وزارت دفاع ارمنستان، بار دیگر جمهوری آذربایجان را به نقض آتش بس در خطوط تماس نیروهای دو کشور متهم کرد.
وزارت دفاع ارمنستان با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: نیروهای نظامی جمهوری آذربایجان روز سه شنبه (۲۰ سپتامبر) با استفاده از سلاح های سبک به سمت مناطق شرقی ارمنستان شلیک کرده اند. تاکنون ارتش جمهوری آذربایجان به اتهام های طرف ارمنی پاسخی نداده است. در جریان درگیری های نظامی هفته گذشته دو طرف، تلفات انسانی چشمگیری به دوکشور وارد شده است. در همین ارتباط، وزارت دفاع جمهوری آذربایجان تلفات نظامیان آذری در نبردهای هفته گذشته را در مجموع 80 تن اعلام کرده است. ارتش ارمنستان نیز تلفات نیروهای ارمنی را در جریان درگیری های 24 ساعته هفته گذشته را 207 تن اعلام کرده است. در نزدیک به دو سال گذشته و پس از امضای توافقنامه ماه نوامبر، بدون شک، درگیری های هفته گذشته در روزهای 12 و 13 سپتامبر ، شدیدترین درگیری میان نیروهای نظامی باکو و ایروان تلقی می شود.
ناگفته نماند که پس از پایان درگیری های 44 روزه نظامی باکو و ایروان و امضای توافقنامه آتش بس میان سران جمهوری آذربایجان و ارمنستان، که به جنگ دوم قره باغ مشهور شده است، با میانجیگری ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه توافقنامه صلح قره باغ در نیمه شب نهم ماه نوامبر سال 2020 میلادی به امضا رسید.
با وجود امضای توافقنامه آتش بس، مقام های دولت باکو علی الخصوص شخص الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان، با توصیه و راهنمایی های برخی از سیاستمداران بیگانه، تلاش کرده است ماده جدیدی بر توافقنامه ده ماده ای رئیس جمهوری روسیه اضافه کند. بر اساس این ماده، رئیس جمهوری آذربایجان عزم خود را جزم کرده است تا از استان جنوبی سیونیک ارمنستان دالانی به عرض 5 کیلومتر و طول 60 کیلومتر، از ارمنستان تا جمهوری خودمختار نخجوان در اختیار بگیرد.
الهام علی اف نام این دالان را «دالان زنگزور» و دولت ترکیه نام این راه ارتباطی را «دالان ترک» نامگذاری کرده اند. مقام های ارمنستان اخیرا به اشکال مختلف اعلام کرده اند، پیش از جنگ دوم قره باغ ، مقام های ترکیه بارها از دولت ایروان خواستار دریافت چنین دالانی شده اند. طرح این دالان پیش از این نیز مطرح بوده و دولت ترکیه این راه ارتباطی را پیگیری می کرده است. اخیرا نیز مشخص شده است که انگلیس و رژیم نژادپرسنت اسرائیل طراح اصلی این راه ارتباطی به منظور اهداف سلطه گرانه بر منطقه قفقاز هستند. در همین ارتباط ، «آنار محمدلی» مدافع حقوق بشر و تحلیلگر سیاسی جمهوری آذربایجان اخیرا با انتشار مقاله ای در سایت آزادلیق نوشته است:
«جمهوری آذربایجان تصور روشنی از کریدور به اصطلاح زنگزور ندارد. بر اساس تبلیغات رسمی، این طرح نه تنها کریدور ارتباطی نخجوان با سرزمین مادری، بلکه جاده ای جایگزین برای ارتباط شرق و غرب خواهد بود».
به نوشته این حقوقدان و ارشناس سیاسی:
«چنان چه کریدور زنگزور از خاک ارمنستان باز شود، در واقع منافع روسیه تامین خواهد شد. زیرا افتتاح یک راهرو به نام زنگزور یا دالان ایکس ، صرفا برای روسیه سودآور خواهد بود. زیرا کنترل این مسیر در انحصار صلح بانان روس قرار می گیرد و در نتیجه فشار روسیه بر جمهوری آذربایجان و ارمنستان افزایش خواهد یافت و این کشور یک مسیر جدید برای دسترسی به دریای مدیترانه در اختیار خواهد داشت».
در ارتباط با این دالان ارتباطی تحلیل های متعددی ارائه شده است. اما آن چه مسلم است این که در صورت واگذاری دالان ، ارمنستان به شدت در معرض تهدیدهای کشورهای همسایه قرار خواهد گرفت. مقام های دولت ایروان نیز، با واگذاری دالان به جمهوری آذربایجان مخالفت و تصریح کرده اند که تنها بر اساس توافقنامه ده ماده ای صلح، حاضر هستند مسیرهای ارتباطی جمهوری آذربایجان به نخجوان را در اختیار دولت باکو قرار دهند. بر اساس ماده نهم توافقنامه ماه نوامبر، مقرر شده است جمهوری آذربایجان از اراضی ارمنستان به نخجوان دسترسی یابد و در مقابل، ارمنستان نیز از طریق لاچین به قره باغ کوهستانی مرتبط شود. در واقع، این مسیر ارتباطی در زمان اتحاد جماهیر شوروی نیز دایر بوده است و وسائط نقلیه جمهوری آذربایجان اعم از سواری، راه آهن و خطوط هوایی از این مسیرها به نخجوان مرتبط می شدند. اما در شرایط فعلی دولت الهام علی اف تلاش می کند مسیر دیگری از ارمنستان دریافت کند که این مسیر می تواند برای دولت «نیکول پاشینیان» حکم نابودی ارمنستان را داشته باشد.
در یک جمع بندی کلی باید گفت: درگیری های هفته گذشته در خطوط تماس نیروهای آذری و ارمنی که همچنان ادامه دارد از سوی نیروهای نظامی جمهوری اذربایجان در دستور کار قرار گرفته است. هدف از این درگیری ها، تحت فشار قرار دادن دولت پاشینیان و مجبور کردن دولت وی به دادن امتیاز به دولت الهام علی اف ارزیابی می شود.
119
نویسنده: طالبی
