آیا دوحه برای میزبانی گفت وگوهای یمن آماده می شود؟

سید رضی عمادی- اسماعیل ولد شیخ احمد، فرستاده سازمان ملل متحد در امور یمن به قطر رفت و در دیدار با "شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی"، وزیر امور خارجه این کشور، درباره بحران یمن گفت وگو کرد.

این سفر، چند سوال اساسی ایجاد می کند. 

نخست آنکه، آیا سفر ولد شیخ احمد به قطر با هدف جایگزینی دوحه به جای کویت در مذاکرات یمن است؟

مذاکرات کویت درباره بحران یمن از روز 21 آوریل 2016 آغاز شد، اما پس از یکصد روز بدون دستیابی به نتیجه مشخصی پایان یافت. 

دولت کویت پس از اینکه برایش محرز شد، مذاکرات گروه های یمنی نتیجه ای نخواهد داشت، اعلام کرد که از این مذاکرات میزبانی نخواهد کرد.

از سوی دیگر، نماینده سازمان ملل در امور یمن همچنان بر این باور است که بحران یمن از طریق مذاکره میان گروه های یمنی می تواند حل شود. 

نکته مهم دیگراین است که قطر سابقه مثبتی در میانجی گری در بحران های منطقه ای و کشمکش های درونی کشورهای عربی دارد.

پیش از سال 2011 ، قطر در بحران های داخلی لبنان، یمن و سودان و همچنین بحران میان اریتره و جیبوتی میانجی گری کرد. 

درواقع؛ یکی ازمهم ترین راهبردهای سیاست خارجی قطر قبل از سال 2011، میانجی گری در بحران های داخلی و بحران میان کشورهای عربی بود که در مواردی نظیر بحران سال 2008 لبنان موفقیت قابل ملاحظه ای نیز داشته است. 

می توان گفت، با توجه به اینکه دولت کویت حاضر به میزبانی مذاکرات یمنی ها نیست، نماینده سازمان ملل در امور یمن نیز بر تداوم مذاکره تاکید دارد و دولت قطر نیز سابقه موفقی در میزبانی از گروه های عربی و میانجی گری در بحران های عربی دارد، احتمال اینکه ولد شیخ احمد درصدد جایگزین کردن قطر به جای کویت برای برگزاری مذاکرات میان گروه های یمنی باشد، وجود دارد. 

سوال دیگر این است که آیا جایگزین کردن احتمالی قطر به جای کویت می تواند منجر به دستیابی به راه حلی برای بحران یمن شود یا خیر؟ 

پاسخ به این سوال را باید بر اساس مقایسه شرایط امروزی قطر در منطقه غرب آسیا با شرایط قبل از سال 2011 داد.

قطر قبل از 2011 به عنوان بازیگری که در اندیشه صلح سازی در منطقه است، شناخته می شد اما قطر امروزی بازیگری است که در هرج و مرج بی سابقه منطقه غرب آسیا نقشی اساسی دارد و یک بازیگر بحران ساز محسوب می شود. 

بنابراین، قطر امروزی مانند قبل از سال 2011 ، از سوی گروه های سیاسی عربی از جمله جنبش انصارالله که قطر، رسماً در ائتلاف سعودی علیه این جنبش می جنگد، مقبولیت ندارد.

لذا در صورتی که ولد شیخ احمد درصدد برگزاری مذاکرات صلح یمن در قطر باشد، هم احتمال پذیرش آن توسط انصارالله و متحدان آن اندک است و هم اینکه دولت قطر با توجه به نقشی که در تنش های حدود 6 سال اخیر منطقه غرب آسیا داشته، پتانسیل میانجی گری و میزبانی از گروه های یمنی را ندارد. 

نماینده سازمان ملل در امور یمن در صورتی می تواند کارنامه موفقی در بحران یمن داشته باشد که در گام نخست، جنگ ائتلاف سعودی علیه یمن را متوقف کند و در گام بعدی با واقعیت های سیاسی امروزی یمن همسو شود.

یکی از مهم ترین واقعیت ها این است که انصارالله، سازماندهی شده ترین گروه سیاسی یمن است که رفتار با آن، براساس قطعنامه 2216 شورای امنیت امکان پذیر نیست.