در مراسم افتتاح این مسیر انتقال انرژی، «رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری ترکیه طی سخنانی، گفت: با اجرای طرح های بزرگ انرژی از جمله طرح خط لوله انتقال گاز از مسیر ترانس آناتولی - تاناپ - ترکیه، به کانون انرژی جهان تبدیل شده است.
خط لوله انتقال گاز جمهوری آذربایجان به ترکیه (تاناپ) در شرایطی افتتاح شده است که در روز 28 می نیز قرارداد خط لوله انتقال گاز روسیه به ترکیه امضا شد.
این قرارداد با عنوان «ترکیش استریم» به امضا رسید.
ترکیش استریم در واقع، نام خط لوله‌ای است که ازجنوب روسیه تا شمال غربی ترکیه دردریای سیاه امتداد خواهد داشت. ترکیه و روسیه قصد دارند این خط لوله را امتداد داده و تا مرزهای یونان تا منطقه جنوب اروپا از جمله ایتالیا پیش ببرند.
امضای این قرارداد ممکن است خسارت های جدی به اقتصاد در حال رشد جمهوری آذربایجان وارد کند.
تلاش روسیه برای حفظ منافع شخصی خود در بازارهای انرژی
به باور برخی از کارشناسان نفتی، امضای قرارداد ترکیه با روسیه نشان داده است که دولت آنکارا همچنان منافع ملی خود را بر روابط دوستانه با کشورهای منطقه ترجیح می دهند.
در حال حاضر، روسیه نزدیک به 40 درصد از گاز ترکیه را تأمین می‌کند و جمهوری آذربایجان نیز در حال تلاش برای افزایش سهم بازار گاز خود در ترکیه است.
شاید به همین دلیل باشد که در پی امضای قرارداد تاناپ، برخی از کارشناسان اقتصادی و نفتی جمهوری آذربایجان به امضای این قرارداد واکنش منفی نشان دادند.
به عنوان مثال، «قباد عباد اوغلو» کارشناس اقتصادی مشهور جمهوری آذربایجان با انتشار مطلبی با عنوان، "جمهوری آذربایجان زیر بار وام سنگینی می رود" نوشت:
"دولت الهام علی اف برای اجرای طرح ساخت خط لوله انتقال گاز از مسیر تاناپ ، قصد دارد مبلغ دریافت پنج میلیارد دلار وام دریافت کند."
به نوشته این کارشناس برجسته آذری، انتشار اوراق قرضه تضمین شده از طرف دولت جمهوری آذربایجان برای موسسه مسوولیت محدود دهلیز جنوبی گاز با شرایط موجود را می توان به عنوان متعهد شدن در مقابل وامی سنگین، تلقی کرد، در حالی که امکان وام گرفتن از نهادهای مالی اعتباری بین المللی وجود دارد، اجرای این قبیل طرح ها مقرون به صرفه نیست.
در کنار این مجموعه مشکلات پیش رو، خبر نگاران کننده ای برای جمهوری آذربایجان منتشر شده است.
در این خبر تصریح شده است که دولت جدید ایتالیا با اجرای آن دسته از طرح های انتقال انرژی نظیر تاپ و تاناپ (که خسارت های زیست محیطی به بار می آورند) مخالف است.
در مجموع باید گفت: اتکای جمهوری آذربایجان به حمایت های ترکیه و وعده وعیدهای آنکارا مبنی بر حمایت از اقتصاد این کشور حوزه قفقاز جنوبی، ضربه سختی بر پیکر این کشور وارد ساخته است.
عقد قرارداد گاز با روسیه را می توان نشان از ایجاد فضای بی اعتمادی میان دو به اصطلاح متحد منطقه ای یعنی باکو و آنکارا باشد .
نویسنده: محمد علی طالبی
140/116
