کار مثلث شوم قرار گرفت.
این مثلث شوم شامل صهیونیسم بین الملل، جریان منحوس ترک گرایی افراطی و استکبار جهانی است که همگی از سوی بیگانکان به دولت الهام علی اف تحمیل شده است. رئیس جمهوری آذربایجان به منظور خوشخدمتی به بیگانگان، تلاش زیادی به عمل آورد تا از ارمنستان کریدوری در اختیار بگیرد.
قطع ارتباط ارمنستان با ایران هدف جمهوری آذربایجان
در این زمینه، الهام علی اف حتی جمهوری آذربایجان را تا مرز جنگ سوم قره باغ با ارمنستان برد. اما اشغال بخشی از اراضی ارمنستان توسط جمهوری آذربایجان چندان طول نکشید و مقام های باکو مجبور شدند نیروهای خود را ازجنوب ارمنستان خارج سازند. اصرار مقام های باکو به در اختیار گرفتن کریدور از جنوب ارمنستان، در شرایطی مطرح شده که در بیانیه نیمه شب نهم ماه نوامبر سال 2020 و همچنین در بیانیه 11 ژانویه 2021 میلادی، موضوع دالان موردنظر دولت الهام علی اف در دستور کار قرار نداشته است.
در بند نهم توافقنامه ده ماده ای سال 2020 میلادی که به امضای "الهام علی اف" رئیس جمهوری آذربایجان، "نیکول پاشینیان" نخست وزیر ارمنستان و "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه رسید، به صراحت از دالان لاچین و رفع انسداد از راه‌های ارتباطی و زیرساخت‌های حمل و نقل اقتصادی منطقه صحبت به میان آمده است. اما در هیچیک از بیانیه‌های امضا شده، از واگذاری دالان به اصطلاح زنگزور، نامی برده نشده است.
با وجود این، رئیس جمهوری آذربایجان بارها از بند نهم توافقنامه ده ماده ای مسکو و در اختیار گرفتن دالان از ارمنستان اظهارنظرهای نادرست و خیالی مطرح کرده است. در همین ارتباط، "وارطان ووسکانیان" استاد شرق شناسی دانشگاه ایروان و کارشناس برجسته ارمنی درماه دسامبر سال گذشته میلادی گفته بود: «هدف الهام علی اف نه تعیین مرز و به رسمیت شناختن مرزهای زمان شوروی میان دو کشور همسایه، بلکه پیشروی در شمال استان سیونیک و قطع آن و سپس اشغال کل این باریکه ۴۰ کیلومتری و قطع ارتباط ارمنستان با ایران است.»
این کارشناس برجسته و مشهور ارمنی تاکید کرده بود، سیاست خارجی جمهوری آذربایجان را به عنوان کشوری که در حال حاضر کم و بیش در شرایط مستعمرگی ترکیه قرار گرفته است، می‌توان در سه محور خلاصه کرد: «محور نخست، تنش در قفقاز جنوبی که می تواند نفوذ ترکیه را در این منطقه افزایش دهد. محور دوم، ایجاد تنش در داخل ایران و به آشوب کشیدن مناطق شمال‌غربی ایران که از طرف محور باکو - آنکارا دیگر حتی به صراحت ابراز می شود. محور سوم نیز شامل محاصره و مهار ایران که از سوی برخی از کشورهای غربی و رژیم اسرائیل حمایت می شود.»
امتیازاتی که الهام علی اف واگذار کرد
به هر حال، دولت الهام علی اف با کمک ترکیه و رژیم صهیونیستی تلاش زیادی کرده بود تا به منظور خوشخدمتی به بیگانگان، ارمنستان را به تسلیم در برابر خواسته های موقتی و بیگانگان در منطقه مجبور سازد. اما با مقاومت مقام های دولت ایروان و حمایت های کشورهای مستقل منطقه، مثلث شوم نه تنها نتوانسته است به اهداف خود علیه ایران اسلامی دست یابد، بلکه در شرایطی بسیار سخت قرار گرفته است.
اگر چه فدایی اصلی این جریان، فقط دولت الهام علی اف است و به بیگانگان در این زمینه لطمه ای وارد نمی شود، اما تردیدی نیست که رئیس جمهوری آذربایجان در طول نزدیک به دوسال گذشته تمامی امتیازاتی که از جنگ قره باغ به دست آورده بود، به بیگانگان واگذار کرده است و مردم مسلمان جمهوری آذربایجان همچنان در برابر چماق دولتمردان باکو قرار دارند، اما بعید است اوضاع در شمال ارس به همین منوال ادامه یابد.
نویسنده: محمد علی طالبی خاکیانی
بیشتر بخوانید:
دعوت پوتین از سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای سفر به روسیه
تأکید امیرعبداللهیان بر حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات جمهوری آذربایجان و ارمنستان
پاسخ منفی ارمنستان به درخواست رییس جمهوری آذربایجان
دیدار سران ترکیه، ارمنستان و جمهوری آذربایجان در پراگ
116
