با این حال شیوع بیماری کرونا باعث تحولات مهمی در این زمینه شده است.
ضرورت جلوگیری از گسترش این بیماری مرگبار که به طور مساوی نیروهای دو طرف درگیر در این جنگ را تهدید می کند باعث شده تا خلیفه حفتر و دولت وفاقق ملی به برقراری آتش بس رضایت دهند.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل با استقبال از پاسخ مثبت دولت وفاق ملی و نیروهای وابسته به خلیفه حفتر به درخواست‌ها برای توقف درگیری‌ها، ابراز امیدواری کرد که این پاسخ‌ها به توقف فوری و بدون قید و شرط درگیری‌ها در این کشور منجر شود.
گوترش در بیانیه‌ای از طرف‌های لیبیایی خواست، با توجه به شرایط انسانی دشوار در لیبی و تاثیر احتمالی شیوع ویروس کرونا، اقدامات خود را برای مقابله با این خطر و تضمین انتقال بدون مشکل کمک‌های بشردوستانه به سراسر این کشور هم‌سو کنند.
«استفان دوجاریک» سخنگوی گوترش نیز شنبه 21 مارس در بیانیه‌ای اعلام کرد، دبیرکل سازمان ملل از طرف‌های رقیب در لیبی می‌خواهد سلاح‌هایشان را زمین گذاشته و پیش‌نویس موقت توافق آتش‌بس مذاکره شده از سوی کمیسیون نظامی مشترک لیبی (5+5) را در بحبوحه شیوع ویروس کرونا بپذیرند.
تاکنون تلاش های متعددی در سطح بین المللی برای توقف جنگ داخلی در لیبی صورت گرفته است.
از جمله نشست 13 ژانویه هیئت‌های ترکیه، روسیه و طرف‌های درگیر در لیبی در مسکو بدون نتیجه پایان یافت و خلیفه حفتر بدون امضای توافق‌نامه، این شهر را ترک کرد.
به گفته «خالد المشری» رئیس شورای عالی دولت وفاق ملی لیبی، امارات مانع آتش‌بس میان طرفین شد.
در مرحله بعد، «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان در 19 ژانویه 2020 در کنفرانس برلین میزبان سران و وزرای خارجه 11 کشور، روسا و مقام‌های بلندپایه اتحادیه اروپا، اتحادیه آفریقا و اتحادیه عرب بود.
در بیانیه پایانی این کنفرانس شرکت‌کنندگان خواستار تضمین امنیت تأسیسات نفتی لیبی شده و متعهد شدند در درگیری‌های مسلحانه و در امور داخلی لیبی دخالت نکنند و از تمام طرف‌های بین‌المللی بخواهند این اقدام را انجام دهند.
هم چنین بر جلوگیری دائمی از اقدامات خصمانه و لزوم کاهش تنش و برقراری آتش‌بس تاکید شده بود.
با این حال نیروهای ژنرال خلیفه حفتر حملات خود را به طرابلس از سر گرفتند و در واقع بی اعتنایی خود به موارد توافق شده در این کنفرانس را نشان دادند.
پس از آن نشست یک روزه ای در 16 فوریه در مونیخ به منظور پیگیری نتایج کنفرانس برلین برگزار شد.
موضوع این نشست ویژه، برقراری آتش‌بس در لیبی و لزوم اجرای تحریم تسلیحاتی این کشور آفریقایی بود.
درعین حال با تلاش سازمان ملل، اجلاس کمیته نظامی 5+5 در 3 فوریه آغاز شد و دور اول آن در 8 فوریه خاتمه یافت.
در این اجلاس 5 نماینده از هر دو طرف بحران لیبی حضور دارند، اما پس ازآنکه نیروهای خلیفه حفتر در 18 فوریه بندر تجاری در طرابلس را هدف حملات راکتی قرار دادند، دولت وفاق ملی لیبی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که حضور در اجلاس کمیته نظامی 5+5 در ژنو را به‌دلیل حملات مذکور به حالت تعلیق درآورده است.
با این حال رایزنی ها باعث شد تا دور دوم مذاکرات کمیته مشترک نظامی 5+5 از 18 فوریه بار دیگر آغاز شود. اکنون سازمان ملل خواهان اجرای توافق آتش بس این کمیته مشترک با توجه به شیوع کرونا است.
به رغم تلاش های مختلف، اما هم چنان درگیری ها در لیبی به دلیل حمایت همه جانبه کشورهای مختلف از دو طرف این درگیری ادامه یافته و به ویژه خلیفه حفتر تلاش های خود را برای تصرف طرابلس دو چندان کرده است.
هدف حفتر سیطره بر کل لیبی است، با این حال تاکنون موفقیتی در این زمینه پیدا نکرده است.
به گفته «غسان سلامه» فرستاده سازمان ملل در امور لیبی: "اوضاع در لیبی بسیار پیچیده شده است."
واقعیت این است که ادامه جنگ فرسایشی کنونی در لیبی بین دولت وفاق ملی و نیروهای خلیفه حفتر صرفا با تداوم حمایت های گسترده خارجی ممکن شده است و لذا نخستین گام واقعی برای کاهش درگیری های کنونی، تغییر رویکرد حامیان طرفین درگیر در جنگ داخلی لیبی، برقراری آتش بس و در نهایت آغاز مذاکرات سیاسی برای حل و فصل بحران کنونی است.
به نظر می رسد که اکنون کرونا باعث خواهد شد تا دو طرف جنگ لیبی به آتش بس رضایت دهند.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
133/116
بیشتر بخوانید:
ادامه رایزنی‌ها برای برقراری ثبات در لیبی/ تحلیل
گزارش یونیسف از پیامدهای جنگ داخلی لیبی
هشدار سازمان ملل درباره تبدیل درگیری لیبی به جنگ منطقهای/تحلیل
