به همین ترتیب تسلیحات زمینی به ویژه تانک های اصلی میدان نبرد، خودروهای زرهی رزمی پیاده نظام و نفربرهای زرهی از نقشی تعیین کننده در رزم زمینی برخوردار هستند. به همین دلیل توسعه تسلیحاتی که قادر به مقابله با انواع ادوات زرهی در میدان رزم باشند نیز اهمیت یافته و هم زمان با توسعه جنگ افزارهای زرهی انواع و اقسام تسلیحات مقابله با آنها نیز توسعه یافته است.
این روند با ساخت توپ های ضد زره آغاز شده و با عملیاتی شدن انواع راکت اندازها مانند آر پی جی 7 تداوم یافته است. با این حال در چند دهه اخیر تمرکز بیشتر در زمینه ساخت انواع موشک های ضد زره بوده و در این حوزه فعالیت‌های زیادی انجام گرفته است.
با تقویت زره تانک‌ها و ادوات زرهی و همچنین نصب سامانه‌های دفاع فعال روی این تجهیزات، استفاده از موشک‌های ضد زره معمولی برای انهدام تانک‌ها کم کم اثرگذاری خود را از دست داد و رفته رفته نسل جدیدی از مهمات ضد زره وارد میدان شدند که موشک‌هایی با سرجنگی قوی تر و همچنین قابل هدایت از مسافت‌های طولانی بودند.
تجربیات دوران دفاع مقدس باعث شد تا در ایران نیز در دوره بازسازی پس از جنگ تا به امروز، بخش ضد زره از جمله حوزه های خاص مورد توجه بوده و طیف گسترده ای از محصولات در این بخش در صنایع دفاعی کشور ساخته و به نیروهای مسلح تحویل داده شود.
خانواده سلاح های ضدزره در کشورمان بسیار متنوع است. از جمله موشک های شاخص ضد زره ساخت صنایع دفاع، موشک دهلاویه است. با توجه به میزان نفوذ موشک دهلاویه باید آن را یکی از قدرتمند‌ترین موشک‌های ضد زره جهان دانست. نگاهی به میزان نفوذ موشک‌های ضد زره قبلی ایران و مقایسه آن با تخمین صورت گرفته برای دهلاویه نشان دهنده یک جهش حدوداً 58 درصدی نسبت به بیشترین میزان نسل‌های قبلی دارد.
نگاهی کلی
دهلاویه یک موشک هدایت‌شونده ضدزره است که توسط صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ساخته شده‌است. این موشک در 17 تیر 1391 توسط وزیر دفاع وقت سردار «احمد وحیدی» رونمایی و به منظور یادبود دکتر مصطفی چمران، به نام محل شهادت او، «دهلاویه» نامیده شده است.
موشک ضد زره دهلاویه یکی از قوی ترین تسلیحات ضد زره ایرانی است که به موشک ضد زره روسی «کورنت» شباهت زیادی دارد و در سال‌های اخیر هم به نیروی زمینی سپاه و هم ارتش تحویل داده شده است.
بر اساس اطلاعات اعلام شده از این موشک، دهلاویه برد موثری بین 100 الی پنج هزار و 500 متر دارد. موشک دهلاویه با بهره‌برداری از سیستم هدایت لیزری و بسیار پیشرفته در مقابل انواع جنگ الکترونیک مقاوم است.
به گفته سردار وحیدی سرجنگی بسیار قدرتمند، قابلیت نفوذ در زره واکنشی انفجاری، موتور موشک و قابلیت حمل توسط نفر موجب شده که سامانه موشکی ضد زره دهلاویه به یک جنگ‌افزار بسیار کارآمد در انهدام اهداف زرهی اعم از تانک ها نفربر های زرهی و خودرو های امرپ تبدیل شود.
این سامانه موشکی می‌تواند اهداف متحرک و ثابت زرهی، اهداف دریایی و هوایی مانند بالگردها را منهدم نماید، از این رو مانند خانواده موشک های توفان، تندر و توسن، این سلاح را نیز باید موشکی چند منظوره محسوب نمود. دهلاویه هم با بهره گیری از تجربه موشک کورنت و نفوذ بسیار زیاد در زره می تواند در رزم‌های زمینی موفق عمل کند.
موشک دهلاویه 22.7 کیلوگرم وزن دارد که از این مقدار 6.8 کیلوگرم به سرجنگی دو مرحله‌ای آن اختصاص داشته و توانایی نفوذ در هزار و 200 میلیمتر زره را دارد. اگر برای شلیک این موشک از سیستم دید در شب استفاده شود برد آن تا شعاع سه هزار و 500 متری کاهش می‌یابد. پرتابگر دهلاویه نیز هر چند شباهت هایی به پرتابگر موشک توسن دارد اما در آن؛ لوله حاوی موشک در قسمت فوقانی دوربین قرار گرفته و موشک پس از رصد از طریق دوربین به سوی هدف شلیک می‌شود.
شباهت های پرتابگر دهلاویه و توسن بیانگر وجود مزایای عملیاتی مناسب تر آن نسبت به موشک توفان است. قابلیت جدا شدن لوله حامل موشک از مجموعه هدفگیری و سه پایه و راحتی نصب و آماده سازی در این نوع پرتابگرها مزیت حمل و نقل ساده تر توسط تعداد کمتری نفر را به همراه دارد.
همچنین عدم استفاده از هدایت سیمی و استفاده از یک پیشران راکتی مفروض، بُرد بالاتری را برای دهلاویه در مقایسه با نسل های قبلی موشک های ضد زره ایران را فراهم خواهد کرد.
سوالی که در اینجا قابل مطرح شدن است چرایی ساخت چنین موشکی با وجود وجود موشک توفان 5 با نفوذ بالا و هدایت پرتو سوار لیزری است. باید گفت ضمن بیشتر بودن میزان نفوذ دهلاویه برخورداری این موشک از یک پیشران احتمالاً راکتی امکان رسیدن آن به سرعت های بالاتر را فراهم می کند که در قیاس با نسل های مختلف موشک توفان، مزیت بزرگی یعنی فرصت اندک تانک دشمن برای واکنش نشان دادن را دارد. بنابراین احتمال اصابت به هدف برای دهلاویه نیز بسیار بالا خواهد بود.
مدل جدید
در مراسم نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای نمایش تجهیزات جدید این نیرو در تیر ماه 1400، از مدل جدیدتر و نیرومندتر موشک دهلاویه رونمایی شد.
نوع قبلی موشک دهلاویه که با مدل اولیه موشک خانواده کورنت توسعه پیدا کرده با کد 9 ام 133-1 شناخته می شود، اما مدل های جدید موشک دهلاویه با نام 9 ام133 ام-2 توسعه پیدا کرده است که تفاوت اصلی آن با نمونه اولیه افزایش برد آن است.
این مدل جدید موشک دهلاویه با برد 8 کیلومتر و قدرت نفوذ هزار و 300 میلیمتر نیز توسط صنایع دفاع ساخته شده و به نیروی زمینی سپاه تحویل شده است که شکل ظاهری شبیه به نوع اولیه این موشک است با این تفاوت که در این مدل جدید برخلاف مدل اولیه بالک‌های انتهایی موشک بجای ذوزنقه به صورت نیم بیضی طراحی شده‌اند تا موشک مقاومت کمتری در مقابل هوا داشته باشد.
با توجه به برد هشت کیلومتری نوع جدی موشک دهلاویه، پرتابگر آن را از برد عملیاتی تمام توپ های نصب شده روی تانک های عملیاتی حال حاضر در جهان خارج می کند. در بحث هدایت نیز نوع جدید موشک دهلاویه همانند نوع قبلی آن از سیستم هدایتی لیزری نیمه خودکار، فرمان به خط و موج سواری لیزری دید بهره می برد.
در این روش کاربر مورد نظر پرتویی از لیزر را به سمت هدف تابانده و تا لحظه برخورد باید تابش لیزر را بر روی هدف حفظ کند. از نکات مثبت این سامانه هدایتی این است که در لحظات اولیه، لزومی بر تاباندن یک لیزر نیرومند به هدف که ممکن است باعث فعال شدن سامانه های دفاع متقابل زره پوش شود، نیست و موشک مورد نظر نیز صرفا روی موج لیزری که از پشت و از سمت لانچر با آن در ارتباط است حرکت کرده و به نسبت بسیاری از اقدامات متقابل ایمن است.
وجود سر جنگی دو مرحله ای یکی از توانایی های مناسب این موشک برای مقابله با تانک ها و یا زره پوش های مجهز به زره های چند لایه است. سر جنگی مرحله اول وظیفه نابودی لایه های اولیه مثل زره های واکنشگر را داشته و مرحله دوم نیز به داخل هدف نفوذ کرده و آن را نابود می کند.
سرعت این موشک در حدود 250 متر بر ثانیه بوده و مدت زمان پرواز آن در بیشینه برد در حدود 22 ثانیه است. وزن موشک و پرتابگر آن بر روی هم 27 کیلوگرم است. هر موشک در پرتابگرهای استوانه ای شکل یک بار مصرف قرار گرفته است که نیروهای پیاده توان حمل آن را دارند.
معمولا تیم های ضد زره موشک دهلاویه همانند موشک کورنت از 2 یا 3 نفر تشکیل می شوند. مدت زمان بارگذاری هر موشک بر روی لانچر در حدود 30 ثانیه و در هر دقیقه می توان یک یا دو تیر موشک را شلیک کرد. سر جنگی این موشک ها هم با سر جنگی شدید الانفجار ضد زره و هم با سر جنگی ترموباریک ارائه شده اند. در اختیار داشتن این موشک قدرتمند با بردی بیشتر، دست بلند تری را در اختیار تیم های ضد زره نیروی زمینی سپاه پاسداران قرار خواهد داد.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
