" دولت ابرایف " یکی از مقام های وزارت کشور قزاقستان فقر و پائین بودن سواد دینی در میان مردم به خصوص جوانان را علت گرایش به سمت افراط گرایی عنوان کرد.
وی با بیان این که یکی از علت‌های گرایش جوانان به گروه های افراطی مشکلات اجتماعی است، تصریح کرد : بیشتر اعضای گروه‌های افراطی را جوانان 25 تا 35 ساله روستایی تشکیل می‌دهند.
به گفته وی، این افراد در خانواده‌های فقیر بزرگ شده‌اند و در مدارس و دانشگاه های عالی آموزش ندیده‌اند و تا زمان زندانی شدن نیز شغل ثابتی نداشتند.
واقعیت ها درباره علل رشد گروه های افراطی نشان می دهد، بسیاری از دولت های حاکم بر جمهوری های آسیای مرکزی کمتر به مشکلات اجتماعی و معیشتی مردم مسلمان کشورشان توجه می کنند.
در واقع، بی توجهی و یا کم توجهی رهبران دولت های آسیای مرکزی از جمله دولت آستانه به وضعیت اقتصادی، را باید علت گرایش نسبی جوانان این کشور به گروه های افراطی دانست.
در چنین کشورهایی با توجه به محدود بودن محیط های سالم دینی و مذهبی؛ فضای های اجتماعی آلوده شکل می گیرند وهمین امر موجب جذب جوانان به گروه های افراطی بویژه فرقه ضاله وهابیت و بازوی نظامی این گروه یعنی گروه تروریستی داعش می گردد.
این گرایش برای جمهوری های آسیای مرکزی به معضلات امنیتی تبدیل شده است و طی چند سال گذشته رهبران این کشورها در پی یافتن راه های خروج از وضعیت جاری بوده اند.
این امر به معنای صرف هزینه های زیاد جهت ممانعت از روند جاری است.
تمامی جمهوری های آسیای مرکزی برای مقابله با این روند، ازهزینه های عمرانی بودجه های جاری به منظور مقابله با جریان افراط گرایی هزینه می کنند.
در حقیقت، آن بخش از درآمدهای جمهوری های آسیای مرکزی که به منظور اجرای طرح های عمرانی در نظر گرفته شده اند، در امور دیگری صرف می شوند و همین امر اجرای طرح های اساسی عمرانی را در این کشورها به تعویق می اندازد.
مقام های دولت آستانه همچنین بی سوادی جوانان را از دلایل اصلی افزایش تعداد پیروان گروه‌های افراطی در قزقستان دانسته اند.
به گفته مقام های دولت آستانه، فرد بی‌سواد و بیکار را به راحتی می‌توان گمراه و به سمت فرقه های ضاله هدایت کرد.
این واقعیت برای تمامی کشورهای منطقه و جهان صدق می کند. نمونه بارز این واقعیت، اعضای گروه های تروریستی داعش و فرقه ضاله وهابیت در کشورهای اروپایی و آفریقایی هستند که، اکثر آن ها بی سواد هستند و خود را تابع افراد باسواد در این فرقه معرفی می کنند.
در میان جمهوری های آسیای مرکزی، قزاقستان بیشترین حامیان سازمان‌ها و گروه های افراطی وابسته به فرقه ضاله وهابیت و گروه تروریستی داعش را دارا است.
به همین دلیل، طی سال‌های گذشته زندان‌های قزاقستان نیز به مکانی برای آموزش پیروان گروه‌های افراطی تبدیل شده است.
با وجود آن که، اداره دین قزاقستان برای ممانعت از گسترش این روند، برنامه‌هایی برای آموزش زندانیان اجرا شده است.
از جمله این که، اداره مسلمانان قزاقستان برای هر زندان در این کشور، یک روحانی با هدف آموزش دینی زندانیان افراطی و اصلاح آن ها در نظر گرفته است.
اداره مسلمانان قزاقستان ادعا کرده است که، در سال جاری میلادی موفق به بازگرداندن بیش از 180 افراط گرا به سمت اسلام واقعی شده است.
در عین حال، در 67 مؤسسه مربوط به اصلاح افراط گرایان، بیش از 400 نفر توسط گروه ویژه تعیین شده از سوی اداره روحانیت مسلمانان قزاقستان تحت آموزش قرار گرفته‌‌اند.
ناگفته نماند که، نخستین زندانیان متهم به اقدامات تروریستی و افراط گرایی در قزاقستان درسال 2000 میلادی مطرح شدند و از آن جا که تنها افرادی بودند که از حداقل اطلاعات دینی برخوردار بودند، مردم نیز به سمت آن ها گرایش پیدا می کردند.
با توجه به پیشینه حاکمیت بیش از 70 ساله نظام متمرکز تصمیم گیری کمونیستی در جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز، شکی نیست که، دین مبین اسلام در این جمهوری ها به شدت تضعیف شده است.
بدیهی است که، فعالیت روحانیت آگاه و روشنفکر، می تواند مانع رشد افراط گرایی در قزاقستان شوند.
