نشست بین گروه‌های مختلف افغانستانی در نوع خودش نخستین نشستی است که در قطر برگزار می‌شود. حضور شماری از مسوولان دولت افغانستان، این نشست را با دو نشست پیشین که در مسکو برگزار شد، متمایز ساخته است؛ ریاست هیات مذاکره‌کننده دولت افغانستان با طالبان را «عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه ملی برعهده دارد.
به گفته رسانه‌های افغانستانی، تأمین آتش بس، دفاع از جمهوریت و قانون اساسی از جمله موضوعاتی است که هیأت مذاکره کننده با طالبان از آنها دفاع خواهد کرد. به هر حال مذاکرات صلح بین گروه‌های مختلف افغانستانی امروز در قطر در شرایطی آغاز شده است که کارشناسان درباره این نشست و نتایج احتمالی آن دو دیدگاه متفاوت مطرح می‌کنند.
از منظر برخی از کارشناسان مذاکرات مستقیم بین طیف‌های مختلف مردم افغانستان گامی جدی و مهم به سمت برقراری صلح پایدار در این کشور محسوب می شود. از دیدگاه این کارشناسان مذاکرات بین گروه‌های مختلف افغانستانی در قطر می‌تواند به چندین دهه جنگ در افغانستان پایان دهد و بالاخره مردم این کشور پس از سال‌ها جنگ و خون‌ریزی و اشغالگری روی آسایش را ببیند.
«عبدالطیف نظری» کارشناس روابط بین الملل و سیاستمدار افغانستان در این باره می‌گوید: «در صورتی که در مذاکرات پیش روی طالبان و دولت افغانستان تقسیم عادلانه قدرت انجام شود، این امید وجود دارد که افغانستان به ثبات نسبی دست یابد و به تدریج بر بحران 40 ساله در یک بازه زمانی تفوق حاصل کند».
اما، در مقابل برخی دیگر از کارشناسان در کنار شماری از شخصیت‌های سیاسی افغانستان درباره شروع مذاکرات بین افغانستانی ابراز نگرانی و تردید می‌کنند. این کارشناسان بر این باورند که پس از امضای توافقنامه صلح آمریکا و طالبان و تداوم پراکندگی سیاسی در جناح مخالف برگشت نظام امارت طالبانی، افغانستان را تهدید می‌کند.
«عبدالعلی محمدی» حقوقدان و مشاور سابق رئیس جمهوری افغانستان درباره توافق آمریکا و طالبان و تاثیر آن به مذاکرات امروز قطر می گوید: «براساس این توافق نامه آمریکایی‌ها بطور عملی اختیار تعیین نوع حکومت یا رژیم سیاسی جایگزین را به طالبان داده تا در تفاهم با سایر گروه‌های سیاسی در مورد آن تصمیم بگیرند.»
بیم ها و امیدها درباره مذاکرات صلح بین الافغانی در دوحه در شرایطی است که ترامپ با اعزام وزیر خارجه خود به نشست دوحه، در تلاش است تا مذاکرات صلح افغانستان قبل از انتخابات آبان ماه آمریکا، نتایجی به همراه داشته باشد تا ترامپ بتواند از کارت صلح افغانستان در انتخابات ریاست جمهوری پیش‌روی آمریکا به عنوان برگ برنده استفاده ابزاری کند. این امیدواری مقامات آمریکا درحالی است که خیلی‌ها معتقدند این مذاکرات به دلیل مباحث مناقشه‌آمیز میان طرفین طولانی خواهد بود و حل آنها مستلزم زمان خواهد بود.
«لاورل میلر» مسئول سابق میز افغانستان و پاکستان در وزارت خارجه آمریکا، صلح میان افغان‌ها را تا پیش از آبان ناممکن می‌داند: «جای تعجب نیست که ایالات متحده دوست دارد به سرعت و قبل از ماه نوامبر توافق حاصل شود. تحلیلگران از اظهارات قطعی طفره می‌روند، اما من با قاطعیت مطرح می‌کنم به هیچ وجه نمی‌توان پیشرفت قابل توجهی در روند صلح تا سوم نوامبر به دست آورد».
در این میان «حسن عباس» پژوهشگر ارشد مرکز سیاست جهانی در واشنگتن در این باره معتقد است: «حقایق نشان‌دهنده خواسته صلح مردم افغانستان است و همزمان در طالبان نیز عطش قدرت دیده می‌شود. در عین حال مذاکرات میان گروه‌های داخل افغانستان پر سر و صدا و وقت‌گیر خواهد بود. موفقیت گفت‌وگوهای بین گروه‌های مختلف افغانستانی نیاز به واسطه‌های معتبر و و همچنین بی‌طرف دارد و ممکن است این فرآیند یکسال طول بکشد».
به هر حال، مذاکرات صلح بین الافغانی امروز در شرایطی در دوحه قطر آغاز شده که حفظ جمهوریت و قانون اساسی خط قرمز هیات اعزامی دولت افغانستان در مذاکرات قطر است. در این میان تأمین آتش‌بس از جمله موضوع‌های مهم برای نمایندگان دولت افغانستان در مذاکرات محسوب می شود، اما در این میان برخی کارشناسان می‌گویند که طالبان به راحتی با برقراری آتش‌بس موافقت نمی‌کند، زیرا این گروه جنگ را نقطه قوت خویش و وسیله و پشتوانه‌ای برای پیروزی در مذاکرات بین گروه‌های مختلف افغانستانی و دیپلماسی‌اش می‌داند.
در مجموع صرف‌نظر از بیم‌ها و امیدهایی که درباره مذاکرات دوحه مطرح است، اگر طرف‌های مذاکره‌کننده در مذاکرات به حفظ جمهوریت و قانون اساسی احتمام بورزند، مذاکرات صلح بین بین گروه‌های مختلف افغانستانی در قطر می‌تواند شروعی برای پایان دادن به جنگ و در عین حال مقدمه‌ای برای خروج نیروهای خارجی از این کشور باشد. 113
نویسنده: فرهاد همتی
بیشتر بخوانید:
استقبال ایران از شروع گفت‌وگوها بین دولت افغانستان، گروه‌های سیاسی و طالبان
