اصول نورپردازی در دکوراسیون داخلی نه‌تنها به‌منظور تأمین روشنایی محیط، بلکه با هدف ایجاد حال و هوای خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد و توانایی آن را دارد که فضاهای مختلف خانه را به محیط‌های جذاب و دلپذیر تبدیل ‌نماید.

اصول نورپردازی در دکوراسیون داخلی شامل توجه به رنگ نور، منبع نور، زاویه تابش، شدت نور و تطابق آن با رنگ‌ها و مصالح موجود است.

انواع نورپردازی

به‌طور کلی، انواع نورپردازی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود که عبارتند از:

نورپردازی عمومی (Ambient Lighting)

این نوع نورپردازی تنها به‌منظور تأمین روشنایی کلی فضا استفاده می‌شود. نورپردازی عمومی باید توزیع نور یکنواخت و مناسبی در محیط ایجاد کند تا دید کافی در منزل یا دفتر کار وجود داشته باشد. معمولاً از لوسترها، چراغ‌های سقفی و نورهای پنهان در سقف برای نورپردازی عمومی استفاده می‌شود.

البته سبک‌های مختلفی برای نورپردازی عمومی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

نورپردازی کاربردی (Task Lighting)

این نوع نورپردازی برای انجام فعالیت‌های خاص مانند مطالعه، آشپزی یا کار با کامپیوتر استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، مهم‌ترین دلیل استفاده از این نورها، کاربرد آن‌ها برای مصارف خاص است و نقشی در تأمین روشنایی عمومی در دکوراسیون داخلی ندارند.

نورپردازی کاربردی باید دقیق و متمرکز باشد تا به چشم فشار وارد نکند و کاربر بتواند فعالیت خود را با راحتی کامل انجام دهد. چراغ‌های رومیزی، چراغ‌های آشپزخانه و نورهای بالای آینه از نمونه‌های رایجی هستند که در این نوع نورپردازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نورپردازی تأکیدی (Accent Lighting)

از این نوع نورپردازی برای جلب توجه به عناصر خاصی در دکوراسیون داخلی مانند تابلوهای هنری، مجسمه‌ها یا حتی بافت دیوارها استفاده می‌شود.

این نوع نورپردازی شدت بیشتری نسبت به انواع عمومی دارد و به‌عنوان یک ابزار هنری برای برجسته‌سازی بخش‌های جذاب محیط به کار می‌رود. به‌عنوان مثال، می‌توانید برای تأکید بر عکس‌های خانوادگی، دستاوردهای شخصی (تابلو، کمد یا قفسه مدال‌ها و جام‌ها)، لوازم مورد علاقه (کلکسیون ظروف چینی یا اسباب‌بازی و غیره) از نورپردازی تأکیدی استفاده کنید.

در این راستا باید از منابع نوری اختصاصی استفاده کنید. به‌عنوان مثال، علاوه بر تمام چراغ‌های خانه، یک شاخه نور را مستقیماً برای تأکید بر بخش مورد نظر خود اختصاص دهید. چراغ‌های سقفی آکاردئونی، لوله خرطومی یا دیوارکوب‌های میله‌ای معمولاً بهترین گزینه‌ها برای این نوع نورپردازی هستند.

سبک‌های نورپردازی

برای تأمین نور عمومی منزل یا دفتر کار خود می‌توانید بنا بر سلیقه و البته فضا، از سبک‌های نورپردازی متفاوتی استفاده کنید که عبارتند از:

نورپردازی پُرنور (High Key)

در این سبک نورپردازی، حجم نورها زیاد بوده و محیط به‌اصطلاح همیشه روشن است. در سبک High Key از منابع نوری بزرگ مانند لوسترهای سقفی چند لامپی در تعداد بالا استفاده می‌شود تا همه‌جای خانه روشن و در معرض دید باشد. اکثر مردم در منازل خود از این روش استفاده می‌کنند.

نورپردازی پُرنور بیشتر مناسب دکوراسیون‌های سنتی، کلاسیک و سلطنتی است. همچنین در محیط‌هایی که فضا بزرگ باشد، بهتر است از این سبک برای جلوه دادن بزرگی محیط استفاده کنید. اصولاً در مکان‌هایی که به‌صورت طبیعی جزئیات زیادی وجود دارد، از High Key استفاده می‌شود؛ زیرا خاصیت این سبک نداشتن دیتیل بوده و هدفش روشن‌تر کردن محیط، تا جای ممکن است.

نورپردازی کم‌نور (Low Key)

این سبک از نورپردازی که با نام "هنری" هم شناخته می‌شود، جلوه خاص‌تری دارد. در این روش به‌جای استفاده از منابع نوری بزرگ، از چراغ‌ها و لامپ‌های کوچک در تعداد زیاد به‌صورت پراکنده استفاده می‌شود.

برای درک بهتر، تصور کنید می‌خواهید خانه خود را با شمع نورپردازی کنید. برای این کار باید شمع‌های زیادی را در گوشه‌های مختلفی از خانه روشن نمایید. Low Key هم دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد، با این تفاوت که حجم نوری آن از شمع‌ها بیشتر است.

سبک Low Key اصولاً کمی تیره‌تر است اما جزئیات بیشتری دارد و با مخفی کردن بخش‌هایی از خانه به جذابیت و ظرافت طراحی دکوراسیون داخلی کمک می‌کند. با نورپردازی کم‌نور، چشم افراد حاضر در خانه آنجاهایی را می‌بیند که شما می‌خواهید.

این سبک نورپردازی بیشتر مناسب فضاهای کوچک است؛ زیرا با فرو بردن برخی از نقاط در تاریکی، باعث بزرگ‌تر به نظر رسیدن محیط می‌شود. در این روش بیشتر از چراغ‌های دیواری، آباژورها و نورهای موضعی استفاده می‌شود.

نقش رنگ در نورپردازی

در مبحث نورپردازی، رنگ از دو جنبه حائز اهمیت است. در وهله اول، رنگ یا به‌اصطلاح دمای خود نور است و در وهله دوم، رنگ دیگر عناصر موجود در فضا.

اصولاً هرچقدر دمای نور بالاتر باشد، رنگ آن به سمت سفید یا به‌اصطلاح آبی حرکت می‌کند. آبی‌ترین نوری که در کره زمین وجود دارد، نور خورشید است! از طرف دیگر، هرچقدر دمای نور پایین‌تر باشد، رنگ آن بیشتر به سمت زرد یا نارنجی متمایل می‌شود. لامپ‌های حبابی تنگستن قدیمی، بهترین نمونه از این دست هستند.

زمانی که قصد خرید یک لامپ دارید، اگر انتخاب شما از میان انواع LED باشد، فروشنده حتماً از شما خواهد پرسید که سفید می‌خواهید، زرد یا آبی؟ بیشتر مردم در سبک‌های نورپردازی High Key از نورهای سفید یا آبی استفاده می‌کنند، هرچند در روش‌های Low Key بهره بردن از لامپ‌های زرد جلوه زیباتری دارد.

علاوه بر این، نورهای کاربردی بهتر است زرد باشند و لامپ‌های به کار رفته در سرویس بهداشتی، آبی یا سفید (زیرا دید بهتری ایجاد می‌کنند).

از طرف دیگر، رنگ دیوارها، کف‌پوش، مبلمان و سایر عناصر دکوراسیون داخلی نیز تأثیر زیادی بر نحوه بازتاب نور دارد. رنگ‌های روشن نور را بیشتر منعکس می‌کنند و فضا را بزرگ‌تر و روشن‌تر نشان می‌دهند، در حالی که رنگ‌های تیره نور را جذب می‌کنند و فضا را گرم‌تر و دنج‌تر جلوه می‌دهند.

بنابراین، در طراحی نورپردازی داخلی باید به ترکیب رنگ‌ها و میزان بازتاب نور نیز توجه ویژه‌ای داشته باشید.

تطابق نور با عناصر دکوراتیو

مدل نورپردازی شما باید با سایر عناصر دکوراسیون داخلی مانند نوع مبلمان، متریال‌ها و رنگ‌های موجود همخوانی داشته باشد. به‌عنوان مثال، در فضاهایی که از انواع دیوار پوش چوبی استفاده شده، نورپردازی باید به‌گونه‌ای باشد که گرمای طبیعی چوب را بیشتر جلوه دهد و فضا را صمیمی‌تر و دلنشین‌تر نماید.

از طرف دیگر، نورپردازی خود یکی از عناصر دکوراسیون داخلی است که باید با سبک کلی چیدمان هماهنگی داشته باشد. مثلاً در طراحی‌های کلاسیک یا مدرن، هرکدام نورپردازی‌های خاص خودشان را می‌طلبند؛ در یکی باید از لوسترهای درخشان و پرنور استفاده کنید و در دیگری سراغ منابع نوری مخفی و کم‌نور بروید.

استفاده از نور طبیعی

خیلی از مردم به اشتباه تصور می‌کنند که نورپردازی تنها مربوط به شب و تاریکی است، در حالی که شما می‌توانید در طول روز نیز برای تأمین دقیق نور منزل خود برنامه داشته باشید. یادتان باشد که نور طبیعی اصولاً یکی از عناصر اصلی در طراحی دکوراسیون داخلی محسوب می‌شود.

استفاده حداکثری از نور طبیعی علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی، تأثیر مثبتی بر روحیه ساکنان و افزایش کیفیت بصری فضاهای داخلی دارد. پنجره‌های بزرگ، پرده‌های نیمه‌شفاف و استفاده از رنگ‌های روشن در فضاهای نزدیک به پنجره، می‌تواند باعث بهره‌برداری بهتر از نور خورشید در طول روز شود.

سخن آخر

شما با استفاده از اصول نورپردازی در دکوراسیون داخلی می‌توانید جلوه‌ای خاص و منحصربه‌فرد به منزل خودتان بدهید. برای این کار لازم نیست دست به کار ویژه‌ای بزنید، زیرا راهکارهای مشخصی پیش روی شما وجود دارند و سبک­های از قبل تعیین شده­اند، بنابراین کافی­ است متناسب با سلیقه خود، یکی را انتخاب کنید.