بیمارانی که مشکوک به بیماری‌های التهابی یا عفونی جدی هستند، برای اطمینان از وجود بیماری تحت آزمایش‌های تشخیصی ویژه‌ای قرار می‌گیرند. این آزمایش‌ها شامل چندین تست مختلف است که از جمله معروف‌ترین این تست‌ها، تست سنجش میزان رسوب گلبولهای قرمز (ESR) و پروتئین واکنشی C یعنی آزمایش CRP است.
در این مقاله ما درخصوص انجام این دو آزمایش صحبت خواهیم کرد. بنابراین اگر شما هم دچار مشکلات عفونی شده‌اید و پزشک برایتان انجام این ازمایش‌ها را توصیه کرده، این مقاله مخصوص شماست؛ پس با ما همراه باشید.
آزمایش CRP
آزمایش CRP و ERP برای چیست؟
آزمایشCRP یکی از پرکاربردترین و قدیمی‌ترین تست‌ها جهت تشخیص سریع بیماری‌های با منشا داخلی است. این بیماری‌ها اغلب عفونی و التهابی هستند. این آزمایش جهت بررسی C-Reactive Protein که یک پروتئین واکنشی است و منشا کبدی دارد، انجام می‌شود. همچنین آزمایش ESR به اندازه‌گیری میزان رسوب گلبولهای قرمز (Erythrocyte Sedimentation Rate) می‌گویند. هر دو آزمایش خون جهت تشخیص التهاب در بدن توصیه می‌شود.
التهاب می‌تواند به صورت حاد (یعنی در اثر آسیب یا عفونت) یا مزمن ایجاد شده باشد. به طور کلی سلول‌ها و پروتئین‌های متعددی در ایجاد التهاب دخیل هستند. این موارد با هم ترکیب شده و باعث ایجاد درد در مفاصل، ماهیچه‌ها، دیسک‌ها، رباط، تاندون‌ها و غیره می‌شود. از آنجا که درد و التهاب اغلب در ارتباط با یکدیگر هستند، به نظر پزشکان انجام این دو آزمایش باهم در تشخیص بیماری می‌تواند موثر باشند.
بر خلاف CRP که از شیوه اندازه گیری مستقیم برای تشخیص التهابی استفاده می‌کند، ESR با اندازه گیری غیرمستقیم سطوح التهاب را در بدن تشخیص می‌دهد. ESR میزان رسوب گلبولهای قرمز خون را به وسیله‌ی سنجش تراکم یا رسوب خون شما در لوله آزمایش ضد انعقاد اندازه گیری می‌کند (زمانی که در بدن شما التهاب وجود داشته باشد این التهاب روی پروتئین‌های خاصی تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود گلبولهای قرمز خون شما تراکم بیشتری پیدا کنند و میزان رسوب گذاری آن‌ها بیشتر شود).
میزان CRP و ESR معمولاً در شرایط التهابی حاد افزایش می‌یابد. با این حال این میزان در پاسخ به انواع التهاب متفاوت است. CRP ظرف چند ساعت پس از شروع عفونت یا بیماری التهابی افزایش می‌یابد و در صورت برطرف شدن روند حاد بیماری، طی سه تا هفت روز به حالت عادی برمی‌گردد. ESR با سرعت کمتری نسبت به CRP افزایش می‌یابد و برای مدت زمان طولانی‌تری این افزایش ماندگار است. علاوه بر این ESR یک معیار تقریبا غیر اختصاصی است که می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند اندازه، شکل و تعداد گلبولهای قرمز، سطح فیبرینوژن سرم و ایمونوگلوبولین‌ها، عملکرد کلیه، سن و جنس بیمار و بارداری قرار بگیرد.
به دلیل تاثیر این عوامل، آزمایش CRP اغلب در ارزیابی التهاب اولیه به جای ESR توصیه می‌شود؛ با این حال هنوز هم در این مورد نظر مشخص و قطعی وجود ندارد؛ در نتیجه پزشکان اغلب هر دو آزمایش را درخواست می‌کنند.
اطلاعات کمی در خصوص میزان تشخیص بیماری در صورت تجویز همزمان و بررسی هر دو فاکتور CRP و ESR وجود دارد؛ با این حال به گزارش ایسنا در مطالعه‌ای نشان داده شده است که در صورت انجام همزمان آزمایش ESR و CRP ، به میزان 67 تا 81 درصد احتمال تشخیص التهاب بیشتر خواهد بود.
CRP در آزمایش خون
میزان نرمال در سنجش CRP و ESR چه مقدار است؟
اگرچه رنج طبیعی CRP از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است، اما به طور کلی پذیرفته شده است که مقدار 0.8-1.0 mg/L (یا 8-10 mg/L) در تشخیص آزمایشگاهی رنج طبیعی باشد. سطوح CRP در بیشتر بزرگسالان سالم کمتر از 0.3 میلی گرم در دسی‌لیتر است. همچنین در خصوص محدوده طبیعی ESR، میزان تعیین شده برای مردان 0 تا 22 mm/hrو برای زنان 0 تا 29 mm/hr است.
تفاوت‌های اساسی بین ESR و CRP
واکنش دهنده‌های فاز حاد(گروهی از پروتئین‌های پلاسما که میزان‌شان در خون در زمان التهاب افزایش یا کاهش می‌یابد)، می‌توانند منجر به عوارض جدی و حتی در مواردی باعث ایجاد بیماری‌های مزمن شوند. این واکنش دهنده‌ها به عنوان واسطه‌های اصلی تولید شده در کبد در زمان التهاب عمل می‌کنند. یعنی با تولید گروهی از پروتئین‌ها، باعث ایجاد التهاب می‌شوند.
ازمایش CRP و ESR به منظور شناسایی نشانگرهای بیولوژیکی التهاب انجام می‌شود. اما باید دقت کنید که هر کدام از آن‌ها تفسیر متفاوتی دارند. با توجه به تفاوت فیزیولوژیکی در سنجش این تست‌ها، می‌توان به طور تقریبی گفت که نتایج ازمایش CRP دید دقیق‌تری از شرایط حاد التهابی را نسبت به ESR به شما می‌دهد. در 24 ساعت اول فرآیند بیماری(که جز علائم آن التهاب یا عفونت باشد)، نتیجه ESR ممکن است در رنج طبیعی و نتیجه آزمایش CRP در رنج غیر طبیعی و بالا نشان داده شود. در صورت رفع شدن التهاب، نتیجه CRP به حالت طبیعی باز می‌گردد. اما تا زمانی که فیبرینوژن اضافی از سرم خارج نشود، نتیجه‌ی ESR برای حدود چند روز بالا باقی می‌ماند.
آزمایش ESR و CRP در چه شرایطی توصیه می‌شود؟
در آزمایش ESR و CRP، افزایش سطوح ESR و CRP در آزمایش، نشان دهنده‌ی التهاب است. همان‌طور که نشان داده شد نتیجه تست ESR به سرعت تست CRP تغییر نمی‌کند. CRP نشانگر بهتری برای مشخص شدن برخی از انواع التهاب است.
ESR و CRP در بسیاری از انواع بیماری‌ها و شرایط التهابی مانند موارد زیر افزایش می‌یابند:
- عفونت‌های خاص (عمدتا عفونت‌های باکتریایی)
- آبسه‌ها
- روماتیسم مفصلی
- انواع اختلالات بافت عضلانی و همبند. به عنوان مثال، پلی میالژیا روماتیکا، آرتریت polymyalgia یا لوپوس اریتماتوز سیستمیک
- آسیب و سوختگی در بافت
- برخی از انواع سرطان‌ها. به عنوان مثال، میلوما و لنفوم هوچکین
- بیماری کرون
- رد پیوند عضو
- عفونت‌های ایجاد شده بعد از عمل
در برخی از شرایط نتیجه تست ESR کاهش پیدا می‌کند. مثل، نارسایی قلبی، پلی سیتمی و کم خونی داسی شکل؛ یا در شرایطی که سطح پروتئین در بدن شما به دلایلی پایین می‌آید.
آزمایش ESR
کمک به تشخیص بیماری ها
ESR و CRP جز انواعی از آزمایش‌های غیر اختصاصی هستند. به عبارت دیگر درصد بالا در نتیجه‌ی این تست‌ها به این معنی است که "مشکلی وجود دارد"، اما برای مشخص شدن مشکل، آزمایشات بیشتر و دقیق‌تری مورد نیاز است.
البته افزایش ESR و CRP ممکن است بیشتر از هر چیز دیگر نشان دهنده‌ی برخی از بیماری‌های التهابی و عفونی باشد. به طور کلی نمی‌توان فقط با افزایش ESR و CRP یک بیماری خاص را تشخیص داد. با این حال قبل از انجام آزمایشات بیشتر، پزشک ممکن است پیشنهاد کند که آزمایش ESR ، CRP یا PV را از چند هفته یا پس از چند ماه دیگر تکرار کنید. زیرا اگر اخیرا بدن شما دچار عفونت یا التهاب (علت بسیار شایع) شده باشد، با بهبود عفونت به احتمال زیاد نتیجه آزمایش به حالت عادی باز می‌گردد. پس دیگر نیازی به آزمایش بیشتر ندارید.
آزمایش ESR و CRP با هومکا
برای انجام آزمایش CRP یا ESR و یا بررسی قیمت و خدمات بیمه، با پشتیبانی خدمات آزمایش در منزل هومکا به شماره 02191025595 تماس بگیرید تا کارشناسان هومکا شما را راهنمایی کنند یا به وبسایت هومکا به آدرس www.homeca.ir مراجعه کنید و مقالات مربوطه را مطالعه نموده و درخواست خود را ثبت کنید. همچنین می‌توانید از طریق سایت هومکا نسخه آزمایش خود را آپلود کنید تا آزمایشات نسخه شما توسط کارشناسان ثبت شده و متخصص برای نمونه‌گیری به منزل شما اعزام شود.
