پایگاه قطری «العربی الجدید» در گزارشی نوشت: مقامات سعودی گفته اند که جمال خاشقجی با عده ای که مامور بازجویی از وی در ارتباط با نوشته هایش ضد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی و حاکم فعلی این کشور شده بودند، درگیر شد.
اعتراف مقامات سعودی به کشته شدن خاشقجی در داخل ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول، که در پی فشارهای دولت های غربی و مطبوعات جهان بر نظام سعودی برای کشف سرنوشت خاشقجی صورت گرفت؛ اعترافی ناقص بود، به ویژه اینکه ولیعهد سعودی یک روز پس از ناپدید شدن خاشقجی در مصاحبه با بلومبرگ گفته بود که خاشقجی از کنسولگری خارج شده و دولت سعودی، جای وی را نمی داند.
بن سلمان تصمیم گرفت که نزدیکان خود و کسانی را که در جریان به قدرت رسیدن سریع وی در پی کودتا علیه «محمد بن نایف» پسر عمویش و کنار زدنش از کرسی ولیعهدی، بن سلمان را همراهی کرده بودند، قربانی کند.
در نتیجه، بزرگ ترین اقدام به بازداشت در تاریخ این کشور را اجرا کرد؛ عملیاتی که به «فراخوان سپتامبر» علیه «جریان بیداری»، مهم ترین جریان دینی در عربستان معروف شد.
فهرست افراد برکنار شده شامل «سعود القحطانی» مشاور مطبوعاتی در دفتر پادشاهی سعودی است که سیاست های رسانه ای نظام سعودی را ترسیم می کند، وی مسئول «ارتش سایبری» است که در زمینه ایجاد رعب و وحشت در میان مخالفان آل سعود در اینترنت فعالیت می کنند و هماهنگ کننده بازداشت مخالفان در عربستان است.
این فهرست همچنین شامل «احمد عسیری» معاون رئیس سازمان اطلاعات سعودی است که برای اجرای عملیات ترور خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول برنامه ریزی کرده بود.
فهرست یاد شده همچنین شامل «محمد بن صالح الرمیح» معاون رئیس دستگاه اطلاعات کل عربستان در امور امنیت و اطلاعات، سرلشگر «عبدالله بن خلیفه الشایع»، معاون رئیس سازمان اطلاعات کل در امور منابع انسانی و «رشاد بن حامد المحمادی» مدیر اداره کل امنیت و حفاظت در حوزه ریاست اطلاعات کل می شود.
«سلمان بن عبدالعزیز» شاه عربستان در تلاش برای مهار خشم غربی ها از ایجاد تغییراتی در ساختار ریاست سرویس های اطلاعاتی این کشور خبر داد و کمیته ای ویژه با عضویت اشخاصی غیر از افراد نزدیک به بن سلمان تشکیل داد.
نظام سعودی گرفتار در تنگنای سیاسی و امنیتی
این مساله که محمد بن سلمان، سعود القحطانی بازوی راست خود و یکی از مهم ترین مشاورانش را به عنوان قربانی انتخاب کرد، نشان دهنده تنگنایی است که نظام سعودی در آن گرفتار شده است.
نفوذ و نقش القحطانی در دولت سعودی
القحطانی، متولد سال 1978 در ریاض است، وی در رشته حقوق از دانشگاه ملک سعود فارغ التحصیل شد. سپس به عنوان افسر سرویس های امنیتی فعالیت کرد و پس از آن در سال 2003 به عنوان مشاور رسانه ای دفتر ولیعهد در زمان پادشاهی عبدالله بن عبدالعزیز انتخاب شد.
پس از آنکه «خالد التویجری» رئیس دفتر پادشاهی سعودی متوجه استعدادهای القحطانی در نفوذ به سیستم های رایانه ای و وارد شدن به شبکه های اینترنتی و تشکیل ارتش های سایبری برای تحت فشار قراردادن افکار عمومی شد، وی را تحت امر خود درآورد.
پس از فوت ملک عبدالله و برکناری «خالد التویجری» مشاور و رئیس دفتر وی و برکناری همه محافظان قدیمی، القحطانی به واسطه استعدادی که در زمینه نفوذ به شبکه های اینترنتی و جاسوسی اینترنتی داشت، توانست توجه محمد بن سلمان شاهزاده جوان را به خود جلب کندو در نتیجه، بن سلمان، وی را مامور تشدید نظارت بر مطبوعات داخلی و بسیج کردن نویسندگان برای فعالیت علیه پسر عمویش محمد بن نایف کرد که در آن زمان ولیعهد بود.
القحطانی همچنین برای جاسوسی از خبرگزاری قطر (قنا) و ایجاد بحران محاصره قطر و تبلیغات درباره آن در رسانه ها برنامه ریزی کرد.
القحطانی، ماموریت هماهنگی در «فراخوان سپتامبر» علیه «جریان بیداری» و متهم کردن بازداشت شدگان در رسانه ها را برعهده گرفت و برای نفوذ به حساب های مخالفان در خارج از کشور تلاش می کرد.
پس از افزایش شدت هجمه ها علیه نویسندگان و روزنامه نگاران و فعالان رسانه ای، بسیاری از مخالفان نظام سعود، راه فرار مخفیانه از کشور را تا قبل از بازداشت شدن انتخاب کردند.
از جمله معروف ترین روزنامه نگاران فراری از عربستان، جمال خاشقجی، «احمد بن راشد بن سعید» و «نواف القدیمی» اندیشمند سعودی بود.
همچنین بر تعداد مخالفان نظام سعودی در خارج از کشور نیز افزوده شد و آن ها نیز هجمه های خود را علیه ولیعهد افزایش دادند که این امر، موجب شد که القحطانی، ماموریت جدید را در پیش گیرد و روش کشاندن مخالفان به سفارت خانه های عربستان در کشورها را در پیش بگیرد تا آن ها را بازداشت کند یا از آن ها خلاصی پیدا کند.
از جمله اولین کسانی که در این ماموریت جدید، هدف قرار گرفت، «منال الشریف» فعال زن و نویسنده مطبوعات مخالف آل سعود بود که القحطانی تلاش کرد تا با دادن وعده بازگشت به کشور، وی را فریب دهد و در ازای بازگشت وی، به پسرش ویزای ورود به کشور دهد، اما الشریف با این پیشنهاد مخالفت کرد.
پس از آن، القحطانی، به سراغ «عمر بن عبدالعزیز» معارض جوان سعودی که ارتباط خوبی با جمال خاشقجی داشت، رفت و دو نفر را به عنوان نماینده نزد وی فرستاد که از او خواستند میان بازگشت به کشور یا بازداشت خانواده اش یکی را انتخاب کند، پس از مخالفت عمر بن عبدالعزیز با بازگشت به کشور، برخی از برادران و دوستانش بازداشت شدند.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست، جمال خاشقجی، آخرین کسی بود که القحطانی، پیشنهادهای متعدد به وی برای بازگشت به کشور داد، اما وی بازگشت به کشور را به تضمین امنیت و سلامتش به کشور منوط کرد.
پس از شکست تلاش های القحطانی برای کشاندن روزنامه نگاران و فعالان مخالف آل سعود و اصلاح طلبان از طریق تشویق یا اغوای آن، وی به سراغ یکی از شخصیت های خاص از نظر بن سلمان یعنی «احمد عسیری» معاون رئیس دستگاه اطلاعات سعودی رفت که با انتخاب به عنوان سخنگوی رسمی ائتلاف سعودی در جنگ علیه یمن معروف شد.
عسیری از شخصیت های نزدیک به بن سلمان بود و به همراه بسیاری از مسئولانی که به عربستان سفر می کردند، در نشست های ولیعهد شرکت می کرد. آخرین نشستی که القحطانی در آن شرکت کرد، نشست «زلمای خلیل زاد» نماینده ویژه آمریکا در روند صلح افغانستان در ریاض در دهم اکتبر جاری بود.
عسیری در سال 1959 در منطقه عسیر در جنوب عربستان متولد شد. وی از مدرسه نظامی «سن سیر» در فرانسه فارغ التحصیل شد و به تدریج به درجه های نظامی دست یافت تا اینکه در سال 2010 به عنوان مسئول دفتر خالد بن سلطان آل سعود معاون وزارت دفاع سابق تعیین شد، سپس به عنوان سخنگوی نیروهای موسوم به «طوفان قاطعیت» انتخاب شد که این عملیات را علیه حوثی ها در یمن اجرا کردند.
عسیری پس از آن در سال 2017 به عنوان معاون رئیس دستگاه اطلاعات سعودی انتخاب شد و اکنون مدیر آن است.
عسیری همچنین «گروه پلنگ ها» را که ویژه تعقیب مخالفان و بازگرداندن آن ها به کشور به هر قیمتی با هدف ساکت کردن آنان است، تشکیل داد.
وی چند تن از افسران طرفدار خود را که اکثر آن ها از منطقه خود او (عسیر) هستند، از جمله «صلاح طبیقی» پزشک کالبدشکافی را که متهم به تکه تکه کردن جسد خاشقجی است، و «ماهر مُطرب» را که طبق اعلام رسانه های سعودی، انتظار می رفت مسئولیت پرونده مذاکره درباره خاشقجی را برعهده گیرد، را برای گروه یاد شده انتخاب کرد.
اما فهرست «قربانی ها» صرفاً به القحطانی و عسیری و دیگر افسران اطلاعاتی سعودی محدود نمی شود، زیرا فشارهای جهانی ولیعهد را به عقب نشینی بیشتر و قربانی کردن دیگر سرویس های نظامی و امنیتی علاوه بر سرویس اطلاعاتی مانند سرویس امنیت کشور – که به طور مستقیم به دفتر بن سلمان وابسته است، وادار می کند.
مترجم: کبری آقایی
116/110
بیشتر بخوانید:
وزیر خارجه سعودی: قتل خاشقجی اشتباه بود
تلاش عربستان و آمریکا برای لاپوشانی حقایق قتل خاشقجی
