روابط قطر با مصر در سال‌های اخیر پر فراز و نشیب و عمدتاً نیز پر تنش بود. قطر از انقلاب سال 2011 مردم مصر علیه حکومت حسنی مبارک حمایت کرد. همچنین دوحه که میزبان شمار زیادی از اعضا و رهبران اخوان‌المسلمین بود از به قدرت رسیدن اخوان در مصر حمایت کرد و در ادامه نیز به قدرت رسیدن نظامیان را کودتا علیه اخوان نامید. این موضع قطر در قبال اخوان‌المسلمین به عامل مهمی برای تنش در روابط دوحه و قاهره تبدیل شد.
در ادامه در سال 2017 نیز مصر یکی از 4 کشور عربی بود که روابط با قطر را قطع کرد. ژوئن 2017 عربستان سعودی، مصر، امارات و بحرین روابط خود با قطر را به بهانه‌های متعددی قطع کردند که یکی از این بهانه‌ها نیز حمایت دوحه از اخوان‌المسلمین بود. این 4 کشور، اخوان‌المسلمین را به عنوان سازمانی تروریستی معرفی و قطر را نیز به حمایت از تروریسم متهم کردند.
اکنون در حالی روابط دوحه و قطر احیا شد که عربستان سعودی ژانویه 2021 میزبان نشست شورای همکاری خلیج فارس بود و قطر را نیز به این نشست دعوت کرد. شیخ تمیم، امیر قطر پس از سه سال و نیم شخصاً در نشست شورای همکاری خلیج فارس در العلا عربستان شرکت کرد و به تنش با عربستان پایان داد.
این اقدام عربستان با انتقاد و اعتراض مصر نیز مواجه شده بود چرا که دولت قاهره معتقد بود ریاض این اقدام را بدون هماهنگی با سه کشور دیگری که ژوئن 2017 روابط با دوحه را قطع کرده بودند، انجام داد.
سامح شکری» وزیر خارجه قطر 15 ژوئن در سفر به دوحه با «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر امور خارجه قطر دیدار و طرفین درباره تقویت همکاری‌ها و چشم اندازهای روابط دوطرفه گفت وگو کرده بودند. قطر در شرایطی سفیر فوق‌العاده در قاهره تعیین کرد که در ماه جاری میلادی این اقدام را در قبال عربستان سعودی نیز انجام داد. از سوی دیگر، مصر ژوئن گذشته تصمیم گرفت «عمرو الشربینی» را به عنوان سفیر فوق‌العاده در قطر تعیین کند.
احیای روابط در شرایطی انجام شد که قطر هیچ یک از شروط 13 گانه تعیین شده از سوی چهار کشور عربی را انجام نداد.
با این حال، احیای روابط دوحه با ریاض و قاهره حاکی از دو نکته مهم است:
اول اینکه؛ قطر بر توسعه همکاری و روابط با کشورهای عربی تأکید دارد و از قطع روابط با این کشورها استقبال نمی‌کند. اساساً دولت قطر از جمله کشورهای عربی است که سعی دارد با همه کشورهای منطقه روابطی مسالمت‌آمیز داشته باشد که این سیاست به خصوص در قبال جمهوری اسلامی ایران نیز انجام می‌شود و حتی دوحه تحت فشار 4 کشور عربی حاضر نشد روابط با تهران را کاهش دهد.
دوم اینکه؛ دولت قطر با سیاست صبر استراتژیک ضمن اینکه در مقابل فشارهای خارجی تسلیم نشده بلکه سعی کرده نهایتاً به عنوان برنده اصلی این فشارها باشد. این در حالی است که کشورهایی نظیر عربستان سعودی و مصر از جمله کشورهای بزرگ عربی هستند. علاوه بر این، هنوز روابط قطر با بحرین و امارات احیا نشده که دلیل اصلی آن تداوم تنش منامه و ابوظبی با دوحه است.
نویسنده: سيدرضی عمادی
117
