دیوان بینالمللی کیفری روز پنجشنبه 5 مارس 2020 با آغاز تحقیقات درباره ارتکاب جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت در افغانستان موافقت کرد.
بر اساس حکم قضات تجدید نظر دیوان قرار است درباره جرائم احتمالی که از اول مه 2003 در افغانستان انجام شده است از جمله نقش احتمالی نظامیان آمریکایی حاضر در افغانستان در این جنایات تحقیق شود.
به این ترتیب عملکرد نیروهای آمریکا از زمان حمله به طالبان در افغانستان زیر ذره بین دیوان بینالمللی کیفری قرار خواهد گرفت.
تصمیم به آغاز تحقیقات درباره جنایات جنگی در افغانستان پس از امضای توافق بین آمریکا و طالبان صورت گرفته است.
"فاتو بنسودا" Fatou Bensouda دادستان دیوان کیفری بینالمللی در نوامبر 2017 پس از تحقیقات اولیه در افغانستان که بیش از یک دهه به طول انجامید از قضات این دیوان خواست تا تحقیقات گستردهای را در افغانستان انجام دهند.
به گفته بنسودا: اطلاعاتی درباره نیروهای نظامی و اطلاعاتی آمریکا در افغانستان وجود دارد که «مرتکب اعمال شکنجه، رفتارهای بیرحمانه، هتک حرمت افراد، تجاوز و خشونت جنسی علیه زندانیان مرتبط با جنگ در افغانستان و سایر مناطق و بطور عمده در سالهای 2003 و 2004 شدهاند.»
دیوان بینالمللی کیفری در سال 2018 هزاران شکایت از قربانیان جنایات جنگی در افغانستان را به ثبت رساند و در نتیجه قرار شد تا دادستان این دادگاه این موضوع را بررسی کند. این موضوع واکنشهای تند آمریکا را در پی داشت. از جمله اینکه آمریکا با تهدید مقامات دیوان بینالمللی کیفری ویزای "فاتو بنسودا" دادستان دادگاه برای ورود به آمریکا را لغو کرد.
در اوایل سال 2019 قضات مراحل مقدماتی دیوان بینالمللی کیفری اذعان کردند که"جنایات گستردهای" در افغانستان صورت گرفته است، اما با آغاز تحقیقات در این زمینه مخالفت کرده بودند.
این نهاد حقوقی بین المللی در 12 آوریل 2019 اعلام کرد که تحقیقات درباره اتهامات جنایات جنگی در افغانستان را متوقف میکند چرا که ایالات متحده و دیگر طرفهای درگیر در این جنگ در این زمینه همکاری نمیکنند.
آنها مدعی بودند که انجام تحقیقات به نفع عدالت نخواهد بود زیرا عدم همکاری معنادار با این تحقیقات باعث خواهد شد که محکومیت عوامل دخیل در این جنایات احتمال کمی داشته باشد.
اقدام دیوان در آن هنگام با واکنش مثبت آمریکا مواجه شد . به رغم این بهانه، اما واقعیت این بود که فشارهای شدید و همه جانبه واشنگتن بر علیه این دادگاه بین المللی و اعضای آن موجب این تصمیم شده است.
این تصمیم اولیه دیوان بینالمللی کیفری انتقادات شدیدی از سوی سازمانهای حقوق بشری از جمله عفو بین الملل به دنبال داشت.
آنها تاکید کردند که دیوان به درخواست بستگان قربانیان جنایات جنگی برای اجرای عدالت اهمیتی نمیدهد و به این شکل به دولتهایی که از همکاری با دیوان امتناع میورزند پاداش میدهد.
به گفته بیراج پاتنیک" Biraj Patnaik مسئول بخش جنوب آسیا در عفو بینالملل: بررسی وضعیت قربانیان جنایات جنگی در افغانستان مسئولیت قانونی و اخلاقی دیوان است.
واشنگتن بارها درخصوص هرگونه تحقیقات از جانب دیوان بینالمللی کیفری درباره جنایات نیروهای آمریکایی در افغانستان مخالفت ورزیده و رویکرد تهدید را در این زمینه در پیش گرفته است.
این مساله نشان دهنده آگاهی دولت ترامپ از عملکرد غیر انسانی نظامیان خود در افغانستان است. نظامیان آمریکایی در 18 سال گذشته مرتکب جنایات و کشتارهای زیادی در افغانستان شده اند که بایستی عاملان آن محاکمه و مجازات شوند.
کشته شدن هفده غیر نظامی افغان در شهرستان "پنجوایی" قندهار و به آتش کشیدن اجساد آنان در 11 مارس 2012، حمله هوایی آمریکا به بیمارستان پزشکان بدون مرز در شهر قندوز در سال 2015، شکنجه زندانیان در زندان های مخفی افغانستان از جمله زندان بگرام از اقدامات جنایتکارانه نظامیان آمریکایی است که همواره انتقاد شدید سازمان های حقوق بشری از آمریکا را به دنبال داشته است.
با این حال آمریکا خود را تافته جدا بافته تلقی کرده و نظامیان آمریکایی را مصون از هر گونه پیگیرد حقوقی و قانونی بین المللی می داند.
نویسنده: میرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
درخواست ونزوئلا از دیوان بین المللی کیفری برای رسیدگی به جنایات آمریکا/ تحلیل
تحریم دارویی ایران؛ خلاف رای دیوان دادگستری/ تحلیل
قرار موقت دیوان بینالمللی دادگستری؛ تأییدی بر غیرقانونی بودن تحریمهای آمریکا