پانزدهمین نشست وزرای امور خارجه آسیای مرکزی و اتحادیه اروپا در شهر بیشکک قرقیزستان برگزار شد؛ معرفی استراتژی جدید اتحادیه اروپا در آسیای مرکزی هدف و موضوع اصلی برگزاری این نشست بود.
اتحادیه اروپا نسخه به روز رسانی شده استراتژیاش درباره روابط با کشورهای منطقه آسیای مرکزی را برای نخستین بار بعد ازسال 2007 میلادی ارائه کرد. دیدگاه جدید این اتحادیه با هدف تقویت همکاری های متقابل و مشارکت در طرح های اقتصادی با پنج جمهوری آسیای مرکزی شامل قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان ازجمله تعاملات مشترک جدید اروپا در برقراری رابطه با کشورهای این حوزه اعلام شده است.
در واقع، این استراتژی با هدف ارائه برنامهای به منظور توسعه سریع ارتباطات اروپایی - آسیایی، اصلاحات و باز شدن فضای این کشورها درمنطقه و ایجاد نیروی محرکهای برای همکاریهای منطقهای، ارائه شده است.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درماه می سال جاری میلادی در این زمینه گفت: "آسیای مرکزی همواره به دلیل تاریخی که دارد ، فرهنگ منحصر به فرد آن و نقشی که این منطقه درارتباط میان شرق و غرب ایفا میکند، یک منطقه کلیدی و مهم بوده است."
جمهوری های آسیای مرکزی، طی سالهای اخیر با تغییرات چشمگیری مواجه بوده اند. ازجمله این که درقزاقستان و ازبکستان - که نزدیک به دهها سال افراد مشخصی در رأس قدرت بودند - به هر دلیلی از قدرت حذف شده و یا کنار رفته اند و رهبران جدیدی قدرت را در این کشورها به دست گرفته اند.
با توجه به این واقعیت باید گفت، استراتژی اتحادیه اروپا درحالی که این تحولات را تأیید میکند، تاکید دارد که روند پیشرفتها در این منطقه نباید متوقف شود. برغم تلاش های اتحادیه اروپا، دولت ها و ملت های آسیای مرکزی به نقش مساعد غرب در منطقه و کاهش مشکلات جمهوری های آسیای مرکزی و افغانستان، تردید دارند.
درهمین زمینه، "الکساندر کنیازف" (Alexander Konyasov) کارشناس سیاسی روس می گوید:
"آمریکا و سایر دولت های غربی هیچگاه دنبال حل مشکل تروریسم در افغانستان نبوده اند. اما این احتمال قوی وجود دارد که ارتباط سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و متحدانش با گروههای افراطی و تروریستی زیرزمینی در آسیای مرکزی تشدید شود."
با وجود آن که از اتحادیه اروپا به عنوان یکی از قدرت های رقیب روسیه و آمریکا در آسیای مرکزی نام برده نمی شود و کمتر در این زمینه اظهارنظر صورت می گیرد، شکی نیست که دولت های اروپایی ضمن تلاش به منظور نفوذ در این منطقه، تلاش می کنند. دولت های اروپایی اگر نتوانند ازتقویت رابطه با جمهوری های آسیای مرکزی درجهت منافع خود استفاده کنند، می توانند برای نفوذ آمریکا در این منطقه ایفای نقش کنند.
در مجموع باید گفت، اتحادیه اروپا با وجود میزان نسبتا" اندک کمک های اقتصادی و مالی به جمهوری های آسیای مرکزی، طی چند سال گذشته موفق شده است همکاری موثری با کشورهای منطقه آسیای مرکزی در زمینه حقوق بشر، امور آموزشی و امنیتی برقرار نماید.
نویسنده: محمدعلی طالبی
116/118