در همین ارتباط، روز جمعه گذشته، هزاران نفر از ساکنان جمهوری خودمختار «قره قالپاقستان» دراعتراضات بی سابقه ای به طرح پیش نویس اصلاح قانون اساسی ازبکستان به خیابان ها آمدند و به درگیری با پلیس اقدام کردند.
تجمع روز جمعه گذشته در منطقه قره قالپاقستان، دستکم 18 نفر کشته و صدها نفر زخمی دیگر شدند .
متعاقب درگیری معترضین با پلیس، وزارت کشور ازبکستان با انتشار بیانیه ای، اعلام کرد: "ساکنان منطقه قره قالپاقستان (Karakalpakstan) در نتیجه یک بدفهمی از اصلاحات قانون اساسی، به اعتراضات خیابانی اقدام کردند."
نکته قابل تامل در ارتباط با اعتراضات مردمی در یک جمهوری خودمختار ازبکستان این واقعیت است که دولت تاشکند پیش نویس طرح انجام تغییرات و اصلاحات قانون اساسی را از طریق رسانه ها در اختیار مردم قرار داده است تا مطالعه کنند و با آگاهی در پای صندوق های رای گیری حاضر شوند.
در همین ارتباط، «شوکت میرضیایف» رئیس جمهوری ازبکستان نیز در سخنانی گفته است: "پیش نویس طرح اصلاح قانون اساسی که برای بحث و بررسی در اختیار مردم قرار گرفت، هنوز تصویب نشده و بر اساس خواسته‌ها، پیشنهادات و نظرات شهروندان این طرح تغییر و تکمیل خواهد شد."
مجلس ملی، شورای وزیران و وزارت کشور منطقه خودمختار قره‌قلپاقستان ازبکستان هم در واکنش به اعتراضات در این منطقه با انتشار بیانیه ای اعلام کردند: "یک گروه جنایتکار برای به دست گرفتن قدرت در این منطقه در تلاش است."
وزارت کشور ازبکستان دربیانیه اخیر خود همچنین اعلام کرده است که بخشی از معترضین تلاش داشتند، به ساختمان های دولتی وارد شوند و این اماکن را به تصرف خود در آورند. با وجود آنکه دولت ازبکستان تا روز دوشنبه (4 ژوئیه) در زمینه ارتباط بیگانگان با معترضین اظهارنظری نکرده است، اما از شیوه اعتراضات مردمی در جمهوری خودمختار قره قلپاقستان مشخص است که بی ارتباط با نقش و دخالت بیگانگان نبوده است.
پیش از این و در ماه ژانویه سال جاری میلادی، در کشور همسایه ازبکستان نیز معترضین با تصرف ساختمان های دولتی، تلاش داشتند دولت «قاسم ژامرت تاکایف» رئیس جمهوری قزاقستان را سرنگون کنند.
دولت قزاقستان پس از بازجویی از معترضین اعلام کرد، برخی دولت های بیگانه با کمک یک کشور منطقه تلاش داشتند ضمن سرنگونی دولت تاکایف، دولت غربگرایی روی کار بیاورند تا گوش به فرمان دولت های بیگانه به تبلیغات غربگرایانه، پان ترکیستی و اسلام ستیزانه و مخالف روسیه را دنبال کند.
از شیوه اعتراضات معترضین مشخص است که دولت های آمریکا، انگلیس و اسرائیل، با کمک یک کشور منطقه که خود را در مسائل آسیای مرکزی ذینفع تصور می کند، هدایت اعتراضات را به عهده داشتند.
این در حالی است که در سال 2005 میلادی نیز دولت وقت ازبکستان شاهد اعتراضات بسیار کم سابقه ای بود. آمریکا، انگلیس و برخی از دولت های بیگانه به طور رسمی از اعتراضات ضد دولتی در منطقه اندیجان در اراضی ازبکستان حمایت کردند.
هدف دولت های بیگانه ازحمایت ازمعترضین و تلاش برای انقلاب رنگی در آسیای مرکزی، وارد ساختن فشار به روسیه با کمک دولت های این مناطق بدون صرف هزینه است.
درارتباط با دخالت های دولت های بیگانه در امور جمهوری های آسیای مرکزی، بسیاری از کارشناسان به افشای اهداف و خواسته های بیگانگان اقدام کرده اند. به عنوان مثال پیش تر «دیمیتری الکساندراف» یک کارشناس روس در پخش زنده رادیو اسپوتنیک گفته بود: "از آن جایی که آمریکایی ها و بریتانیایی ها در سال 2005 میلادی، شورش اندیجان را که توسط یک گروهک افراطی و شبه نظامی تدارک دیده شده بود، حمایت کردند. رهبران دولت تاشکند نیز هیچگاه رویدادهای غم انگیز و فاجعه بار اندیجان را فراموش نخواهند کرد."
این کارشناس روس در عین حال با اعلام این واقعیت که دولت های غربی به رهبری آمریکا با اتخاذ سیاست همه چیز در آسیای مرکزی مفت هم گران است، برای سرمایه گذاری در این منطقه کمتر از خود تمایل نشان می دهند. تااین دسته از دولت های سلطه گر صرفا به روی کار آوردن سیاستمداران متمایل به غرب ، در آسیای مرکزی حاضر به سرمایه گذاری های اندک هستند.
بر اساس سرشماری سال 2021 میلادی، جمعیت ازبکستان به مرز 35 میلیون نفر نزدیک شده است. این در حالی است که جمهوری خودمختار قره قلپاقستان که در غرب ازبکستان واقع است، 1.8 میلیون نفر جمعیت دارد که بیشتر آن ها را قره قلپاق‌ها، ازبک‌ها و قزاق‌ها تشکیل می‌دهند. در حقیقت، جمعیت این منطقه نزدیک به دو و نیم درصد از کل ازبکستان را شامل می شود.
بدیهی است که این جمعیت ادک نمی تواند با برگزاری انقلاب رنگی مورد نظر دولت های غربی، خواسته های آنان را در این کشور دیرینه که دارای فرهنگی بسیار غنی است و پشتوانه ای قدرتمندتری شامل فرهنگ اصیل ایرانی را با خود یدک می کشد.
به همین دلیل دولت های بیگانه اطمینان دارند که نمی توانند خواسته های خود را مبنی بر انقلاب رنگی محقق سازند. اما این کشورهای سلطه گر، با این اعتراضات می توانند همواره سایه تهدید علیه دولت های بلوک شرق سابق را دائمی کنند.
نویسنده: محمد علی طالبی
117
