نارنجک‌ها یکی از تسلیحاتی هستند که علی رغم حجم و وزن کم می‌توانند به خوبی حجم آتش نیروهای پیاده را افزایش دهند. در یک نگاه کلی نارنجک‌ها بمب‌های کوچک دستی هستند که توسط نفر قابل حمل بوده و از مواد منفجره و ترکش‌شونده تشکیل شده‌اند که در مسافت‌های کوتاه و به خصوص جنگ های شهری کاربرد وسیعی دارند. در ابتدا نارنجک باهدف استفاده علیه نفرات پیاده دشمن ساخته شد اما با گذر زمان و پیشرفت علوم نظامی انواع مختلفی از نارنجک‌ها با کاربردهای ضدزره، ضد استحکامات، دودزا و ... تولید شد.
نارنجک انداز نصیر
جمهوری اسلامی ایران از جمله کشورهایی است که امکان تامین طیف گسترده‌ای از تسلیحات مورد نیاز خود از جمله سلاح نارنجک انداز را دارد و انواع متنوعی از این سلاح را جهت تامین نیازهای نیروهای مسلح خود تولید می‌کند. صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران در راستای رفع نیاز نیروهای مسلح به چنین سلاحی موفق به طراحی و تولید نارنجک‌انداز 40 میلیمتری اتوماتیک نصیر شده؛ سلاحی با قدرت مانور بالا است که همه مراحل طراحی، ساخت و تولید انبوه آن به دست متخصصان وزارت دفاع انجام شده است.
مجتمع صنعتی فجر شیراز سازنده نارنجک انداز نصیر پیش از این با ساخت انواع راکت انداز 107 میلیمتری زمینی، دریایی، کماندویی، خودرویی و کششی و سلاحهای ضدتانک 106 میلیمتری وراکت انداز های «آر پی جی »7 و «آر پی جی »9 نقش ارزنده ای در افزایش قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران ایفا کرده است. ساخت نارنجک انداز 40 میلیمتری نصیر توسط متخصصان کشورمان در هر قبضه 12هزار دلار صرفه جویی ارزی دنبال داشته است.
برخی نصیر را نمونه ایرانی نارنجک انداز ام‌کی 19 (MK19) ساخت آمریکا می‌دانند که البته در برخی ویژگی‌های اصلی، سلاح ایرانی شباهت به نمونه آمریکایی دارد.پیش تر، نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی جزو به کارگیرندگان این سلاح بود اما در سال 1394 و در خلال برگزاری رزمایش دریایی ولایت 94، تکاوران نیروی دریایی ارتش از این سلاح برای هدف قراردادن اهداف تمرینی استفاده کردند که این نشان داد که ارتش نیز به این سلاح مجهز شده است.
ویژگی ها
نارنجک انداز نصیر قابلیت نصب بر روی انواع خودرو، بالگرد و شناور را دارد، همچنین در جنگ های نامتقارن نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این سلاح نیازمندیهای نیروهای مسلح در حوزه های دریایی، زمینی و هوانیروز را در این زمینه برطرف می کند. افزایش قدرت مانور نیروهای مسلح با اجرای آتش بالا را از ویژگی های بارز این سلاح می توان برشمرد. نارنجک‌انداز نصیر، دارای 3 وضعیت ضامن، تک‌تیر و رگبار بوده و یک خشاب 30 تیری با قابلیت حذف خشاب و استفاده از نواری از نارنجک‌ها را دارد. این سلاح می تواند در صورت تامین گلوله‌های مورد نیاز، به نرخ آتش 250 تا 300 تیر را در هر دقیقه دست یابد. این نارنجک انداز با نوارهای 30 تایی تغذیه می شود.
وزن خالص نارنجک انداز نصیر، 44 کیلوگرم است که در مجموع این وزن با احتساب سامانه الکترواپتیک و پایه‌ها به حدود 300 کیلوگرم می‌رسد. مهمترین کاربردهای این سلاح، استفاده علیه پیاده نظام، مواضع و سنگرهای دشمن و همچنین استفاده ضد ادوات زرهی سبک (با سطح حفاظت پایین) است.
حداکثر برد نصیر، 2200 متر بوده و سلاح می‌تواند از نارنجک‌های مختلفی از جمله آتش‌زا، دودزا (ام713)، ترکشی، شدیدالانفجار(ام383)در دو مدل، آموزشی (ام 385)که هم‌اکنون همگی در سطح بالایی تولید شده‌اند، برای ماموریت‌های گوناگون بهره ببرد.
نارنجک انداز 40 میلیمتری نصیر را هم می‌توان با نصب روی سه پایه و هم با نصب روی انواع خودرو‌ها، شناورهای دریایی و یا بالگردها استفاده کرد.
از دیگر ویژگی‌های نارنجک‌انداز نصیر، امکان استفاده از آن در حالات مختلف است و کاربر می‌تواند سلاح را به صورت هدایت از دور، استفاده در سنگرها و روی زمین و تجهیز خودروهای رزمی، زرهی، فرماندهی و پشتیبانی مورد استفاده قرار دهد.
در یکی از نمونه‌ها، تصاویری منتشر شده که نشان می‌دهد، این سلاح روی خودرو کویران نصب و با موفقیت آزمایش شده است. «کویران» یک خودرو تاکتیکی با تحرک بالا بوده و قابلیت استفاده در مناطق ناهموار و صعب‌العبور را نیز دارد.
یکی از مهمترین ویژگی‌های این سلاح، قابلیت استفاده هوشمند از آن است که با بهره گیری از تکنولوژی پردازش تصویر انجام می‌شود؛ به این شکل که، کاربر می‌تواند یک محدوده قرمز برای سلاح تعریف کرده و به سلاح دستور دهد که هر جنبنده‌ای که در این محدود مشاهده کرد را به صورت خودکار هدف قرار دهد.
انواع جدید
نارنجک‌انداز نصیر، یک سلاح کارآمد جهت مقابله با طیفی از اهداف شامل نفرات، ادوات (اعم از ادوات سبک زرهی) و استحکامات سطح پایین دشمن است. سلاح نصیر در نیروهای مسلح ایران در ابتدا نمونه‌هایی غیرهوشمند و دارای کاربری مستقیم انسانی داشت اما هم اکنون نمونه‌ای جدید از این سلاح با هوشمند سازی و ایجاد کاربری غیر مستقیم رونمایی شده که نشان می‌دهد عزم جدی برای ارتقای نصیر وجود دارد.
پس از ساخت نمونه اولیه ازاین نارنجک‌انداز، صنایع دفاعی دست به ارتقاهایی برای کارایی بهتر نارنجک‌انداز 40 میلیمتری زد.از جمله این ارتقاها نصب نارنجک‌انداز 40 میلیمتری نصیر روی سکوی مراقبتی سداد 402 است. سداد 402 ازجمله سکوهای مراقبتی ساخت صنایع دفاعی کشورمان است که قابلیت لینک با سلاح را هم دارد.
سداد 402 به دوربین‌های حرارتی، دید در روز و مسافت سنج لیزری مجهز است.نصب نارنجک‌انداز 40 میلیمتری نصیر بر روی سامانه سداد 402 علاوه بر امکان کنترل از راه دور این نارنجک‌انداز دقت در هدفگیری و اقزایش کارایی این سلاح در تاریکی شب و هوای نامساعد را موجب می‌شود.
ارتقای جدید
از دیگر ارتقاهای صورت گرفته روی نارنجک‌انداز 40 میلیمتری نصیر، تلفیق آن با سکوی هوشمند راصد است.
سکوی هوشمند راصد از دو دوربین مرئی دید در روز، یک دوربین حرارتی و یک مسافت سنج لیزری بهره می‌برد. سکوی هوشمند راصد قابل کنترل از راه دور و به صورت بیسیم بوده و قابلیت آشکارسازی، تشخیص، ردیابی، شلیک و تصحیح خطای اصابت به هدف صورت هوشمند را دارد. این مدل از نارنجک‌انداز نصیر، در سال 1395در نمایشگاه ایپاس رونمایی شد که مهمترین ویژگی آن، اضافه شدن یک سامانه اپتیک دقیق و هوشمند به این سلاح به منظور افزایش دقت آن و همچنین تبدیل سلاح از کاربری مستقیم انسانی به کاربری غیرمستقیم و کنترل از راه دور بود.
در نسل جدید سلاح نصیر، مجموعه اپتیکی نصب شده در کنار سلاح، دارای بخش‌های مختلف است. یکی از مهمترین بخش‌های این سامانه، قراردادن 2 دوربین مرئی با زوایای دید محدود و گسترده در بخش اپتیک سلاح است تا در وهله نخست، کاربر بتواند زاویه دید مناسبی در روز داشته و با دراختیار داشتن گستره دید بیشتر، برای هدف قرار دادن اهداف، عمل کند. اما، این دوربین‌ها برای استفاده در روز است و برای اینکه کاربر بتواند از این سلاح در شب نیز استفاده کند، یک دوربین تصویربردار حرارتی نیز در بخش اپتیک در نظر گرفته شده است که قطعا با این دوربین، کاربر سلاح به راحتی می‌تواند هر هدفی را در شب و با دقت بالا شناسایی و هدف قرار دهد.
دوربین‌ها اگرچه برای هدف قراردادن دشمن و مواضع‌شان بسیار کارآمد و قابل اعتماد هستند اما این کافی نیست و برای افزایش دقت در هدفگیری، نیاز است که کاربر بتواند در صفحه‌ای که دشمن را با دوربین‌های سامانه می‌بیند و توسط همان مانیتور نیز فرمان آتش را اجرا می‌کند، فاصله بین سلاح تا هدف را هم با دقتی بالا در اختیار داشته باشد تا نهایتا با اطمینان بیشتری نارنجک‌ها را روانه هدف کند. برای دستیابی به این قابلیت ، یک مسافت‌سنج لیزری نیز برای سامانه راصد درنظر گرفته شده تا کاربر سلاح بتواند مسافت دقیق بین سلاح و هدف محاسبه کرده و اقدام به اجرای آتش کند.
مشخصات :
کالیبر : 40 م م
برد موثر : 1500 متر
برد نهایی : 2200 متر
نرخ آتش : 250تا 300 نارنجک در دقیقه
وزن سلاح :44 کیلو گرم
تعداد ترکش : 300 عدد
شعاع مرگ آور نارنجک : 7 متر
119
نویسنده: سید رضا میرطاهر
