"آناند گیریدهاداس" (2)، نویسنده ی هندی الاصل آمریکایی با اشاره به سرمایه گذاری گسترده ی رژیم آل سعود در آمریکا گفت:« حکام آل سعود شاید دیگر نتوانند با وعده ی سرمایه گذاری سکوت بخرند.»
وی در مقاله ای که در پایگاه اینترنتی نیویورک تایمز منتشر شد نوشت: «جایی در گوشه و کنار آمریکا، فردی سوار تاکسی اوبر (3) می شود تا به محل کارش در شرکت وی وُرک (4) برود. او سگش را برای پیاده روی با فردی بیرون فرستاده که با استفاده از نرم افزار اَپ وگ (5) به خدمت گرفته است. آنها نهاری را صرف می کنند که دوردَش (6) برایشان می آورد و حین غذا خوردن هم با استفاده از نرم افزار اِسلک (7) با چند نفر همزمان به گفت وگوی آنلاین مبادرت می ورزند. و برای همه ی اینها، باید از ولی نعمت غیرعادی خود یعنی پادشاهی عربستان سعودی قدردانی کنند.
مدت ها پیش از ناپدید شدن روزنامه نگار مخالف سعودی جمال خاشقجی، پادشاهی آل سعود دنبال نفوذ در غرب بود – شاید با این هدف که فراموش کنیم چه خبر است. حکومتی قرون وسطایی که هنوز هم با شمشیر گردن می زند، با رواج فروشگاه های بزرگ زنجیره ای (از جمله فروشگاهی که داخل آن ورزش اسکی ارائه می کنند)، عربستان سعودی همان داعشی است که خودش به وجود آورد. جالب توجه است که این کشور توانسته به لطف اشتهای سیری ناپذیر ما برای نفت، از منفور شدن در آمریکا بگریزد؛ روابطی که ریاض با دقت بسیار با واشنگتن پایه گذاری کرده، خریدهای بزرگ تسلیحاتی و منافع مشترک دو کشور درجنگ ضد تروریسم هم به این روند کمک کرده است. اما به تازگی سعودی ها دارند حلقه ی توانمندسازان خود را در آمریکا گسترش می دهند و میلیاردها دلار در شرکت های فناوری سیلیکون ولی سرمایه گذاری می کنند.
در حالی که نسل پیشین سران سعودی همچون شاهزاده "الولید بن طلال" میلیاردها دلار در شرکت های معتبر در آمریکا سرمایه گذاری کردند؛ "محمد بن سلمان" ولیعهد جدید پادشاهی آل سعود، سرمایه گذاری کشورش را در آمریکا از وال استریت به سیلیکون ولی تغییر مسیر داده است.
صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان سعودی به یکی از بزرگترین دسته چک های سیلیکون ولی تبدیل شده که عمدتا با صندوقی 100 میلیارد دلاری کار می کند که سافت بانک (شرکتی ژاپنی) تامین مالی آن را برعهده داشته است. سافت بانک راه خود را ماجراجویانه از مسیر صنعت فناوری پیدا کرده و اغلب سهام های چند میلیارد دلاری در شرکت های آتیه دار خریداری می کرد. صندوق سرمایه گذاری عمومی آل سعود 45 میلیارد دلار در نخستین ویژن فاند (8) سافت بانک سرمایه گذاری کرد و بلومبرگ به تازگی گزارش داد صندوق سعودی 45 میلیارد دلار دیگر در دومین ویژن فاند سافت بانک سرمایه گذاری می کند.
سافت بانک با کمک پول سعودی ها هم اکنون بزرگترین سهام دار اوبر است. این بانک همچنین پول عمده ای در فهرستی طولانی از استارت آپ ها سرمایه گذاری کرده که عبارتند از وَگ ، دوردَش ، وی وُرک ، پلنتی (9)، کروز (10)، کاترا (11)، نویدیا (12) و اسلک (13).
همچنان که باک خودروها در دنیا پر از بنزین می شود و پدیده تغییرات آب وهوایی شدت می گیرد، عربستان سعودی سود هنگفتی به جیب می زند – و بخشی از این پول در حساب های بانکی شرکت های رو به رشدی ذخیره می شود که دوست دارند درباره تبدیل کردن دنیا به مکانی بهتر سخن پراکنی و وراجی کنند.
محمد بن سلمان خیلی با دقت تصویری عمومی در نقش یک اصلاح طلب از خود تراشیده و از سران گذشته ی رژیم آل سعود فاصله گرفته است. در دیداری که به تازگی از سیلیکون ولی داشت گفته شد این حاکم آل سعود در نظر دارد درباره همکاری بالقوه بین شرکت های فناوری آمریکایی و عربستان بحث و تبادل نظر کند. او در دیدار با مدیران و سرمایه گذاران فنی در آمریکا از پوشیدن لباس سفید رنگ و سنتی اعراب خودداری کرد.
به نظر می رسد دیدار ولیعهد از سیلیکون ولی برای همه ی کسانی که حضور داشتند سودآور بود. سیلیکون ولی ورود یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خود را جشن گرفت، ولیعهد تصویر عمومی خود را به عنوان سرمایه گذار ترقی خواه استارت آپ ترمیم کرد و مدیران اجرایی که با او ملاقات داشتند همه شان به هیات مشاوره ی نئوم (14)، پروژه ی کلان شهر 500 میلیارد دلاری او پیوستند. ارنست مونیز (15)، وزیر پیشین انرژی آمریکا ابتدای همین هفته مشارکت خود را در نئوم تعلیق کرد و گفت:«درباره ی ناپدید شدن و ترور احتمالی جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول نگران است.»
ارتباط بین عربستان سعودی و سیلیکون ولی در ماه جاری میلادی محکم تر خواهد شد چرا که قرار است ابتکار عمل سرمایه گذاری آتیه در ریاض – که به داووس در بیابان مشهور شده، برگزار شود. صدها تن از سرمایه گذاران، مدیران اجرایی، مقام های دولتی از جمله استیو منوچین (16)، وزیر خزانه داری آمریکا در این رویداد حضور دارند. اما چندین تن از سخنرانان نشست از جمله "دارا خسروشاهی"، مدیرعامل اوبر انصراف داده و گفته اند: «از گزارش هایی که تا امروز درباره ی جمال خاشقجی منتشر شده به شدت آزرده خاطر شده اند.»
نفوذ پادشاهی آل سعود در دولت آمریکا از مدت های طولانی پیش از این، سکوت قابل توجهی را برای سران آل سعود خریداری کرده است. مشهورترین مورد این سکوت را می توان در 28 صفحه ی مشهور جستجو کرد. بخش طبقه بندی شده ی بازرسی کنگره از حملات تروریستی 11 سپتامبر سال 2001 در خاک آمریکا؛ حملاتی که ارتباط رژیم آل سعود را با هواپیماربایان افشا کرد و از پشتیبانی رسمی سعودی ها از این حملات تروریستی حکایت داشت. خانواده های قربانیان حملات تروریستی 11 سپتامبر مدت های طولانی تلاش کردند صفحات یاد شده را از طبقه بندی سری خارج کنند. اما ورود آل سعود به سیلیکون ولی – و به شرکت هایی که میلیون ها نفر از فناوری آنها استفاده می کنند – نمایانگر جبهه ی تازه و خطرناکی است که از اعمال نفوذ سعودی ها حکایت دارد و ما را با اقدام های رژیم همدست می سازد.
حقایق ناپدید شدن روزنامه نگار خاشقجی همچنان به شکل رمز و راز باقی مانده است. اما اگر به گفته ی مقام های ترکیه، او را به درخواست و به نیابت از پادشاهی آل سعود به قتل رسانده باشند خیلی هم عجیب و غریب نخواهد بود. برخلاف تلاش هایی که در جهت جلادادن تصویرعمومی رژیم آل سعود اتفاق می افتد مانند سفر ولیعهد به سیلیکون ولی؛ عربستان سعودی همچنان نمونه ی کامل نقض حقوق بشر است. رژیم آل سعود از مجازات های غیرقانونی هر کجا بتواند بهره می گیرد؛ در چهار ماه نخست سال 2018، دست کم 48 نفر را با شمشیر گردن زده است. در ماه اوت گزارش شده بود قضات سعودی در پی گرفتن مجوز بی سابقه ای بودند تا یک فعال زن را برای جرائم غیرخشونت آمیز از جمله اعتراض به رژیم گردن بزنند.
در قوانین عربستان سعودی زنان شهروندان درجه دوم به شمار می آیند و همین به تازگی مجوز رانندگی دریافت کرده اند – علت اعطای این مجوز به زنان هم این بوده که حکام سعودی اطمینان داشتند عمر این آزادی کوتاه خواهد بود زیرا رژیم سعودی در سیلیکون ولی سرمایه گذاری هنگفتی کرده و سیلیکون ولی هم دارد فناوری خودروهای بدون راننده را آزمایش و ارائه ی عمومی می کند. رژیم آل سعود به جنگ داخلی در یمن دامن زده و در بمباران های پیاپی در این کشور دست کم 16 هزار نفر را کشته است. در گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد گفته شده بود عربستان سعودی به علت مداخله در جنگ داخلی یمن، جنایتکار جنگی و گناهکار شناخته خواهد شد. البته به لطف نیاز دنیا به نفت، نقش رژیم آل سعود در تامین مالی تروریسم در دنیا نادیده گرفته شده و از مصونیتی خیره کننده برخوردار بوده است.
همچنانکه عربستان سعودی نقش خود را به عنوان یکی از سرمایه گذاران برجسته درسیلیکون ولی تثبیت می کند این خطر بیشتر می شود که سرمایه گذاری برایش سکوت خریداری کند. شرکت هایی که با افتخار از آزادی و شفاف بودن خودشان یاد می کنند ممکن است در سخن گفتن از بدی های یکی از بزرگترین سرمایه گذاران خود ناتوان باشند.»
مترجم: مرتضی لطفی
نویسنده: Anand Giridharadas
بیشتر بخوانید:
5 شاهزاده سعودی به اتهام مخالفت با ربودن «خاشقچی» بازداشت شدند
حمایت ترامپ از فروش سلاح به عربستان بعد از رسوایی پرونده قتل «جمال خاشقچی»
درخواست اروپا و آمریکا برای روشن شدن سرنوشت خاشقچی واقعیست یا ظاهرسازی؟/تحلیل
گزارش: قتل یا ربایش جمال‌خاشقچی
منبع:
https://www.nytimes.com/2018/10/12/opinion/silicon-valley-saudi-arabia.html?rref=collection%2Fsectioncollection%2Fopinion
1 – Silicon Valley
2 – Anand Giridharadas
3 – Uber
4 – WeWork
5 – Wag
6 – DoorDash
7 – Slack
8 – Vision Fund
9 – Plenty
10 – Cruise
11 – Kattera
12 – Nvidia
13 – Slack
14 – Neom
15 – Ernest Moniz
16 – Steve Mnuchin
