عربستان سعودی با نفوذ به عراق قصد ارسال این پیام به ایران را دارد که سعودی های قادرهستند نفوذ خود را درعراق گسترش دهند.
عربستان سعودی با توجه به مولفه‌های مختلف قدرت مانند وسعت، موقعیت جغرافیایی، منابع، درآمدهای نفتی بالا و همچنین وجود شهرهای مقدس مکه و مدینه از سال های گذشته، ادعای رهبری جهان اسلام را مطرح ساخته و همچنین در پی تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای بوده است.
این در شرایطی است که سعودی ها تفکر سلفی - وهابی را به عنوان ایدئولوژی سیاسی خاص خود برای اعمال نفوذ در منطقه مورد توجه و تاکید قرار داده اند.
چنین تفکری نه تنها منطقه خاورمیانه و جهان را با مخاطرات ناشی از تروریست های تکفیری مواجه کرده است؛ بلکه اساسا" این تفکر که مخالف نمادهای اسلامی است و به تخریب گسترده چنین اماکنی در سوریه و عراق پرداخته است مترصد پی گیری سیاست تخریب تدریجی نمادهای اسلامی در عربستان است.
سعودی ها برای مقابله با معضل های بزرگی که به آن ها گرفتار شده اند از جمله شکست در یمن، تلاش دارند به عراق نزدیک شوند.
این شکست و ناکامی ها برای عربستان در بعد بین المللی و منطقه ای تبعاتی داشته است.
جنگ افروزی عربستان و مداخله گرایی و فتنه گری در منطقه از طریق حمایت از تروریست های تکفیری موجب منزوی تر شدن عربستان در عرصه بین المللی و تنزل بیش از پیش جایگاه عربستان در منطقه شده است.
به گونه ای که دیگر عربستان درحوزه های تحت قلمرو خود یعنی شورای همکاری خلیج فارس و حتی اتحادیه عرب نیز نفوذ چندانی ندارد.
اختلاف و تضادهای صف بندی های فزاینده کنونی در شورای همکاری خلیج فارس موید چنین واقعیتی است. چنین شرایطی عربستان را واداشته است تا مناسبات خود با برخی از کشورهای عربی را بهبود بخشد. در چنین فضای سردی روابط عربستان و عراق در ماه های اخیر بخصوص پس از سفر «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان پس از 27 سال از 1990 به بغداد سفر کرد.
سفر عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان به بغداد
اما شواهد بیانگر آن است که عراق همچنان در معرض دیپلماسی مزدورانه آل سعود قرار دارد.
پیش از این نقش سفارت عربستان سعودی در عراق در چارچوب منافع ملی این کشور نبود و سرانجام نیز «ثامر السبهان» که سفیر عربستان در بغداد بود، به سبب دخالت در امور داخلی عراق از این کشور اخراج شد. سفیر پیشین عربستان در بغداد بارها بسیج مردمی عراق را به زعم خود به تحرکات یک جانبه متهم کرده بود.
این درحالی بود که منابع مختلف عراقی از وجود اسنادی درباره ارتباط «ثامر السبهان» با گروه تروریستی داعش در عراق خبر داده بودند.
عربستان که سیاست های خود در منطقه بویژه در عراق را شکست خورده می دید با ترفندهای مختلف درصدد جبران شکست در عراق و پیشبرد سیاستهای مغرضانه و توطئه آمیزخود در عراق پسا داعش است. در چنین شرایطی عربستان بدنبال رخنه در مناطق مختلف عراق جهت فتنه انگیزی و تفرقه افکنی در میان اقشار مختلف مردم این کشور است.
تعاملات مشکوک با مقامات منطقه کردستان عراق و نیز اقداماتی جهت افتتاح کنسولگری در مناطق مختلف از جمله نجف و رایزنی با مسولان برخی از تشکل های عراقی بیانگر خیز بلند عربستان جهت توطئه گری و فتنه انگیزی بیشتر درعراق است.
«ثامر السبهان» سفیر پیشین عربستان در بغداد
از سوی دیگر عربستان بر این نکته واقف است که با وجود نیروهای «حشد الشعبی» دوران تروریستهای تکفیری از جمله داعش که مورد حمایت آل سعود قرار دارد در عراق به سر رسیده است. از این رو در دور جدید مداخله جویی عربستان در عراق مقامات عربستانی با جوسازی درصدد هستند زمینه منحل کردن حشدالشعبی را فراهم کنند. بنابراین دولت سعودی برای خروج از محاصره روانی در منطقه به عراق روی آورده است. اما درحوزه جدایی منطقه کردستان عراق نیز عربستان موضع بی طرفی نداشت. نگاهی اجمالی به این رویداد بیانگرحیله سعودی هاست.
روزنامه اینترنتی الاخبار روز چهارشنبه (۱۳۹۶-۰۷-۰۵) در گزارشی به قلم «علی مراد» نوشت، کشورهای بسیاری مخالفت خود با جدایی منطقه کردستان عراق را اعلام کردند؛ ولی هراعلام مخالفتی صادقانه و بی قصد و غرض نبود.
به عنوان مثال؛ عربستان سعودی کمی پیش از «همه پرسی» اعلام کرد که با این همه پرسی مخالف است ولی نشانه های موافقت و حمایتش از جدایی منطقه کردستان آشکار بود چون رسانه های سعودی با نوع پوشش خبری همه پرسی نشان دادند که نظام سعودی حامی سرسخت تشکیل « کردستان بزرگ» است.
ریاض منافعی درجدایی منطقه کردستان عراق دارد که این منافع فراتر از سیاست های کلی آمریکا در منطقه است و بخشی از منافعش مربوط به «خط لوله نفت» می شود.
به نظر می رسد عراقِ نفت خیز به دشمن عربستان تبدیل شده است، زیرا با عربستان که بزرگترین صادر کنندۀ نفت به کشورهای آسیایی و اروپایی است، رقابت می کند. (عراق در ماه آوریل 2017 جای عربستان را به عنوان بزرگترین تأمین کنندۀ نفت مصرفی هند گرفت.)
میزان صادرات نفتی عراق به کشورهای عضو اتحادیه اروپا افزایش یافته است ولی صادرات نفتی عربستان به این کشورها در چند سال گذشته تدریجاً کاهش یافته است. اگر بغداد یک چهارم از تولیدات نفتی خود را (حدود 900 هزار بشکه در روز که از میادین شمال عراق استخراج می شود و بغداد سهم خود را از درآمدهای حاصل از فروش آن کاملاً دریافت نمی کند) به علت نزاع با بارزانی بر سرمسئله همه پرسی از دست بدهد، می توان گفت که سهم بغداد از صادرات نفتی به نفع رقبای خود بخصوص عربستان کاهش خواهد یافت.
ریاض به تازگی هیات دیپلماتیک خود را به بغداد برگردانده است و برای پایان دادن به تیرگی روابط با همسایه شمالی خود تلاش می کند. ازاین روست که از فاز «جنگ سخت» به فاز «جنگ نرم» روی آورده است.
تمامی موارد دال براین است که زمامداران عربستان پیوسته از لزوم بازگرداندن عراق به جرگۀ کشورهای عربی حرف می زنند و بیش از پیش با ایران دشمنی می کنند.
«انور عشقی» ژنرال بازنشستۀ سعودی روز 5 ژوئن 2015 با «دوره گلد» مدیر کل وقت وزارت امور خارجه اسرائیل دردفتر شورای روابط خارجی آمریکا در واشنگتن دیدار کرد و در جمع حُضّار طرحی را به نام «طرح کاری مشترک عربستان و اسرائیل» اعلام کرد.
طرح کاری مشترک عربستان و اسرائیل شامل 7 ماده می شود که ترجمۀ حرف به حرف آخرین مادۀ این طرح چنین است، تلاش برای تشکیل کردستان بزرگ با روش های مسالمت آمیز. زیرا با این کار می توان زیاده خواهی های ایران، ترکیه و عراق را کم کرد و یک سوم از خاک این کشورها را برای تشکیل کردستان بزرگ جدا کرد. بی شک حمایت ریاض از جدایی منطقه کردستان عراق تصمیم شاهزاده «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان نیست. زیرا نظام سعودی از زبان عادل الجبیر بارها اعلام کرده است که در مسائل منطقه خصوصاً مسائل عراق و سوریه دستورات واشنگتن را اجرا می کند.
گذشته از این؛ عربستان برای نزدیک کردن خود به رژیم صهیونیستی و همراهی و همسویی با این رژیم در مسائل مختلف خصوصاً مسئله جدایی منطقه کردستان عراق تلاش می کند و اسرائیل نیز سرسختانه از جدایی منطقه کردستان حمایت می کند. زمامداران سعودی چند هفته پیش از همه پرسی منطقه کردستان عراق توجه خود را معطوف این همه پرسی کردند که این توجه در رسانه های سعودی بروز و نمود آشکاری داشت. به نحوی که این رسانه ها بخشی ازصفحه های خود را به انتشار گزارش ها و مطالبی درباره منطقه کردستان و شهرها، تاریخ، مساجد و مسئولان این منطقه اختصاص دادند.
همسویی رژیم صهیونیستی در مسئله جدایی منطقه کردستان
برای نمونه،ریاض اواخر اوت 2017 سردبیران چند روزنامه سعودی را به اربیل فرستاد که همۀ آنان با «مسعود بارزانی» جداگانه دیدار کردند. در چنین شرایطی اگر گزینۀ نظامی در منطقه کردستان عراق اجرایی شود ، متعاقباً قیمت نفت افزایش خواهد یافت و «محمد بن سلمان» به آرزوی خود یعنی بالابردن قیمت نفت دست خواهد یافت و می تواند اموالی را که برای تأمین بودجه صندوق سرمایه گذاری های عمومی – ستون طرح اقتصادی 2030 – نیاز دارد، تامین کند.
نویسنده معتقد است با توجه به اینکه عراق اهمیت زیادی برای امریکا و اسرائیل دارد و از سویی دیگر عراق ثروت های فروان و موقعیت ژئواستراتژیک استثنایی دارد از این رو عربستان در نفوذ به عراق تنها نخواهد بود. عربستان سعودی تلاش می کند بین شیعیان تفرقه ایجاد کند. از این رو گروه ها و جریان های شیعی را ضد هم تحریک می کند و فتنه داخلی بین شیعیان ایجاد کند. بنابراین عربستان سعودی از جنگ افروزی در منطقه دست برنمی دارد مگر آنکه به اندازه کافی مجبور به خاموش کردن آتش درگیری های داخلی در مناطق شرقی و چه بسا در جنوب و حتی شمال شود.
عربستان سعودی با اعلام جنگ در یمن، از جنگ نیابتی به جنگ میدانی روی آورد.
بدین ترتیب یمن اولین میدان جنگ افروزی ملک سلمان بن عبد العزیز از زمان رسیدن به قدرت شد. اما عربستان و همپیمانانش طی دو سال جنگ و درگیری نتوانستند به اهداف خود دست یابند و فقط خانه های مسکونی را ویران کردند و مردم را کشتند و باعث شیوع بیماری وبا و ناامیدی یمنی ها در دست یابی به زندگی بهتر و برانگیختن فتنه و بستن قراردادهای خرید سلاح شدند.
جنایات عربستان در یمن
براساس پژوهش جدیدی در دانشگاه هاروارد، عربستان روزانه 200 میلیون دلار در جنگ یمن هزینه می کند هزینه هایی که موجب بحران مالی در این کشور شده ازسویی دیگر میزان نقدینگی عربستان نیز به شدت کاهش یافته است. طی 6 ماه اخیر بدهی های عربستان به 91 میلیارد دلار افزایش یافته است علاوه بر این در سه ماه نخست سال 2017 کسری تجاری عربستان به 52 میلیارد دلار و کسری بودجه این کشور به 26 میلیارد رسید. این در حالی است که عربستان بزرگترین کشور صادر کننده نفت جهان است و بزرگترین اقتصاد کشورهای عربی را دارد.
کاهش قیمت نفت از سال 2014 از یک سو و افزایش هزینه های جنگ در شمال یمن از سویی دگیر موجب شد درآمد مالی عربستان سعودی به شدت کاهش یابد.
سیلی محکمی که عربستان از یمن خورد موجب شد که سعودی ها در حرکتی روبه جلو به درخواست امریکا در ایجاد آتشی دیگری با قطر پاسخ مثبت دهند. دولت قطری دهه ها است که به عنوان خاری در چشم عربستان سعودی بوده است.
تلاش برای برافروختن آتش درگیری با قطر همچنان در آغاز راه است اما با این وجود افزایش تنش و درگیری بین قطر و عربستان غیر ممکن نیست.
یمنی ها در طول جنگ توانستند خسارت های اقتصادی، سیاسی زیادی به عربستان سعودی و همپیمانانش وارد کنند تا جایی که ولیعهد عربستان سعودی مجبور شد برای متوقف کردن جنگ در یمن، به میانجیگری عراق بین عربستان و انصار الله و جمهوری اسلامی ایران روی آورد.
به نظر می رسد عربستان پس از جنگ افروزی در یمن و در پیش گرفتن سیاست سرکوب در داخل عربستان، سعودی ها برای نفوذ در عراق برنامه دارند. اساساً سعودی ها هنوز از یک فتنه خارج نشدند فتنه جدیدی ایجاد می کنند. بنابراین عربستان سعودی همچنان که امریکا برای آن کشور برنامه ریزی کرده بود با همپیمانی با اسرائیل به جنگ های خونین روی آورد تا با محور مقاومت مقابله کند.118/116
نویسنده: سید مهرداد هاشمی
بیشتر بخوانید:
دیدار نخست وزیر عراق با پادشاه عربستان
دیدار رئیس جمهور عراق با وزیر نفت عربستان
الاخبار: منافع عربستان در جدایی منطقه کردستان عراق
