یک ماه از تصمیم یک جانبه، غیرمسئولانه و غیرقانونی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری آمریکا درباره قدس مبنی بر معرفی آن به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و دستور انتقال سفارتخانه آمریکا از تل آویو به قدس می گذرد، اما هنوز سیاست یکپارچه ای در جهان عرب در خصوص این موضوع وجود ندارد. علت اصلی این شرایط به رویکرد حکومت سعودی در چگونگی روابط با اسرائیل باز می گردد.
در حالی که به لحاظ مردمی انزجار از رژیم صهیونیستی در جهان عرب افزایش یافته است، حکومت آل سعود به شدت گرفتن مناقشه میان اسرائیل و فلسطین به عنوان عاملی بازدارنده برای شتاب در رسمی سازی روابط ریاض- تل آویو می نگرد. بر این اساس، حکومت سعودی با این توجیه که نشست عربی عادی اتحادیه عرب در مارس آینده در ریاض برگزار می شود با برگزاری نشست فوق العاده عربی درباره مساله قدس مخالفت کرده و آنرا ضروری ندانسته است. در همین راستا، روزنامه «هندلزبلات» آلمان در تحلیلی با اشاره به اینکه ترس نخبگان عربستانی از ارتباط با نمایندگان اسرائیلی کم شده است، نوشت که: «همکاری های مخفیانه عربستان و اسرائیل در سال 2018 می تواند فشرده تر شود، اما تشدید مناقشه ها میان اسرائیل و فلسطینیان سبب شد که عربستان موضع محتاطانه تری را در قبال رسمی کردن روابط با اسرائیل داشته باشد.»
این رویکرد عربستان سعودی سبب بروز شکاف در جهان عرب درباره واکنش به تصمیم ترامپ برای قدس و همچنین قوانین اخیراً تصویب شده در کنست اسرائیل شامل قانون قدس یکپارچه و قانون مجازات اعدام فلسطینیان شهادت طلب شده است. اگرچه ادعای روزنامه نیویورک تایمز آمریکا درباره موافقت ضمنی «عبدالفتاح السیسی»، رئیس جمهوری مصر با تصمیم ترامپ درباره قدس به عنوان پایتخت اسرائیل و جایگزینی رام الله به عنوان پایتخت جایگزین قدس برای فلسطین، توسط شورای عمومی اطلاع رسانی وابسته به ریاست جمهوری مصر تکذیب شد، اما انفعال قاهره و برخی کشورهای دیگر عربی حاکی از تردید آنها برای حمایت قاطع از فلسطین است.
آنچه که بیش از همه سبب بروز شکاف در جهان عرب و به خصوص تردید کشورهایی نظیر مصر برای واکنش جدی در حمایت از فلسطین و مخالفت با تصمیم ترامپ درباره قدس شده، شتاب ریاض در عادی سازی روابط با اسرائیل و نیاز آل سعود به تنها نبودن در این سیاست و همراه کردن شماری دیگر از کشورهای عربی با خود است. در همین راستا، «عبدالرضا فرجی راد»، سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان و کارشناس مسائل بین الملل معتقد است که سعودی ها همه تخم مرغ های خود را در سبد ترامپ قرار داده اند اما سعودی ها و اسرائیلی ها ذره ذره جلو می روند چرا که جامعه عرب آمادگی این را ندارد یک دفعه رابطه با اسرائیل را بپذیرد، لذا تلاش می کنند ابتدا قبح ماجرا را آرام آرام از بین ببرند. قبح این ماجرا نیز با همسو شدن کشورهایی نظیر مصر با عربستان از بین می رود. 111/114
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
کنفرانس قدس پایتخت ابدی فلسطین/ تحلیل
موضع منفعلانه عربستان در قبال تصمیم ترامپ درباره قدس
تصویب قانون «قدس متحد» در پارلمان رژیم صهیونیستی
