سید رضا میرطاهر- "ینس استولتنبرگ" دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز سه شنبه پیش از مذاکرات با وزیران دفاع کشورهای عضو اتحادیه اروپا در بروکسل گفت، روسیه بزرگترین همسایه ناتو است و به همین دلیل این سازمان به دنبال گفتگو با روسیه است.

به گفته وی، زمانی که تنش میان روسیه و ناتو افزایش می یابد و هر دوطرف با چالش های امنیتی مختلف و فراوان مواجه می شوند، گفت وگو می تواند از شدت این تنش ها بکاهد.

به نظر می رسد درخواست دبیر کل ناتو به عنوان بزرگترین سازمان دفاعی و امنیتی غرب از مسکو برای گفتگو  در باره مسائل مورد اختلاف ناظر به تحولاتی است که اخیرا این سازمان و نیز اتحادیه اروپا با آنها مواجه شده است.

در صدر این مسائل روی کار آمدن ترامپ به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا است که با توجه به موضع گیری های قبلی وی در باره تجدید روابط بین آمریکا و متحدان اروپایی ناتو، موجب نگرانی عمیق و گسترده  اروپایی ها شده است.

هر چند استولتنبرگ ظاهرا معتقد به عمل کردن ترامپ به همه تعهدات آمریکا در قبال ناتو است و تصریح کرده که ترامپ حامی بزرگی برای این سازمان است، اما واقعیت چیزی فراتر از این ها است و از ورای اظهارات متعدد مقامات ارشد سیاسی و نظامی اروپایی می توان عمق نگرانی آنها را در این باره دریافت.

در عین حال چشم انداز بهبود روابط آمریکا و روسیه در پی روی کار آمدن ترامپ با توجه به مواضع مثبت وی در قبال مسکو و نیز دیدگاه مثبت کرملین بویژه پوتین در باره ترامپ، باعث شده تا دبیر کل ناتو نیز همگام بارئیس جمهور منتخب آمریکا خواهان گفتگو با روسیه شود.

تا قبل از بحران اوکراین و وخامت روابط روسیه و ناتو، دو طرف در قالب یک شورا موسوم به  شورای ناتو- روسیه تعامل داشتند.

این شورا  در سال ۲۰۰۲ میلادی شکل گرفت و آخرین نشست رسمی این شورا نیزدر ژوئن ۲۰۱۴ برگزار شد. از آن زمان به مدت دو سال گفتگو بین روسیه و ناتو متوقف شد تا اینکه دو نشست در مه  و ژوئیه2016 در بروکسل برگزار شد بدون اینکه این نشست ها نتیجه مثبتی در زمینه کاهش اختلافات متقابل به همراه داشته باشد.

بحران اوکراین منجر به وخامت بی سابقه روابط روسیه و غرب شده و شکاف فزاینده ای بین این دو را موجب شده است. با افزایش این تنش ها، دو طرف به نوعی به نمایش قدرت در برابر یکدیگر پرداخته اندو در این میان ناتو به عنوان بازوی نظامی غرب بیشتر حالت تهاجمی و تهدید کننده علیه روسیه به خود گرفته است. 

از سال 2014 تاکنون، ناتو حضور نظامی خود را در کشورهای شرق اروپا که همسایه روسیه هستند، تقویت کرده است.

افزایش حضور ناتو در کشورهای شرق اروپا در شرایطی است که روسیه بارها در باره  این اقدام هشدار داده است.

در مقابل روسیه بارها خواهان همکاری دو جانبه در زمینه علائق و تهدیدات مشترک بویژه مبارزه با تروریسم شده است. 

در عین حال  ناتو بر مبنای سیاست گسترش به شرق ، پس از فروپاشی شوروی در سال 1991  تلاش مستمری  را برای به عضویت در آوردن کشورهای شرق و مرکز اروپا آغاز کرده است.

این رویکرد ناتو با مخالفت شدید روسیه مواجه شده است.

از دیدگاه روسها این اقدام  ناتو  بمنظور دربرگیری روسیه و انزوای روز افزون آن صورت می گیرد.

بدین ترتیب سیاست گسترش ناتو به شرق همچنان یکی از تهدیدات خارجی بالقوه برای روسیه محسوب می شود.

رویکرد خصمانه ناتو و ادامه تلاش آن برای پیشروی به سوی شرق باعث شده تا  روسیه در دکترین امنیت ملی خود، ناتو را به عنوان یک تهدید امنیت ملی روسیه تلقی کند.

مقامات مسکو به این نتیجه رسیده اند که دشمنی و خصومت غربی ها علیه روسیه نه پدیده ای زود گذر بلکه بمثابه رویکردی مستمر وپایدار از جانب ناتو وآمریکا علیه روسیه دنبال می شود.

با توجه به این مسائل و ملاحظات پیشنهاد دبیر کل ناتو هر چند که احتمالا با واکنش مثبت روسیه مواجه خواهد شد، اما امیدچندانی برای حل و فصل اختلافات دو طرف وجود ندارد.