از قلعه فلک الافلاک در منابع تاریخی مکتوب با نام های متفاوت "دژ شاپور خواست" یا "سابر خواست" و قلعه خرم آباد یاد شده است.
فلک الافلاک که در لغت به معنی سپهر سپهران یا فلک نهم است، عنوانی است که در دوره قاجار به این بنا اطلاق شد و اکنون نیز به همین نام مشهور است.
در هر حال بنای اولیه این دژ مربوط به دوره ساسانی است، اما برخی منابع بنای آن را به زمان شجاع الدین خورشید سر سلسله اتابکان لر در قرن چهارم هجری قمری نسبت می دهند.
گفته می شود پیدایش شهر خرم آباد از این قلعه بوده و به تدریج در اطراف آن توسعه یافته است. در طول تاریخ قلعه فلک الافلاک خرم آباد با اشراف کامل بر اطراف، محلی امن و سنگری محکم برای مقابله با متجاوزان بوده و در برخی موارد نیز به عنوان مرکز حکومت منطقه ای و حتی کاروانسرا مورد استفاده قرار می گرفته است.
فضای داخلی بنای فعلی قلعه فلک الافلاک خرم آباد به چهار تالار نسبتاً بزرگ، حول دو حیاط و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده که در ورودی بنا در سمت شمال و در بدنه برج شمال غربی تعبیه شده است.
قلعه فلک الافلاک با پنج هزار و 300 متر مربع، علاوه بر ویژگی های معماری پر صلابتش گنجینه ای منحصر به فرد نیز دارد. این گنجینه دارای بخش های باستان شناسی و مردم شناسی است.
116
