به گزارش خبرگزاری ایران پرس؛ سازه های آبی شوشتر مجموعهای به هم پیوسته از 13 اثر تاریخی شامل پلها، بندها، آسیابها، آبشارها، کانالهای دستکند و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا محلی برای استراحت و تفریح است. این 13 اثر بهصورت یک سیستم واحد هیدرولیکی و در ارتباط با یکدیگر کار میکنند و در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهرهگیری بیشتر از آب ساخته شدهاند.
در سفرنامه مادام ژان دیولافو باستانشناس نامدار فرانسوی از این مجموعه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شدهاست. این 13 اثر تاریخی به فاصله کمی از یکدیگر در محدوده شهر شوشتر واقع شدهاند که با عنوان سیستم آبی تاریخی شوشتر به صورت یکجا به عنوان دهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاند.
این مجموعه با بیش از دو هزار سال قدمت که از گل و خشت و آب ساخته شده است همچنان پابرجای است.
مجموعه آسیابها و آبشارهای شوشتر با توجه به زمان ساخت از شاهکارهای فنی و مهندسی در جهان است. این شاهکار مهندسی هم در ایران و هم در جهان بینظیر است.
این سازه در جهان بسیار شناخته شده است و دهها کتاب و مقاله در خصوص این مجموعه نگاشته شده و هزاران جهانگرد سالانه از این مجموعه بازدید میکنند. خیلی از گروههای جهانگردی اروپا تنها برای بازدید از این سازه به ایران سفر میکنند.
جدا از ارزش تاریخی که مجموعه سازه های آبی شوشتر دارد، نمیتوانید چشمنوازی این منطقه را همراه با صدای آبشارها و موج هایی که باد روی رودخانه وسط سازه ایجاد میکند و همچنین صدای پرندگان را نادیده بگیرید.
در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیابها، آبشارها، کانالها و تونلهای عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در قسمت انتهایی ضلع غربی این مجموعه، سیکا قرار دارد که دسترسی به فضای درون آن از طریق چند پله دستکند میسر است. درون این فضا یک حوض ۸ ضلعی با کانالهای کوچک به چشم میخورد. آب این حوض از طریق یک جوی که از دیواره سیکا خارج میشود تأمین و از طریق دو کانال کوچک به درون رودخانه هدایت میشود.
اساس کار مجموعه به این صورت است که سد گرگر مسیر رودخانه را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا میآورد. تونلهای سهگانه، آب را به مجموعه هدایت میکنند و به کانالهای متعددی تقسیم میشوند که پس از گرداندن چرخ آسیابها، آب به صورت آبشارهایی به محوطهای حوضچه مانند سرازیر میشود.
یکی از ویژگیهای بسیار بارز مجموعه آسیابها و آبشارها مجاورت آن با بافت تاریخی شهر شوشتر است. این محوطه علاوه بر استفادههای صنعتی، در هنگام کم آبی نیز، آب مورد نیاز ساکنان را تأمین میکرد.
یک ویژگی بسیار زیبا و منحصر به فرد بصری نیز که در این مجموعه وجود دارد و جلوهای خاص به آن میبخشد این است که آب حاصل از پساب آسیابها به صورت آبشارهای مصنوعی زیبا به محوطهای حوضچه مانند میریزد که منظرهای چشمنواز و دلانگیز را در مقابل دیدگان هر بیننده به وجود میآورد. همچنین در محوطه پشت بند که محل آبگیری سه تونل معروف «سه کوره»، «دهانه شهر» و «بلیتی» است نیز چشمانداز زیبایی به چشم میخورد.
تونلهای سهگانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت درآوردن پرههای آسیاب برعهده داشتهاند.
412