بدیهی است، یارگیری های طرفین متخاصم در قفقاز جنوبی، از هم اکنون از روزهای پرتلاطمی خبر می دهد که ملت های درگیر در مناقشه قره باغ کوهستانی پیش رو دارند.
کشورهای متخاصم در عمل نشان داده اند که به خرید و فروش های تسلیحاتی متقابل، حساسیت دارند و به روابط متقابل کشورها با فروشندگان سلاح حساس هستند.
به عنوان مثال، در پی فروش سلاح اردن به ارمنستان، دولت باکو حداقل دوبار سفیر اردن در جمهوری آذربایجان را به وزارت امور خارجه این کشور فراخواند، اما پس ازآن که دولت جمهوری آذربایجان درمورد بستن آب رودخانه کورا بر روی مردم مسلمان جمهوری آذربایجان توسط ترکیه سکوت کردند به همین دلیل رسانه های آذری سکوت را بر هرگونه واکنشی ترجیح دادند.
بدون شک، یارگیری های جدید به هیچوجه نمی تواند به نفع دوکشور متخاصم باشد. بویژه که در نتیجه این درگیری ها، طرف های متخاصم از جمله جمهوری آذربایجان و ارمنستان بخش مهمی از توانمندی های داخلی خود را صرف رقابت های تسلیحاتی خواهند کرد.
درعین حال، حضور هرچه بیشتر برخی کشورها سلطه طلب منطقه ای و بین المللی در منطقه قفقاز جنوبی، زمینه های افزایش هرچه بیشتر درگیری های دولت ها و ملت های منطقه را فراهم خواهد کرد. به عنوان مثال، جمهوری آذربایجان به منظور مقابله با یارگیری های ارمنستان، تلاش کرده است از ترکیه به عنوان کشور حامی خود استفاده کند.
دراین زمینه بسیاری ازکارشناسان وابسته به جریان ترک گرایی درجمهوری آذربایجان، تلاش می کنند ترکیه را به عنوان مهمترین حامی دولت «الهام علی اف» معرفی کنند.
درهمین ارتباط، «الخان شاهین اوغلو» گفت: "جمهوری آذربایجان درمبارزه با ارمنستان، نیازمند به حمایت همه جانبه ترکیه است."
برغم تلاش های حامیان جریان ترک گرایی، دولت الهام علی اف با تکذیب استقرار پایگاه نظامی ترکیه در اراضی این کشور، تلاش کرده است تا حدود زیادی مخالفان این راه حل نادرست را آرام کند. بدیهی است که کشور حامی ارمنستان یعنی روسیه، در آن کشور دوپایگاه نظامی در اختیار دارد، اما امکان رقابت میان ترکیه و روسیه علی الخصوص در بخش های نظامی وجود ندارد.
بدون شک، در صورت تداوم وضعیت نامطلوب جاری، استعدادها و سرمایه های انسانی و مادی به جای نیل به سمت توسعه پایدار اقتصادی - اجتماعی، به سمت جنگ و درگیری هدایت خواهد شد. درنتیجه این اقدام، هرکدام ازطرفین مناقشه، خسارت های جبران ناپذیری را ازجهت سرمایه های انسانی متحمل خواهند شد.
برغم تمامی تلاش ها و سیاست های سلطه گرانه و مداخله جویانه، این واقعیت را نباید نادیده گرفت که مناقشه قره باغ کوهستانی راه حل منطقه ای دارد و سابقه فرهنگی کشورهای منطقه غنی تر از آن است که به سبب چنین اختلاف هایی به سمت جنگ و تخریب زیربناهای متقابل سوق داده شوند.
تردیدی نیست که مغبون واقعی درگیری های جمهوری آذربایجان و ارمنستان مردم دوکشور هستند. درحقیقت، دود این مناقشه و عواقب رقابت های تسلیحاتی طرف های متخاصم، به چشم مردم دوکشور می رود.
در حالی که کشورهای خارج ازمنطقه، ضمن فروش سلاح های کشتار جمعی به طرف های متخاصم، علاوه بر آن که سود سرشاری خواهند برد، با فروش سلاح امکانات لازم، زمینه های نابودی تمامی دستاوردهای تمدنی ملت های منطقه را فراهم خواهند کرد.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
بیشتر بخوانید:
آینده مبهم مناقشه قره‌باغ در درگیری‌های متداوم ارمنستان و جمهوری آذربایجان
تاکید ایران بر لزوم حل و فصل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ در چارچوب قوانین بین‌المللی
مناقشه قره باغ، محور رایزنی جمهوری آذربایجان با اروپا/ تحلیل
