رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی در دهه 70 میلادی اولین خودروهای حفاظت شده را مورد استفاده قرار داد، اما آنچه امروزه بنام اِمرَپ می‌شناسیم، در سال 2007 توسط وزارت دفاع آمریکا به عنوان پاسخی به افزایش تهدیدات بمب های کنارجاده‌ای در طول جنگ عراق اجرایی شد.
برنامه اِمرَپ به طور خلاصه برای مقاوم سازی خودروها در برابر بمب کنارجاده‌ای (IED) و کمین‌ها طراحی شده است. استفاده ارتش آمریکا از اِمرَپ در عراق و افغانستان و کاهش تلفات موجب توجه به این نوع خودروهای زرهی در دیگر ارتش‌های جهان شد، زیرا با وجود آسیب‌دیدگی، سرنشینان خود را از آسیب و مرگ حفظ می‌کند.
اِمرَپ‌ها در نقش‌های بسیاری از جمله بعنوان نفربر، گشتی، اسکورت کاروان، شناسایی رزمی و سکویی برای نصب سلاح بکار گرفته می‌شوند.
امرپ در ایران
صنایع دفاعی ایران در چهار دهه اخیر به ویژه پس از جنگ تحمیلی، تحولی بزرگ در زمینه تامین تجهیزات نظامی و نیازمندی های کشور در حوزه دفاعی ایجاد کرده و کشور را از تولیدات و تجهیزات خارجی بی‌نیاز ساخته‌اند.
از جمله صنایع دفاعی در زمینه تأمین نیاز کشور به نفربر‌ها و خودروهای زرهی دستاوردهای مهمی داشته و با سرمایه‌گذاری مؤثر واستفاده از دانش بومی توانسته در این زمینه به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابد.
این خودروها برای تأمین نیازهای نیروهای نظامی به خصوص حفاظت از جان سربازان و نیروی انتظامی به ویژه در حوزه امنیت مرزی، مبارزه با اشرار و تروریست‌ها دارای اهمیت زیادی هستند.
با توجه به افزایش استفاده از مین های ضد خودرو و انواع بمب های کنار جاده ای، صنایع دفاع انواع مختلفی از نفربر‌های ضدمین و ضدکمین موسوم به «امرپ» را توسعه داده که از محصولات کاربردی در حوزه دفاعی و تأمین امنیت مرزی تبدیل شده است.
یکی از امرپ های تولیدی صنایع دفاع «امرپ رعد» است که در برابر نفوذ گلوله های هسته فولادی، ترکش و انفجار مین ضدتانک، مقاوم بوده و می تواند جان نیروها را دربرابر حملات حفظ کند.
با گذشت کمتر از یک سال از رونمایی خودروی «امرپ طوفان» وزارت دفاع یک امرپ سنگین‌تر با نام «رعد» را در مرداد 1398 ارائه داد که بر خلاف «طوفان» شش چرخ است.
«رعد» یک امرپ در رده سنگین‌تر از «طوفان» است و احتمالا در برابر گلوله های با کالیبر 12.7 میلیمتر و انفجار تی‌ان‌تی تا 15 کیلوگرم مقاوم است.
رونمایی
طی مراسمی در 22 مرداد 1398 با حضور امیر سرتیپ «امیر حاتمی» وزیر وقت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فرمانده نیروی زمینی ارتش، نمایندگان ستاد کل نیروهای مسلح، سپاه پاسداران و نیروی انتظامی از خودرو پیشرفته زرهی ضد مین و ضدکمین «رعد» در سازمان صنایع دفاع در اصفهان رونمایی شد.
امیر حاتمی وزیر وقت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در آئین رونمایی از خودرو زرهی ضد مین و ضدکمین «رعد» با از تلاش متخصصان سازمان صنایع دفاع (ساصد) که با تلاش و اراده خود تأمین تجهیزات پیشرفته نیروهای مسلح را در حوزه رزم زمینی وجهه همت خویش قرار داده‌اند، تقدیر کرد.
وی در تشریح ویژگی های خودرو تاکتیکی ضدمین و ضد کمین «رعد» گفت: "طراحی و ساخت خودرو «رعد» براساس نیازمندی نیروهای مسلح برای دستیابی به محصولی با قابلیت سرعت بالاتر، حرکت در شیب های طولی و عرضی تند و عبور از موانع سخت انجام شده است."
امیر حاتمی با بیان اینکه خودرو زرهی ضد مین و ضدکمین «رعد» خودرویی مناسب نبردهای نامتقارن، داخل شهری و پاسگاه‌های مرزی و مناطق عملیاتی است، گفت: "این خودرو قادر است امنیت فرماندهان، شخصیت‌ها و نفرات در عبور از مناطق مشکوک به تله‌های انفجاری و بمب‌های کنار جاده‌ای را تأمین نماید."
وی با بیان اینکه خودرو پیشرفته زرهی ضد مین و ضدکمین «رعد» نمونه روزآمدسازی شده و پیشرفته‌تر نسل قبلی «طوفان» است، گفت: "سیستم موتور، انتقال قدرت، وزن عملیاتی، شعاع عملیاتی، سرعت، قابلیت حمل سلاح، ظرفیت حمل نفرات و بار، سیستم حفاظت در مقابل انفجار و سطح حفاظت بالستیک بدنه در خودروی «رعد» به شکل کاملاً چشمگیری به روزتر و قوی‌تر شده است."
به گفته او، «رعد» با پلت فرم 6 در 6 به منظور انجام مأموریت‌های امنیتی و حفاظ ایمنی سرنشینان خودرو در مقابل مین و تله‌های انفجاری و بمب‌های کنار جاده‌ای، متناسب با اقلیم و آب و هوای کشور و بر اساس بدنه نفربر به صورت یکپارچه و کف "V" شکل طراحی شده است و فاقد شاسی می‌باشد.
مشخصات
«امرپ رعد» یک خودروی زرهی ضدمین و ضدکمین تولید ایران است که برای رفع نیازهای نیروهای مسلح و برای افزایش ضریب حفاظت از جان مرزبانان طراحی و تولید شده است.
این محصول با سرعت بالا توانایی حرکت در شیب‌های طولی و عرضی تند و عبور ازموانع سخت را دارد. همچنین «رعد» در برابر نفوذ گلوله‌های هسته فولادی، ترکش و انفجار مین ضدتانک در زیر خودرو بسیار مقاوم بوده و تمامی قطعات و مجموعه‌های اصلی نفربر به غیر از سیستم تعلیق در برابر برخورد گلوله، ترکش و انفجار محافظت شده است.
اولین نکته ایی که تصاویر پخش شده در مورد این خودروی زرهی به چشم می آید وزن زیاد آن است، طبق گفته های موجود وزن آن 21 تن در حالت خالی و با احتساب نفرات، تجهیزات و ... احتمالا قابل افزایش به وزن 23 تن خواهد بود.
در همین خصوص با دقت به درب ورود و خروج قسمت راننده می توان جک پنوماتیکی و مجموعه کاربری از آن را به وضوح دید.
به نظر می رسد این سامانه کمکی برای راحتی خدمه با حذف نیروی وزن درب در زمان استفاده نصب شده است. این توان در زمانی که خدمه «رعد» در شیب عرضی و یا طولی نیاز به استفاده از درب داشته باشند کاملا راهگشا خواهد بود.
«امرپ رعد» بر اساس شرایط اقلیمی کشور و نیاز روز نیروهای مسلح طراحی شده است. این امرپ نسبت به «امرپ طوفان» از توان حمل نفرات بیشتر و سرعت بالاتری برخوردار است و توان آن برای حرکت در شیب‌های تند هم افزایش پیدا کرده است.
کف"V" شکل «امرپ رعد» موجب می‌شود تا امواج حاصل از انفجار مین‌ها به طرفین هدایت شود و در نتیجه این امرپ از توان بهتری برای مقابله با انفجار از کف برخوردار است.
همچنین سیستم موتور، انتقال قدرت، وزن عملیاتی، سرعت، قابلیت حمل سلاح «امرپ رعد» نسبت به «امرپ طوفان» با افزایش روبرو بوده و شعاع عملیاتی آن به 900 کیلومتر افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر این «رعد» در بخش سلاح از یک برجک مسلح به مسلسل 12.7 میلیمتری بهره می‌برد. همچنین هشت جایگاه در طرفین خودرو برای تیراندازی از داخل به بیرون تعبیه شده است.
ارتفاع بیشتر «امرپ رعد» در کنار امکان دیده شدن زودتر آن چند مزیت از جمله بالاتر قرار گرفتن موضع سکوی سلاح نصب شده روی آن نسبت به طیف بیشتری از عوارض محیطی و نیز امکان پخش بهتر موج انفجار‌های رخ دهنده در زیر و اطراف خودرو هم به همراه دارد.
«امرپ رعد» فعلاً به صورت انبوه تحویل نشده و مشخص نیست که آیا تعداد زیادی از آن وارد خدمت نیروهای مسلح می‌شود یا نه چراکه کاربری این رده از امرپ گران است.
همچنین تأثیرگذاری این وسائل به شرطی است که در مناطق عملیاتی و مرزی از آن برای نقل و انتقال نیروها استفاده مداوم شود. با توجه به نیاز بالای یگان‌های مرزی نیروهای مسلح به چنین خودروهایی انتطار می‌رود هرچه سریعتر چنین خودروهایی در خط تولید انبوه قرارگرفته و برای بکارگیری به نیروهای مسلح تحویل شوند.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
