معاون سیاسی وزیر خارجه ایران روز چهارشنبه در دیدار "دراگا اشتانبوک" Draga stanbuck سفیر کرواسی در تهران که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد، توسل سه کشور اروپایی به ساز وکار حل و فصل اختلافات در برجام را یک تصمیم غلط در زمانی اشتباه خواند.

به گزارش ایران پرس، "سیدعباس عراقچی" در این دیدار  با اشاره به اینکه ایران قبلا این ساز وکار را فعال کرده و به پایان رسانده است، گفت: گام‌های پنجگانه ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش، نتیجه فعال شدن این سازوکار بوده و این حق جمهوری اسلامی ایران است تا تعهدات خود را متناسب با انجام ندادن تعهدات از سوی سایر طرف‌های برجام کاهش دهد. 

معاون سیاسی وزیر خارجه ایران افزود، با وجود طی شدن مسیر بند 36 برجام از سوی ایران، اقدام مشابه از سوی سه کشور اروپایی نه تنها از موضع انفعالی است بلکه اصولا به لحاظ حقوقی و سیاسی فاقد وجاهت بوده و نمی تواند مورد پذیرش قرار گیرد.

عراقچی از موضع دوگانه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به عنوان هماهنگ کننده برجام باید نقش بی‌طرفانه‌ای داشته باشد، ابراز تعجب و از برخورد متفاوت او با نامه سه کشور اروپایی نسبت به نامه‌های متعدد وزیر خارجه ایران در سال‌های گذشته به شدت انتقاد کرد. 

"سیدعباس عراقچی" با تاکید بر اینکه ایران همچنان به برجام پایبند است گفت: چنانچه طرف‌های اروپایی به تعهدات خود در رابطه با برجام عمل کنند، تمامی اقدامات ایران بازگشت پذیر خواهد بود. 

معاون سیاسی وزیر خارجه همچنین در خصوص موثر بودن ساز وکار اینستکس اظهار تردید کرده و اینکه این ساز وکار هنوز عملیاتی نشده است را نشانه روشنی از ناتوانی سه کشور اروپایی در عمل به تعهدات خود خواند. 

"دراگا اشتانبوک" نیز در این دیدار تاکید کرد، نگرانی‌های طرف ایرانی را به مراجع ذیربط در اتحادیه اروپایی منعکس خواهد کرد.

آلمان، بریتانیا و فرانسه (تروئیکای اروپایی) روز سه شنبه با انتشار بیانیه‌ای از راه‌اندازی مکانیسم حل اختلافات در برجام خبر دادند.

اروپایی‌ها مدعی هستند که اقدامات ایران در چارچوب کاهش تعهدات برجامی‌اش، زمینه را برای فعال کردن مکانیسم حل اختلافات فراهم کرده است.

آلمان، بریتانیا و فرانسه بعد از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام (8 می 2018) وعده دادند با تضمین منافع اقتصادی ایران، این توافق را حفظ کنند اما تاکنون هیچ موفقیتی در اقدامات عملی وعده‌داده شده برای حفظ این توافق کسب نکرده‌اند.

در چنین شرایطی، شورای عالی امنیت ملی ایران 8 می 2019 در سالگرد خروج آمریکا از برجام اعلام کرد، تعهدات برجامی خود را بر اساس بندهای 26 و 36 این توافق گام به گام کاهش خواهد داد تا میان تعهدات و حقوق ایران توازنی برقرار شود.

دولت ایران یکشنبه 5 ژانویه 2020 در بیانیه ای گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران در برجام را اعلام کرد.

بر اساس بندهای 26  و 36  برجام، در صورت پایبند نبودن طرف مقابل به تعهداتش، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند.

117