پرتقال بخوریم؛ ایمن شویم

درخت پرتقال درمناطق شمالی و جنوبی ایران نیز که دارای آب و هوای معتدل و گرم و مرطوب است پرورش داده می شود.

بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد فائو، سالانه حدود ۷۵ میلیون تن پرتقال در دنیا به عمل می آید که ایران با تولید حدود ۲٫۵ میلیون تن پرتقال، مقام نهم را در بین کشورهای تولید کننده این محصول به خود اختصاص داده است.

پرتقال میوه ای از خانواده نارنجی مرکبات است. درخت آن همیشه سبز و پر برگ و گل‌های سفید است و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم می‌رسد. پوست پرتقال نارنجی رنگ، کمی ناصاف و میوه آن بسته به انواع مختلف شیرین و ترش، زرد رنگ و یا قرمز است.

پرتقال یکی از قدیمی‌ترین میوه‌هایی است که بشر از آن استفاده می‌کرده‌است و در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح کنفوسیوس از آن نام برده‌است. در حال حاضر بیشتر از۲۰۰ نوع پرتقال در آمریکا کشت می‌شود.

از نظر ترکیبات شیمیائی، پرتقال سرشار از ویتامینهای B و C و دارای آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، پتاسیم، املاح معدنی و مواد قندی است. علاوه برآن پرتقال دارای کاروتن است. کاروتن ماده ای زرد رنگ است که در بعضی میوه های دیگر نظیر هویج نیز وجود دارد.

ماده مذکور، ویتامینی است که در کبد ویتامین A می سازد و به خون می فرستد. پرتقال همچنین دارای اسیدهای مختلفی است که مهمترین آنها اسید مالیک،اسید تارتریک و اسید سیتریک است.

آب پرتقال با مزه شیرین متمایل به ترش، سرشار از ویتامین است. مخصوصاً از نظرمقدار ویتامین C بسیار غنی است.

بنابراین برای تامین ویتامین C و ایجاد نیرو و مقاومت دربرابر بیماریها، خوردن یک تا دو لیوان آب پرتقال در شبانه روز بسیار مفید است. مقادیر زیاد ویتامین C در آب پرتقال، علاوه بر کوتاه کردن دوره سرماخوردگی با چین و چروک پوست مقابله کرده، بر جذب آهن نیز کمک می کند.

علاوه بر اینها در مهار استرس تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. بر اساس پژوهش های محققان، در صورتی که بدن مقادیر بیشتری از ویتامین C را دریافت کند، به هنگام قرار گرفتن در شرایط استرس زا فشار خون سریع تر به حالت طبیعی بازمی گردد.

ویتامین C میزان کورتیزول (هورمونی که مغز در پاسخ به استرس تولید می کند) را کاهش می دهد. گرچه حضور هورمون کورتیزول در کوتاه مدت مفید است اما باقی ماندن آن در سطوح بالا به مدت طولانی در بدن مناسب نیست، ویتامین ث ماده ای است که به بازگشت آن به سطوح طبیعی کمک می کند.

مناسب است بدانید هر 28 گرم پرتقال 11 کیلوکالری ارزش انرژی زائی دارد. ازآب پرتقال، شربت های مفرح و نوعی لیموناد تهیه می کنند.

لذا در مناطقی که پرتقال کمیاب است می توان ازاین شربتها و لیموناد استفاده نمود. آب پرتقال بعلت دارابودن پروتئین و مخصوصاً قند کافی یک ماده مغذی و مقوی است که می توان برای تقویت عمومی بدن از آن استفاده کرد. وجود هورمونهای رشد، کلسیم، فسفر، آهن، ویتامین A ، ویتامین C درآب پرتقال شرائط لازم برای رشد و نمو استخوانها و استحکام دندانها را فراهم می کند.

لذا برای تقویت و رشد اطفال و تامین مواد لازم جهت بانوان حامله و مادرانی که به نوزاد خود شیر می دهند، بسیار مفید است.

علاوه بر خواصی که ذکر نمودیم خوردن یک تا دو لیوان آب پرتقال بهترین و طبیعی ترین راه برای مبارزه با یبوست است.

وجود مواد معدنی کافی درآب پرتقال بویژه پتاسیم به مقدار زیاد، باعت شده است که آب پرتقال بعنوان یک مدر، حجم ادرار را افزایش دهد و ازاین طریق سموم بدن را دفع نماید. لازم به ذکر است آن عده از بیماران مبتلا به آسم، رماتیسم و ناراحتیهای پوستی که روزانه مقداری ترکیبات کورتون مصرف می کنند، برای جلوگیری از تورم بدن (خیز) و عوارض دیگر، پیوسته باید مقداری پتاسیم مصرف کنند که طبیعی ترین راه آن، خوردن پرتقال است. پرتقال همچنین بهترین محرک اشتهاست. لذا توصیه می شود قبل از غذا مصرف شود.

میوه، پوست، برگ و اسانس پرتقال همه دارای خواص درمانی هستند. اسانس پرتقال اثر ضد عفونی کننده و خلط آور دارد و در تهیه پمادهای ضد عفونی کننده بکار می رود. به علاوه ازآن درتهیه لوسیون های مختلف و فرآورده های زیبائی استفاده به عمل می آورند. اسانس پرتقال از فشردن قسمت خارجی پوست پرتقال تازه (قبل از اینکه پرتقال کاملا رسیده شود) به دست می آید.

اسانس پرتقال به رنگ زرد و بوی معطر و طعم ملایم است. این اسانس جهت معطر کردن شربتهای طبی نیز به کار می رود. اسانسی که از گل های پرتقال گرفته می‌شود به نام روغن نرولی Neroli Oil معروف است که بسیار مطبوع بوده و خیلی گران است و در عطرسازی از آن استفاده می‌شود.

باتوجه به آنکه گوشت میوه پرتقال دارای انوع ویتامین هاست، به پوست بدن استراحت می دهد و شادابی پوست را تامین کرده و ظهور چین و چروک برچهره را بتاخیر می اندازد. برای این کار قسمت خوراکی پرتقال را که محتوی شیره است، به مدت 15 تا 20 دقیقه بر روی پوست صورت اثر می دهند. اگر بعد از پاک کردن پوست صورت، قسمت گوشتدار و له شده پرتقال را بر روی پوست صورت به ملایمت بمالند در بهداشت پوست و سلامت آن نیز بسیار مفید است.

مطالعه بر روی جوامع سراسر دنیا نشان داده است که رژیم های غذایی سرشار از ویتامین ث، به حفاظت در برابر بیماری های قلبی کمک می کند. پرتقال مانع رسوب خون در جدار رگ ها می شود و در درمان و پیشگیری از ابتلا به تصلب شرائین بسیار مفید است .همچنین مصرف این میوه برای مبتلایان به دیابت مفید بوده و توصیه می شود.

دم کرده برگ پرتقال عمل هضم غذا را آسان کرده و در درمان میگرن موثر است. دم کرده برگ پرتقال با پوست نارنج یا بهارنارنج نیزتپش قلب را آرام می کند. پوست پرتقال نیز دارای خواص درمانی است. در پوست پرتقال ماده ای به نام غشاء فلاوونوید وجود دارد که سرشار از مواد شیمیایی مفید است و خطر ابتلا به سرطانهای معده و روده را کاهش میدهد.

در کشور چین پوست پرتقال ارزش زیادی دارد و آن را با دقت و توجه، جمع و خشک می کنند و در صنایع داروسازی مورد استفاده قرار می دهند. پوست پرتقال دارای کاروتن است و در مغز آن ماده لزجی به صورت ژله وجود دارد که در التیام دادن زخمها و جراحات موثر است. علاوه بر آن پوست پرتقال کمی ملین است و در درمان یبوست نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

خلال پوست پرتقال نیز در طبخ مربا و تزیین برخی از غذاهای ایرانی مورد استفاده قرار می گیرد. محصولات فراوری شده از میوه پرتقال مانند اسلایس، دمنوش و پودر میوه کاربردهای فراوانی خصوصا در کیک، بستنی، دسر حتی شکلات دارد.

مناسب است بدانید کشور برزیل تولید کننده برتر پرتقال در جهان است که حدود 30٪ از تولید جهانی را به خود اختصاص می دهد.

94٪ از تولید پرتقال این کشور در ایالت سائوپائولو متمرکز است. ایالات متحده دومین تولید کننده بزرگ پرتقال در جهان است که حدود 10٪ از تولید جهان را به خود اختصاص داده است. تنوع پرتقال و گسترش مزارع آن در چین، این کشور را به عنوان سومین تولید کننده بزرگ پرتقال در جهان تبدیل کرده است.

علاوه بر این کشور های مصر، مکزیک، ترکیه و آفریقای جنوبی در رده برترین کشور های تولید کننده پرتقال قرار دارند. پرتقال ایرانی یکی از پر بازده ترین مرکباتی است که در ایران تولید می شود که تولید سالانه آن به 2 بیش از میلیون تن می رسد.

مناطق شمالی ایران شامل استان های مازندران و گیلان بیشترین میزان از کشت پرتقال را به خود اختصاص می دهند.

استان های دیگر ایران نظیر کرمان، فارس و هرمزگان نیز در تولید مرکبات از جمله پرتقال، پیشرو هستند. پرتقال تامسون و پرتقال خونی دو نوع پرطرفدار پرتقال ایرانی برای صادرات هستند. میزان صادرات خود میوه و انواع فراوری پرتقال ایرانی چشمگیر است.

کشورهایی چون عراق، روسیه، همسایگان عربی و خلیج فارس، حتی کشورهای اروپایی طالب تجارت این محصول هستند. محصول پرتقال خشک ایران با توجه به اعلا بودن، تولید بالا در کشور، تهیه اسلایس با کیفیت درجه یک، همگی منجر به جذب مشتری از سایر کشورها شده است.

پرتقال مرغوب ایرانی به وسیله دستگاه های خشک کن ویژه و استاندارد و با شرایط خاص صادرات، خشک شده و به کشورهای حاشیه خلیج فارس و همسایه های اطراف و کشورهای اروپایی صادر می شود.

سیمین ریاحی