” شکر آن را که دگر باز رسیدی به بهار بیخ نیکی بنشان و ره تحقیق بجوی"
حافظ شاعر بزرگ ایرانی، سپاس از رویش دوباره طبیعت و آغاز زیبایی های بهاری را با انجام کار نیک ارج می نهد.
در همین راستا، همزمان با نزدیک شدن نوروز، همه ساله چهاردهم تا بیست و یکم اسفند، هفته احسان و نیکوکاری در ایران برگزار می شود.
این حرکت و همایش ملی، جهت زدودن چهره ناپسند فقر و درماندگی و کمک به افراد نیازمند و اقشار آسیب پذیر جامعه صورت می گیرد. اینک اما، احسان و نیکوکاری در ایران به یک روز و یک هفته اختصاص ندارد.
اکنون مدتهاست که مواسات و همدلی و خیر و نیکی نقطه عطفی در زندگی مردم شده و هرکس بگونه ای این مفاهیم را عملیاتی می سازد تا شاید بتواند با سرمایه احسان و نیکوکاری، دلی به دست آورد و با دوستی و مهرورزی، بوستان وجود را زینت دهد و بار دیگر نهال عشق و خوبی را آبیاری کند.
شامگاه ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۹ شهر "سی سخت" واقع در کهکیلویه و بویر احمد با زلزله ای به قدرت 5.6 ریشتر لرزید و مردم این شهر را در وحشت و بی پناهی و سرما فرو برد . اما از همان ساعات اولیه اقشار مختلف مردم از گروه های جهادی، سپاه، بسیج، گرفته تا دستگاه های اجرایی و روحانیون با اقداماتی همچون توزیع غذای گرم، آوار برداری، برپا کردن چادر، توزیع اقلام ضروری همچون پتو و لوازم گرمایشی و درمان رایگان پای کار آمدند تا وضع دشوار زندگی زلزله زدگان سی سخت را آسان کنند. مردم از آنچه که خود داشتند، انفاق کردند تا آرامش و ثبات را به هموطنانشان برگردانند.
"ارسال کمک های مردمی به زلزله زدگان "سی سخت
قبل از آن، ویروس کرونا جامعه جهانی را در گیریک اپیدمی ساخت و تعداد زیادی از هموطنان ما را نیز قربانی نمود ضمن اینکه تعدادی از جامعه پزشکی و کادر درمان نیز در این راه شهید شدند.
در هفته های اخیر نیز شنیدیم یک پرستار باردار که مبتلا به کرونا شده بود، به شهادت رسید. همسرش «مسعود بابایی» که او نیز از مدافعان سلامت است، می گوید: «همسر من در بخش پی سی آر یا بخش احیای اورژانس بیمارستان لقمان کار می‌کرد. بعد از آمدن کرونا داوطلبانه به آی سی یوی کرونا رفت. بعد از حدود چهار ماه، باردار که شد مدیر پرستاری و سوپروایزر بیمارستان گفتند به دلیل خطراتی که بخش کرونا دارد، باید به بخش دیگری منتقل شوید. مهشید قبول نکرد و علی‌رغم اصرار مسئولان بیمارستان تا ماه سوم بارداری بازهم داوطلبانه در آی سی یوی کرونا به بیماران خدمت کرد. در ماه سوم، مدیر پرستاری نامه کتبی به او داد و او را موظف کرد که به بخش دیگری برود. مهشید این‌قدر شیفته خدمت به بیماران کرونایی بود که بدون رضایت قلبی بخش کرونا را ترک کرد و ماه‌های آخر عمرش در آی سی یوی مصدومان بیمارستان مشغول به کار شد.»
اشک های همسر پرستار شهید مهشید گودرز
از سوی دیگر، کرونا موجب شد بسیاری از کاسبان در اقشار و صنوف مختلف آسیب زیادی ببینند، این ویروس منحوس منجر به تعطیلی خیلی از صنوف و بیکار شدن تعداد زیادی از هموطنانمان شد، با این حال، در همان زمان که مردم در کشورهای متمدن فروشگاه ها را غارت می کردند و به یکدیگر رحم نمی کردند، مردم ایران به یاری هم شتافتند و با کمکهای مومنانه خود در رفع کمبودهای اقلام ضروری مردم نیازمند و آسیب دیدگان از کرونا گام های بلندی برداشتند. شکل گیری گروه های جهادی؛ ضدعفونی شهرها و روستاها، حضور بخشی از طلاب و روحانیون در بیمارستانها و تهیه و توزیع بسته های غذایی و بهداشتی میان مردم موجی از شگفتی آفرید.
و اینهمه، از آن روست که نیکوکاری، از آموزه ها و باورهای قلبی این مردم است. احسان و نیکوکاری در حوزه عمل اجتماعی و هنجارهای پسندیده قرار دارد و یکی از فضیلت‌های اخلاقی نیز به شمار می‌رود. هر کس که از فطرت سالم برخوردار باشد زبان به ستایش و تحسین اهل احسان و نیکوکاران می‌گشاید.
در فرهنگ اسلام، اگر انسان سرمایه هستی خود را تنها صرف امور دنیوی کند، گرفتار خسران می شود، ولی اگر آن را برای رسیدن به ابعاد تعالی بخش هزینه کند، در مسیر رستگاری گام برداشته است.
به همین دلیل، قرآن کریم، انفاق در راه خدا و دوری از صفت ناپسندیده بُخل و طمع را، از ویژگی های اخلاقی رستگاران شمرده است. در آیه 16 سوره تغابن آمده است: «تا می توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که برای شما بهتر است و کسانی که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند، رستگارانند.»
نیکوکاری به لحاظ معنوی، اجتماعی و فرهنگی دارای کارکرد های ویژه ای است. از جمله اینکه هر توانمندی می تواند با به عهده گرفتن امری از امور جامعه و کمک به نیازمندان، در اداره و تأمین اجتماع سهیم باشد.
بی شک، بخش قابل ملاحظه‌ای از جرائم در جامعه، ناشی از فقر و تنگدستی است؛ چرا که فقر و تنگ دستی، به دین و ایمان انسان لطمه می‌زند، عقل را از کار انداخته، قوت و قدرت تشخیص درست را از او می‌گیرد و باعث کدورت و دشمنی می‌شود. احسان و نیکوکاری، اگر به صورت یک فرهنگ، جلوه نموده و در بین اقشار مختلف جامعه، توسعه و گسترش پیدا کند، به طور قطع، بخش عمده‌ای از مشکلات جامعه را که زایده فقر و محرومیت است، از بین برده و ریشه کن می‌سازد.
هفته احسان و نیکوکاری، فرصتی مناسب برای آراسته شدن به این صفات والای اخلاقی و دینی است. قرآن کریم محسنین را کسانی دانسته که ایمان به خدا و رسول ، قرآن و آخرت دارند و در کنار پیامبر (ص) در این راه تلاش می‌کنند و به دیگران نیکی می‌کنند و این خیر رسانی ، به گونه‌ای شایسته و کامل انجام می‌گیرد.
قرآن کریم اجر و مزد انفاق در راه خدا را هفتصد برابر بیشتر می داند. و می فرماید: «اگر چیزی را در راه او انفاق کنید، خداوند عوض آن را می دهد و جای آن را پر می کند و او بهترین روزی دهندگان است.»
باید توجه داشت که احسان و نیکوکاری حوزه‌ای خاص را دربرنمی گیرد بلکه همه حوزه‌های زندگی از عواطف، گفتار و رفتار را شامل می‌شود.
قرآن نیکی را نسبت به برخی از افراد جامعه که توجه بیش تری را می‌طلبند مورد تأکید قرار داده است و بیان می‌کند که احسان به دیگران در حقیقت احسان به خویشتن است.
در بخشی از آیه 7 سوره اسراء می‌فرماید: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ ...؛»«اگر نیکی و احسان کردید به خود کرده‌اید ...» بنا بر این آیه، شخص با احسان و نیکوکاری، شخصیت خود را کامل می‌گرداند و در تحقق تکامل وجودی خویش می‌کوشد. اینکه انجام اعمال پسندیده و نیک، انسان را از خسران رهایی می‌بخشد و مصداق انسان پیروز و رستگار می‌شود به این معناست که انسان در یک فرآیندی می کوشد خود را از نقص به کمال برساند. از این روست که می‌توان گفت احسان به دیگران به معنای احسان به خویشتن خویش است و کسی که به دیگری احسان می‌کند پیش از آن که این احسان و فواید آن به دیگری برسد، به خود وی رسیده است. در این زمینه از احسان و نیکی به پدر و مادر بعنوان مهمترین بستر رستگاری یاد شده است.
یکی دیگر از آثار ارزشمند احسان و نیکوکاری، سلامت روان و آرامش روحی است. قرآن کریم می‌فرماید: «آنها که اموال خود را شب و روز، پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، مزدشان نزد پروردگارشان است؛ نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین می‌شوند.» (آیه 274- بقره) در آیه دیگر می‌خوانیم: «کسانی که کار نیکی انجام دهند، پاداشی بهتر از آن خواهند داشت و آنان از وحشت آن روز در امان اند.» (آیه 89 سوره نمل). بر اساس این آیات می توان با اعتقادات و اعمال صالح و نیک، به یک آرامش روانی دست یافت. ثمره این نیکویی ها در انسان، اهدای زندگی شاداب و باطراوت است. از همین رو فرد نیکوکار سعی می نماید در تمامی زمینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، با توجه به توانایی های خویش بهترین و موفق ترین باشد و از راهکارهای دینی و قرآنی به عنوان مهمترین عامل هدایت و مطمئن ترین ابزار جهت حفظ و تقویت سلامت روان استفاده کند. با همین نگاه است که سعدی در بوستان می سراید:
“برانداز بیخی که خار آورد درختی بپرور که بار آورد”
118
بیشتر بخوانید:
جشن نیکوکاری با شعار «عیدی برای همه»؛ از فردا در تهران
