تحلیل

ایران پرس: «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری منتخب آمریکا، کشورهای عضو گروه بریکس را تهدید کرد اگر به جایگزین کردن ارز دیگری به جای دلار آمریکا اقدام کنند، تعرفه تجاری ۱۰۰ درصدی بر کالاهای آن‌ها اعمال خواهد کرد.

ترامپ در شبکه اجتماعی " تروث" نوشت:‌ اعضای بریکس باید متعهد شوند که ارز جدیدی برای بریکس ایجاد نکنند و از ارز دیگری نیز برای جایگزینی دلار آمریکا حمایت نخواهند کرد در غیر این صورت، با تعرفه‌های سنگین روبرو خواهند شد و باید با بازار آمریکا خداحافظی کنند.

بریکس یک سازمان بین‌المللی با عضویت برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی و ایران است. این سازمان که در ابتدا برای برجسته‌سازی فرصت‌های سرمایه‌گذاری شکل گرفت، به شکل یک بلوک ژئوپلتیک تکامل پیدا کرد و از سال ۲۰۰۹ دولت‌های عضو آن سالانه نشست‌های رسمی برگزار می‌کنند و سیاست‌های چندجانبه را با هم هماهنگ می‌کنند.

ترامپ در حالی اعضای بریکس را تهدید کرده است که اساسا یکی از اهداف اصلی تشکیل این گروه، مقابله با هژمونی دلار آمریکا و استفاده از آن به عنوان سلاح اقتصادی برای اعمال فشار و تهدید علیه کشورهای دیگر است.در واقع اعضای اولیه بریکس از سال 2009 با تشکیل گروه بریکس به دنبال پایان بخشیدن به سلطه دلار و قدرت اقتصادی غرب در مراودات تجاری بودند .

موضوع استفاده از ارزهای جایگزین به جای دلار همواره دغدغه کشورهای عضو بریکس بوده است که این دغدغه طی سال های اخیر رنگ جدی تر به خود گرفته است و کشورهای عضو تلاش کرده اند دلار را از سبد معاملات تجاری خود حذف کنند.

آنها در تلاش هستند در عین کاهش وابستگی جهانی به دلار آمریکا و یورو، در جهت منافع اقتصادی خود گام بردارند.در اجلاس بریکس که چندی پیش در کازان روسیه برگزار شد، مسکو با صدور بیانیه‌ای تقویت «شبکه‌های بانکی کارگزاری درون بریکس و تسهیل پرداخت‌های محلی مطابق با ابتکار پرداخت‌های فرامرزی بریکس» را تشویق کرد.

دراین راستا «سرگئی لاوروف » وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد: کشورهای بریکس درحال آماده‌سازی سیستم‌های پرداختی ایمن و جایگزین دلار هستند.لاوروف با اشاره به اینکه موضوع دلارزدایی و ایجاد سیستمی امن برای پرداخت، در اجلاس کازان و در جلسات وزارت دارایی و بانک مرکزی روسیه نیز بررسی شده و در دستور کار قرار داشته است، گفت: پیش نویس این طرح آماده شده اما هنوز نهایی نشده است؛ با این حال همین پیش نویس نیز ایجاد سیستم های قابل اعتماد، پایدار و بلند مدت را ممکن می سازد.

مدتهاست آمریکا از دلار به عنوان سلاح و ابزاری برای مجبور کردن کشورها به تبعیت از سیاست واشنگتن استفاده می کند. اعمال تحریم های اقتصادی گسترده علیه کشورهایی چون ایران ،روسیه ،ونزوئلا طی سال های اخیر نمونه ای از استفاده ابزاری آمریکا از دلار است.

در واقع طی دهه های اخیر دلاربیش از پیش به ابزاری سیاسی برای دولت آمریکا تبدیل شده است که به وسیله آن در معاملات جهانی و مبادلات میان کشورها مداخله و تلاش می کند با در تنگنا قرار دادن کشورها از نظر سیاسی واقتصادی آن ها را به تبعیت از سیاست وخواست های واشنگتن وادار کند، این موضوع آن قدر گسترش یافته است که حتی برخی از متحدان آمریکا را نیز شاکی کرده است.

«سِویم داگدلن» سیاستمدار آلمانی با اشاره به متزلزل شدن سلطه دلار در جهان ، اعلام کرد: هر چه بیشتر در جهان دلار به عنوان یک ارز جهانی از چرخه معاملات مالی خارج می شود، حرکت به سوی جهان چندقطبی با وجود مقاومت کشورهای ناتو، سرعت میگیرد.

در داخل آمریکا نیز بسیاری از کارشناسان نسبت به پایان هژمونی دلار هشدار داده اند.

«جفری ساکس» اقتصاددان آمریکایی و استاد دانشگاه کلمبیا، با اشاره به اینکه هژمونی آمریکا به معنای وسیع در حوزه سیاسی و اقتصادی پایان یافته است،گفت: با توجه به رشد سایر کشورها، توسعه دیجیتالی شدن و سوء استفاده ایالات متحده از نقش پول ملی به عنوان یک ارز جهانی و سوءاستفاده از آن به عنوان یک سلاح در تحریمها علیه روسیه، ایران، ونزوئلا و سایر کشورها، انتظار می رود دامنه استفاده از دلار کاهش محسوسی داشته باشد.

وی با اشاره به کنار گذاشتن دلار از سوی روسیه در تجارت با چین و برزیل، گفت: این روند جداشدن از وابستگی به دلار را تسریع می کند.افول قدرت دلار موضوعی است که مقامات ایالات متحده حتی شخص ترامپ به خوبی به آن واقف هستند ؛ ترامپ پیش از انتخابات ریاست جمهوری نیز درباره افول هژمونی دلار در دنیا هشدار داد و گفت: سقوط جایگاه دلار به عنوان ارز ذخیره‌ای جهان بزرگتر از شکست در هر جنگی است.

اکنون نیز رئیس جمهوری منتخب آمریکا تلاش کرده است با تهدید، کشورها را در مسیر جایگزینی دلار متوقف کند، تهدیدی که در واقع نشان از نگرانی رییس جمهوری منتخب آمریکا است.به رغم تهدید ترامپ، اما به نظر می رسد سیاست کنار گذاشتن دلار ،سیاستی نیست که متوقف شود بلکه با اینگونه تهدید ها کشورها برای ادامه راه در جایگزنی دلارمصمم تر خواهند شد.

نویسنده: آتوسا دینیاریان

 112