آخرین موشک رونمایی شده دراین عرصه موشک کروز ضد کشتی «ابو مهدی» است که نام مجاهد بزرگ شهید ابومهدی المهندس بر آن نهاده شده و گامی مهم در زمینه توان آفندی دریایی ایران محسوب می شود.
با توسعه و ساخت این موشک کروز ضد کشتی بلند برد، ایران وارد یک باشگاه بسیار خاص و استراتژیک در دنیا شده است.
نکته مهم درباره این دستاورد دفاعی این است که تا به امروز تنها سه کشور آمریکا، روسیه و چین موشک های کروز ضد کشتی در برد بالای 1000کیلومتر را در اختیار داشته اند و ایران با این موشک جدید تبدیل به چهارمین کشور جهان با این توانایی شده است.
موشک کروز ضد کشتی ابو مهدی که همزمان با «موشک بالستیک حاج قاسم» در۳۰ مرداد ۱۳۹۹ از آن رونمایی شد، دارای قابلیت پرتاب از روی انواع سکوهای دریایی، زمینی بسوی اهداف مدنظر است.
موشک کروز دریایی «ابومهدی» در حالی برای اولین بار به نمایش درآمد که پیش از آن، نیروهای مسلح ایران انواع متنوع موشک های کروزهای دریایی با بردهای مختف از ۲۵ تا ۳۵۰کیلومتر را در اختیار داشتند.امیر دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در شهریور 1399اعلام کرد که دوربردترین موشک کروز ایران با نام «طلاییه» که با عنوان شهید ابومهدی المهندس نام‌گذاری شده است، در اختیار نیروی دریایی ارتش قرار خواهد گرفت که اتفاق بزرگی خواهد بود.
بر اساس تصاویر پخش شده مربوط به آزمایش های این موشک مشخص شده که پرتاب آن از روی لانچرهای زمینی متحرک صورت می گیرد.
احتمالا اولین یگان های به کار گیرنده این سامانه، واحدهای موشکی ساحل به دریای نداجا در سواحل مکران خواهند بود.
به گفته سردار سرتیپ قاسم تقی‌زاده، جانشین وزیر دفاع ، ویژگی اصلی موشک کروز ابومهدی این است که قابلیت شلیک از عمق را دارد و در آینده نزدیک، نیروی دریایی راهبردی کشور نیز به آن مجهز خواهد شد که با تجهیز نیروهای مسلح ما به این موشک ، امنیت مرزهای آبی از هزار کیلومتری تامین خواهد شد.
ویژگی ها
متخصصان دفاعی ایران با یک حرکت هوشمندانه و استفاده از پلتفرم موشک‌های کروز ضد اهداف زمینی خانواده «سومار»، موفق به توسعه موشک کروز برد بلند دریایی ابومهدی شدند. استفاده از پلتفرم های قبلی (نظیر پلتفرم بکار رفته در موشک هویزه) موجب کاهش هزینه‌های تحقیق و توسعه شامل طراحی، ساخت، آزمایش و نیز کاهش زمان فرآیند تولید می شود که امری بدیهی و منطقی است.
موشک‌های کروز «سومار»و«هویزه» (با برد ۱۳۵۰ کیلومتر) و «مشکات» (با برد ۲۰۰۰ کیلومتر که هنوز تصویری از آن منتشر نشده) ازجمله کروزهای زمینی ایران هستند. این موشک‌ها از ابتدا برای بردهای بلند طراحی شده بودند، از این رو تنها با تغییر سامانه هدف‌یابی آنها و استفاده از رادار فعال (برای کروزهای دریایی)، تغییر نوع سرجنگی به نوع مخصوص عملیات ضدکشتی و حذف سامانه‌های ناوبری و هدایت مخصوص موشک های کروز زمینی (TERCOM و DSMAC) و استفاده از ناوبری تلفیقی GPS/INS امکان دستیابی به یک موشک کروز ضدکشتی با برد مشابه وجود داشت.این امکان فنی با موشک «ابومهدی» در عمل به واقعیت تبدیل شده و برد بالای ۱۰۰۰ کیلومتری برای موشک های ضدکشتی ایرانی به دست آمد.
این امر سبب شد تا توانایی ایران در دفاع زودهنگام از سواحل خود در برابر شناورهای مهاجم دشمن به ۳ برابر افزایش یابد.
در موشک ابومهدی از موتور توربوجت از خانواده «طلوع» استفاده شده است که سابقه عملیاتی پررنگ و طولانی مدتی در پهپادهای کرار و موشک های کروز خانواده نور و قادر و قدیر از خود بر جای گذاشته است.
به واسطه قابلیت های مناسب کنترل رانش این نوع موتور و وجود سوخت کافی که در بدنه بزرگتر موشک کروز جدید جای می گیرد و نیز نوع بال‌ها، موشک ابومهدی امکان پرواز با گستره سرعتی متنوعی را دارد.
بر خلاف موشک های خانواده نور که بال های مثلثی در میانه بدنه استفاده می کنند، موشک ابومهدی از بال‌های مستطیلی با نوک مدور بهره می‌برد که از داخل بدنه خارج می شوند.بالک های کنترلی این موشک نیز سه تایی و نصب شده در انتهای بدنه هستند که از این جهت نیز متفاوت با موشک های قبلی ضد کشتی مرسوم ایرانی است.
وستر سوخت جامد که شتاب اولیه این موشک را تأمین می کند به جای بال‌های ذوزنقه ای در موشک های خانواده نور، از طرح بالک های شبکه‌ای استفاده می‌کند که طراحی به مراتب پیشرفته‌تر و البته با وزن پائین‌تری دارد.
برد بالای این موشک و استفاده از سامانه های ناوبری پیشرفته سبب می شود تا این موشک امکان شلیک از عمق بیشتری از خاک کشور را در نمونه های ساحل پرتاب داشته باشد که موجب دشواری دوچندان یافتن لانچرها قبل از شلیک برای دشمن می شود. این دو ویژگی سبب می شود تا موشک ابومهدی امکان انتخاب مسیرهای مختلفی را برای رسیدن به یک هدف داشته باشد و حتی از سمت مخالف به شناور دشمن حمله کند.
به واسطه اینکه موشک ابومهدی در واقع از نسل موشک‌های کروز زمینی است، قابلیت های پروازی کافی برای "پرواز در ارتفاع پائین و نزدیک به سطح آب" Sea skimming را دارد که ارتفاع سنج راداری در این امر به آن کمک می‌کنند. به علاوه این موشک می‌تواند نسبت به موشک های ضدکشتی قبلی، به واسطه داشتن سوخت بیشتر، از فاصله دورتری نسبت به هدف در مقایسه با آنها پرواز در نزدیکی آب را شروع کند که به مخفی ماندن آن از دید برخی از حسگرهای شناسایی دشمن کمک می کند.
توانمندی عملیاتی
با توجه به امکان استقرار گسترده لانچرهای ساحلی جهت شلیک موشک ابومهدی و انهدام اهداف در مسافت های دور این موشک توانمندی قبل توجهی در اختیار نیروی دریایی ارتش برای مقابله با شناورهای دشمن قرار خواهد داد.
در سناریوی شلیک از سواحل جنوب شرقی کشور و با فرض برد 1200 کیلومتر برای این موشک، وسعت بسیار زیادی از منطقه دریای عرب (که مابین دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارد) توسط این موشک پوشش داده خواهد شد.
این امر هشدار جدی و بسیار قدرتمند و خاص برای یک کشور و یک نیرو و آن هم نیروی دریایی آمریکا خواهد بود.
در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران ، مساله حملات دوربرد ضد کشتی به منظور ایجاد فضای ضد دسترسی و دور کردن ناوهای هواپیمابر و شناورهای لجستیکی دشمن از سواحل کشور در دستور کار قرار گرفته است؛ امری که لایه ای جدید و وسیع از خطوط دفاعی را برای ایران ایجاد خواهد کرد.
بدین ترتیب ایران با ساخت موشک کروز ابومهدی، عملا به یک تهدید بسیار مهم پاسخ داده و آن را برطرف کرده است.
بررسی های اولیه نشان می دهد این موشک با توجه به اندازه بسیار بزرگ خود، به راحتی قابل نصب روی شناورهای فعلی نیروی دریایی ارتش نیست ولی مشخصا در نسل های بعدی ناوهای ایرانی و در وزن های 5 هزار تن به بالا که به سیستم های پرتاب عمودی مجهز خواهد بود، امکان نصب سهولت پیدا خواهد کرد؛ مسئله ای که قدرت آتش ناوهای نداجا را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
