به گزارش ایران پرس، طبق مکانیسم حل اختلافات در برجام، اگر هر کشوری نسبت به نقض عهد یکی از طرف‌ها مدعی «عدم پایبندی اساسی» شود این ادعا طی یک فرآیند چند مرحله‌ای و نسبتاً طولانی مدت ،بررسی خواهد شد.
در مرحله نخست، حل و فصل اختلاف توسط کمیسیون مشترکی مرکب از نمایندگان 1+4، اتحادیه اروپا و ایران است که در خصوص تقاضای هریک از مشارکت کنندگان در برجام به عدم ایفای تعهدات مذکور در این توافق توسط هر یک از مشارکت کنندگان دیگر ظرف مدت 15 روز رسیدگی می کند.
مرحله دوم، ارجاع اختلاف به سطح وزاری خارجه هفت عضو مذکور و یا بطور جایگزین و یا هم زمان ارجاع اختلاف به شورای مشورتی سه نفره برای دریافت نظریه مشورتی است که در صورت عدم فیصله موضوع ظرف 15 روز، کمیسیون مشترک پنج روز دیگر مهلت خواهد داشت تا موضوع را با توجه به نظریه شورای مشورتی حل و فصل کند.
در صورت عدم رضایت شاکی از نتایج این تلاش 35 روزه و چنانچه عدم رعایت برجام عدم اجرای عمده تلقی شود، شاکی می‌تواند به ایفای تعهدات خود بر اساس برجام خاتمه داده و بطور هم زمان یا مقدم بر آن موضوع را به اطلاع شورای امنیت برساند.
در این صورت، شورای امنیت ظرف مدت 30 روز، قطعنامه‌ای دال بر استمرار لغو تحریم‌ها را بر اساس ماده 41 منشور ملل متحد به رای خواهد گذاشت. عدم تصویب این قطعنامه در مدت مقرر موجب از سرگیری تحریم‌ها بدون اثر قهقرایی شده و ایران در این صورت می‌تواند به ایفای تعهداتش بر اساس برجام خاتمه دهد.
توافق هسته‌ای برجام سال 2015 میان ایران و پنج کشور عضو شورای امنیت به علاوه آلمان (موسوم به گروه 1+5) حاصل شد.
دولت آمریکا به ریاست "دونالد ترامپ"، اردیبهشت‌ماه سال گذشته این توافق مورد تأیید شورای امنیت را نقض کرد و از آن خارج شد.
آمریکا پس از خروج از برجام تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده ذیل این توافق را احیا کرد.
اقدامی که با محکومیت گسترده بین المللی مواجه شد.
آلمان، بریتانیا و فرانسه بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام (8 می 2018) وعده دادند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند اما تاکنون موفقیتی در اقدامات عملی وعده‌داده شده برای حفظ این توافق کسب نکرده‌اند.
بعد از خروج آمریکا از برجام و خلف وعده اروپا در برخوردار کردن ایران از مزایای توافق هسته‌ای، تهران تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. تهران تأکید کرده این تعهدات ذیل بندهای توافق انجام شده‌اند و به معنای نقض توافق نیستند.
دولت ایران یکشنبه 5 ژانویه 2020 در بیانیه ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام را اعلام کرد که بر اساس آن، تهران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه مواجه نیست.
بر اساس بندهای 26 و 36 برجام، در صورت پایبند نبودن طرف مقابل به تعهداتش، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند.
117
بیشتر بخوانید:
انتقاد ظریف از طرف های اروپایی برجام
انتقاد سناتور روس از بیانیه تروئیکای اروپایی درمورد برجام
