با وجود پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای (ان پی تی) که در سال 1968 تصویب و از سال 1970 اجرایی شده، نه فقط گامی موثر برای کاهش کلی زرادخانههای هستهای صورت نگرفت، بلکه عملا بر شمار کشورهایی که به باشگاه هستهای پیوستهاند نیز افزوده شد.
با این که تاکنون 188 کشور جهان به ان پی تی پیوستهاند، اما هند و پاکستان و نیز رژیم صهیونیستی این پیمان را نپذیرفتهاند و کرهشمالی هم پس از نقض پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای در نهایت از آن خارج شد.
با توجه به این مسائل، بسیاری از کشورهای جهان بر ضرورت ایجاد پیمان بینالمللی جدیدی که برخوردی جامع با تسلیحات هستهای در همه ابعاد آن داشته باشد پی برده و به همین دلیل مذاکره در این زمینه از مدتها قبل آغاز شده بود.
نتیجه این مذاکرات، تصویب «پیمان منع تسلیحات هستهای» The Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons =TPNW در سازمان ملل در 7 ژوئیه 2017 بود که گام مهمی در راستای مقابله با تسلیحات هستهای محسوب میشود. تا سپتامبر 2018 میلادی، 69 کشور این پیمان را امضاء و 19 کشور آن را در پارلمان خود تصویب کرده اند.
به گفته "الاین وایت" Elayne White سفیر دائم کاستاریکا درمقر اروپایی سازمان ملل و رئیس کنفرانس تصویب کننده این پیمان، جهان برای 70 سال منتظر این هنجار حقوقی بوده است.
هدف اصلی این پیمان، ایجاد یک هنجار حقوقی در راستای نکوهش دارندگان تسلیحات هستهای و نیز افزایش فشارها برای اجرای تعهدات کشورهای هستهای در زمینه خلع سلاح هستهای است.
با این حال، قدرتهای بزرگ هستهای جهان به مخالفت جدی با این پیمان پرداختهاند. در این راستا آمریکا، فرانسه، بریتانیا، چین و روسیه، روز دوشنبه 29 اکتبر با انتشار بیانیه مشترکی اعلام کردند، مخالف پیمان منع تسلیحات هستهای هستند و آن را امضا نمیکنند.
در بیانیه صادر شده از سوی این کشورها آمده است: ما قاطعانه بر این باوریم که بهترین راهکار برای دستیابی به یک جهان بدون تسلیحات هستهای از طریق یک روند تدریجی است که باید فضای امنیت بینالمللی را در نظر بگیرد. این دولتها مدعی هستند که این رویکرد اثبات شده در زمینه خلع سلاح هستهای نتایج ملموس و کاملا محسوسی از جمله کاهش زرادخانههای جهانی تسلیحات هستهای داشته است.
در عین حال آنها معتقدند که پیمان منع تسلیحات هستهای در برطرف کردن مشکلات کلیدی در مسیر خلع سلاح هستهای ناکام بوده و مغایر با برخی مفاد پیمان ان پی تی است و میتواند به این پیمان لطمه وارد کند.
از دیدگاه این پنج کشور "پیمان منع تسلیحات هستهای" دستیابی به پیشرفتهای بیشتر در زمینه خلع سلاح را پیچیدهتر و مشکلتر خواهد کرد.
در واقع هر یک از این پنج کشور به دلایل خاص خود در صدد توسعه هر چه بیشتر زرادخانه هستهای خود هستند که این مساله نه فقط مغایر با پیمان جدید در زمینه منع تسلیحات هستهای بلکه در تعارض با مفاد پیمان «ان پی تی» درباره انهدام تسلیحات هستهای نیز است.
کشورهای عضو باشگاه هستهای، در اختیار داشتن زرادخانه هسته ای و استفاده یا تهدید به استفاده از آن را حق قانونی خود می دانند و در این راستا با هرگونه اقدامی به منظور ممنوعیت عام و غیر تبعیض آمیز سلاح هسته ای یا خلع سلاح هسته ای مخالف هستند.
به رغم ادعاهای قدرتهای بزرگ هستهای درباره پایبندی به ان پی تی، اما جهان بیش از هفتاد سال است که گرفتار کابوس جنگ هسته ای است.
تهدیدات جدی ناشی از تسلیحات هستهای برای صلح و امنیت بینالمللی با توجه به وجود هزاران سلاح هستهای در زرادخانه قدرتهای بزرگ هستهای و نیز برخی دیگر از کشورها که در چند دهه اخیر به این سلاحهای مرگبار دست پیدا کردهاند، معنا پیدا میکند.
117/120
ترامپ: آمریکا از پیمان «منع موشکهای هستهای میان برد» با روسیه خارج می شود
ورود ناو هواپیمابر هستهای آمریکا به آبهای کرهجنوبی
گوترش خواستاراجرای پیمان منع آزمایش های هسته ای شد
لزوم نابودی کامل تسلیحات هسته ای در جهان