نهمین سال قیام های عربی نیز در حال سپری شدن است، قیام هایی که قرار بود منجر به ایجاد حکومت دموکراتیک در این کشورها شود، به تولید و گسترش خشونت در قالب های مختلف از جمله شکل گیری جنگ درون کشوری و جنگ بین کشوری شد.
بیش از همه منافع برخی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای سبب تغییر روند حرکتی قیام های عربی از تولید دموکراسی به تولید خشونت و جنگ شد. جنگ نظام سوریه با تروریستهایی که مورد حمایت محور عربی/عبری/عربی هستند، جنگ ائتلاف سعودی علیه یمن، جنگ درون کشوری لیبی و جنگ عراق با تروریستهای داعش از مهمترین جنگ های 8 سال گذشته در جهان عرب هستند.
برنده اصلی این جنگ ها، رژیم صهیونیستی است که منافع خود را در درگیری و جنگ درون و بین کشورهای اسلامی می بیند.
رژیم صهیونیستی که سال 2011 با قیام های عربی، نگران شده و خود را در مسیر انزوای بیشتر در خاورمیانه می دید، در پی تبدیل «قیام ها» به «جنگ ها» و در اثر عدم شناخت درست ماهیت دشمن توسط برخی حکام عربی، در مسیر عادی سازی روابط با این کشورها گام بر می دارد و از افزایش ناامنی، خشونت، جنگ و درگیری در درون کشورها و بین کشورهای اسلامی استقبال می کند.
بازنده اصلی این جنگ ها، مردم، حکام کشورهای درگیر و همچنین حکومت های ایجاد کننده جنگ هستند.
مردم، بازنده جنگ هستند
زیرا در اثر این جنگها، هزاران نفر کشته، صدها هزار نفر زخمی و دهها میلیون نفر آواره شدند. علاوه بر این، زیرساخت زندگی میلیون ها شهروند سوری، یمنی، عراقی و لیبیایی در اثر جنگ از بین رفته است و عملاً تلاش مردم این کشورهای جنگ زده برای زنده ماندن است نه زندگی کردن.
حکام کشورهای درگیر، بازنده جنگ ها هستند زیرا: اول اینکه، حاکمیت آنها دستخوش مداخله خارجی شده و دولت ها، اقتدار پیش از سال 2011 را ندارند. دوم اینکه، زیرساختهای شهری در این کشورها از بین رفته و بازسازی آن به میلیاردها دلار سرمایه نیاز دارد. سوم اینکه، این کشورها به لحاظ امنیتی آسیب پذیر هستند و در این بعد نیز به بازسازی نیاز دارند.
کشورهای ایجاد کننده جنگ نیز از بازندگان این جنگ ها هستند زیرا جنگ هزینه های هنگفتی برای این کشورها در پی داشته است و به جای اینکه منابع مادی این کشورها صرف بخش های زیربنایی از جمله بهداشت، آموزش و علم شود، صرف ماجراجویی های جنگی در کشورها دیگر شده است.
کسری بودجه کشورهای ایجاد کننده جنگ
بر این اساس، حتی کشورهایی نظیر عربستان سعودی که همواره مازاد بودجه داشته اند با کسری بودجه مواجه شده اند.
محمد بن عبدالله، وزیر دارایی عربستان اواخر سپتامبر 2018 اعلام کرد که کسری بودجه این کشور در سال 2019 به 34 میلیارد دلار خواهد رسید.
بازسازی تبعات جنگ در کشورهایی که متحمل آن شده اند، به هزینه هنگفتی نیاز دارد. «محمود محیی الدین»، معاون اول رئیس بانک جهانی گفت: «هزینه ویرانی ها و از بین رفتن فرصت های رشد و توسعه در کشورهای عربی که بین سال های 2010 تا 2018 شاهد جنگ بوده اند، به 900 میلیارد دلار رسیده است.» این در حالی است که دیگر مقام های بانک جهانی، این آمار را پائین ترین میزان عنوان کرده و معتقدند که جنگ ها هزینه های بسیار بیشتری برای کشورهای عربی داشته است.115/118
نویسنده: سید رضی عمادی
