روزنامه لوپوئن در گزارشی از عزم جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا به ایجاد واحد پولی مشترک خبر داد.
این نشریه فرانسوی با اشاره به تصمیم استفاده از این واحد پول مشترک از سال 2020 این پرسش را مطرح کرد: «آیا این وعده این بار محقق شدنی است؟» لوپوئن نوشت: آیا از سال 2020 معاملات بین کشورهای عضو این تشکل آفریقایی با واحد پولی اکو Eco انجام خواهند شد؟ این نامی است که آفریقایی‌ها برای واحد پول مشترک خود انتخاب کرده اند.
خیالی به نام واحد پول مشترک
این تصمیم در پایان گردهمایی وزرای دارایی کشورهای عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا و بانک مرکزی 15 کشور عضو این تشکل منطقه ای اعلام شد.
این گردهمایی در روزهای 17 و 18 ماه ژوئن در ابیجان پایتخت اقتصادی ساحل عاج برگزار شد. از نظر ژان – کلود برو Jean-Claude Brou رئیس ساحل عاجی کمیسیون جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا، این حرکت جدید سرفصلی بزرگ در ایجاد پول مشترک است. وی خاطر نشان کرد که «این طرح توسط بنیانگذاران جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا و با هدف انسجام بیشتر بین اعضا به اجرا گذاشته می شود. کشورهای عضو این تشکل منطقه ای خواستار تسریع این روند و استفاده از پول مشترک تا سال 2020 شده اند.»
آداما کونه Adama Koné وزیر اقتصاد و دارایی ساحل عاج با اشاره به مشکلات موجود در مسیر حرکت به سوی ایجاد واحد پول مشترک خاطر نشان کرد: «عزم سیاسی برای انجام این کار وجود دارد، واحد پول مشترک دیگر یک خیال نیست.» وی افزود: «باید موانع موجود در نقل و انتقالات آزاد دارایی‌ها، سرمایه و اشخاص در داخل جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا را از میان برد.»
گرچه اعضای جامعه اقتصادی در خصوص نام این واحد پول مشترک اتفاق نظر داشته و نام اکو را برای آن انتخاب کردند، اما مسایل دیگری همچون چگونگی فدرالی عمل کردن بانک مرکزی آینده و همچنین رژیم مبادلات واحد پول جدید با سایر واحد‌های پولی به نوعی که در ارزش گذاری مثل فرانک آفریقا به یورو وابسته نباشد، در این گردهمایی به بحث گذاشته شد.
بانک مرکزی فدرالی و رژیمی منعطف برای مبادله
تمامی جزئیات در گزارش وزراء قید شده و این گزارش در اجلاس سران جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا در ابوجا که در 29 ماه ژوئن برگزار خواهد شد، تحویل سران کشورهای عضو خواهد شد.
این خواسته ای است که از 30 سال پیش مطرح بوده است. پول مشترک در جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا جایگزین فرانک آفریقا و 7 واحد پولی دیگر که معاملات را دشوارتر می کنند، خواهد شد.
در گزارش وزرای دارایی آمده است: «به رغم رشد اقتصادی در منطقه، 3 درصد در سال 2018 و پیش بینی رشد اقتصادی 3 ممیز 4 درصدی در سال جاری، اوضاع از نظر کسری بودجه رو به وخامت گذاشته است. در سال 2017، 5 کشور به قوانین تعیین شده عمل کرده و 7 کشور از آن عدول کرده اند. در عوض 12 کشور به سفارشات داده شده در خصوص تورم عمل کرده و 14 کشور به معیارهای تعیین شده در خصوص جبران کسری بودجه متعهد بوده اند.»
اما سران کشورهای عضو ترجیح می دهند نیمه پر لیوان را نگاه کنند و با تکیه بر همگرایی‌های اقتصادی، روند تحقق خواسته خود درخصوص ایجاد پول مشترک را تسریع نمایند. ژان – کلود بور رئیس کمیسیون جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا در این خصوص گفت: رعایت زمانبندی ها برای ایجاد پول مشترک به تلاش یکایک کشورها بستگی دارد.
به گفته آداما کونه، تلاش در زمینه اقتصاد کلان شرط لازم و حیاتی برای ایجاد پول مشترک است. وی بر تقویت ساز و کار نظارت چندجانبه (بر عملکرد کشورهای عضو) تاکید کرد. از نظر کونه، «ارز مشترک دستاوردهای زیادی برای اقتصاد ما دارد. این فرصتی برای انسجام است و کشورهای آفریقایی می بایست از آن استفاده کنند چرا که هم اکنون بازار در وضعیت خوبی قرار ندارد»
جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا در سال 1975 ایجاد شد و 15 کشور عضو آن هستند. مجموع جمعیت کشورهای عضو این تشکل منطقه ای 300 میلیون نفر اعلام شده که فقط 180 میلیون نفر آن در نیجریه قدرتمند ترین کشور منطقه از نظر جمعیتی و اقتصادی زندگی می کنند.
به سوی یک همگرایی اقتصادی تا سال 2020؟
کشورهای عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا به عنوان پیش شرطِ ایجاد پول مشترک، می بایست در خصوص یک اصول کلی مثل استانداردهایی در خصوص تورم، کسری بودجه، بدهی‌ها و غیره با یکدیگر توافق کنند. این معیارها متضمن ثبات واحد پول مشترک در فضایی مشترک خواهند بود.
آداما کونه وزیر اقتصاد و دارایی ساحل عاج خاطر نشان کرد، به نظر می رسد نیجریه که مدت‌های مدیدی با ایجاد پول مشترک مخالف بود، با تردیدهایش کنار آمده است. کونه خطاب به خبرنگاران گفت: «نیجریه امروز، نیجریه دیروز نیست.» نیجریه از کشورهای منطقه خواستار قطع ارتباط با خزانه داری فرانسه و معیار قرار دادن یورو برای ارزش گذاری فرانک آفریقا شده است.
از اوایل سال‌های دهه 50 و آغاز کسب استقلال کشورهای آفریقایی از فرانسه، ماهیت ایدئولوژیک فرانک آفریقا همواره مورد مشاجره بوده است.
شمار زیادی از کشورهایی که در غرب آفریقا واقع شده اند در جمع کشورهای عضو منطقه فرانک آفریقا حضور ندارند، مثل گینه که در سال 1960 از جمع کشورهای استفاده کننده از واحد پولی فرانک آفریقا خارج شد. البته لازم به ذکر است که مالی نیز در سال 1962 از گینه تبعیت کرد، اما دوباره به جمع این کشورها بازگشت. دو کشور انگلیسی زبان غنا و نیجریه نیز حاضر نشدند از فرانک آفریقا استفاده کنند.
بعد از اعلام این پیشرفت های مهم در جهت ایجاد پول مشترک، مسئله زمانبندی همچنان مطرح است. عده زیادی از کارشناسان به دلیل اختلاف نظر و تفاوت های اقتصادی بین 15 کشور عضو جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا و مسیری که برای ایجاد هماهنگی بین اعضا می بایست طی شود، نسبت به رعایت زمانبندی های تعیین شده برای آغاز استفاده از این واحد پول مشترک مشکوک هستند. یک کارشناس مسایل مالی که نخواست نامش فاش شود در گفت و گو با خبرگزاری فرانسه خاطر نشان کرد: "تا تحقق و عملی شدن وعده ایجاد پول مشترک فاصله زیادی باقی است." وی افزود: "صحبت کردن در خصوص پول مشترک ویژه اعضای جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا یک امتیاز سیاسی نزدیک و سهل الوصول در پی دارد: این حرف ها مشاجرات درگرفته بر سر فرانک آفریقا را خاموش می کند.
مترجم: علیرضا فراهانی
141/118
بیشتر بخوانید:
لوموند: آفریقا، برگ برنده غول اقتصاد آسیا در برابر غرب
نشست اتحادیه‌آفریقا و تلاش برای اصلاح ساختار آن/ تحلیل
