نشست مشورتی کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب (جمعه شب، 25 فروردین) در جده با حضور نمایندگان و مقامات نُه کشور برگزار شد.
در بیانیه پایانی این نشست، کشورهای اردن، مصر و عراق به همراه اعضای شورای همکاری خلیج فارس بر وحدت سوریه تاکید و خواستار بازگشت آن به جمع کشورهای عربی شدند.
نشست مشورتی کشورهای عربی و اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس با حضور هشت وزیر امور خارجه عرب و مشاور دیپلماتیک رئیس امارات با هدف تبادل‌نظر درباره وضعیت سوریه و بازگشت آن به اتحادیه عرب، در جده برگزار شد.
یک روز قبل از برگزاری نشست جده، وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیه‌ای اعلام کرد: "«فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان و «فیصل المقداد» همتای سوری او، درباره «گام‌های لازم برای رسیدن به یک راه‌حل سیاسی جامع برای بحران سوریه که به همه پیامدهای آن پایان دهد، به آشتی ملی دست یابد، و به بازگشت سوریه به جمع کشورهای عربی و از سرگیری نقش عادی آن در اتحادیه عرب کمک کند، گفت‌وگو و رایزنی کردند."
ریاض و دمشق در پایان سفر رسمی «فیصل المقداد» وزیر امور خارجه سوریه به شهر جده عربستان در پاسخ به دعوت شاهزاده «فیصل بن فرحان آل سعود» وزیر امور خارجه این کشور، یک بیانیه مطبوعاتی مشترک صادر کردند که در آن، ضمن استقبال از آغاز روند از سر گیری خدمات کنسولی و پروازهای میان دو کشور، اهمیت تقویت امنیت و مبارزه با تروریسم در همه اشکال را مورد تاکید قرار دادند.
دراین بیانیه مطبوعاتی مشترک که چهارشنبه شب منتشر شد، آمده است: "پادشاهی عربستان سعودی در چارچوب علاقه و اهتمام به هر چیزی که در خدمت مسائل امت عرب و توسعه منافع کشورها و ملت‌های آن باشد از فیصل المقداد وزیر خارجه سوریه برای سفر به عربستان دعوت کرد و وزیر امور خارجه سوریه در 21 رمضان بنا به دعوت فیصل بن فرحان آل سعود وزیر خارجه عربستان از این کشور دیدن کرد."
نشستی بین دو طرف برگزار شد که در آن تلاش‌های انجام شده برای دستیابی به راه‌حل سیاسی در حل بحران سوریه که وحدت، امنیت، ثبات، هویت عربی و تمامیت ارضی سوریه را حفظ کند به گونه‌ای که به نفع مردم این کشور باشد، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
سفر المقداد به عربستان سعودی دو روز قبل از نشست کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و همچنین اردن، مصر و عراق درجده برای بررسی موضوع بازگشت سوریه به اتحادیه عرب، انجام شد.
اردن پیشنهاد تشکیل یک گروه عربی مشترک برای همکاری مستقیم با نظام سوریه درباره طرحی سرنوشت‌ساز به منظور پایان بحران را ارائه داده است.
نقشه راه نشست مشورتی کشورهای عربی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب
نقشه راه مطرح شده شامل تمام مسائل اصلی و حل بحران است تا سوریه مجدداً بتواند به اتحادیه عرب بپیوندد. در پیش گرفتن روش گام به گام برای پایان بحران سوریه و در نهایت اجازه دادن به این کشور برای بازگشت به اتحادیه عرب پایه و اساس نقشه راه اردن است.
به نوشته «فرانس پرس» عربستان سعودی به طور کامل این تلاش‌ها را رهبری می کند، اما زیر چتر حمایتی اعضای شورای همکاری خلیج فارس. ریاض انتظار ندارد که همه اعضا در این زمینه موضع واحدی اتخاذ کنند، اما سعودی‌ها حداقل تلاش می‌کنند تا در صورت به رای گذاشتن این موضوع، کشورهایی همچون قطر با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالفت نکنند.
همزمان با تلاش های منطقه ای برای بازگرداندن سوریه به جمع کشورهای عرب، «بشار اسد» رئیس جمهوری این کشور نیز طی دو ماه گذشته در نخستین سفر خود به دو کشور عربی از زمان آغاز بحران کشورش، از عمان و امارات دیدار و با رهبران این کشور درباره توسعه روابط گفت وگو کرد.
روند همگرایی عربستان با سوریه در سال 2018 زمانی که امارات و بحرین روابط خود را با دمشق ازسرگرفتند، آغاز شدند و با سفر فیصل مقداد، وزیر خارجه سوریه به جده پیشرفت چشمگیری در این زمینه حاصل شد.
این اولین سفر یک دیپلمات برجسته سوری به عربستان از زمان قطع روابط دیپلماتیک دو کشور در سال 2012 بود. اتحادیه عرب عضویت دولت سوریه در این اتحادیه را در 12 نوامبر 2011 به دلیل جنگ در سوریه به حالت تعلیق درآورده بود.
در پی وقوع زلزله مهیب هفت و هشت دهم ریشتری در شمال غرب سوریه و جنوب ترکیه که خسارت‌های زیادی به بار آورد، باب کمک‌های برخی کشورهای جهان به سوریه باز شدهو چند هیات سیاسی، پارلمانی به دمشق سفر کردند وبدین ترتیب راه بازگشت دمشق به اتحادیه عرب هموار شد.
کشورهایی همچون قطر نیز دفتر معارضان سوری در دوحه را بستند و ریاض چراغ سبز خود را برای برقراری رابطه و کدورت‌ها با دمشق نشان داد. ترکیه نیز طی چند ماه گذشته بارها اعلام کرده که خواهان برقراری رابطه با سوریه است.
اکنون با برگزاری این نشست، مسیر بازگشت سوریه به اتحادیه عرب بیش از پیش هموار شده است و مخالفان این روند و درراس آن امریکا و رژیم صهیونیستی در برابر عمل انجام شده قرار گرفته اند.
پیش از این آمریکا مدعی شده بود که مراکش، کویت، قطر، یمن و مصر در حال حاضر با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مخالف هستند حال آنکه در اصل این خود امریکاست که مخالف این روند بوده است.
«ویلیام برنز» مدیر آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) طی سفر اعلام نشده خود به عربستان از تصمیم مقامات سعودی برای بهبود روابط با ایران و سوریه ابراز ناخرسندی کرد.
برنز به «محمدبن سلمان» ولیعهد عربستان گفت: "آمریکا از تلاش ریاض برای بهبود روابط با ایران و سوریه که همچنان تحت تحریم‌های غرب هستند، شوکه شده است."
با این حال همچنانکه روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال نیز تصریح کرده ریاض تصمیم خود را گرفته و رویکرد عربستان بر این اساس است که زمان آن رسیده تا امتیازهایی از جمله درمورد درگیری‌های منطقه‌ای بدهد تا ریاض مسایل مهمتری همانند طرح‌های توسعه اقتصادی و رویکرد 2030 را پیش ببرد.
نویسنده: احمد کاظم زاده
117
