به گزارش روز جمعه مونیتورینگ ایران پرس، اندیشکده «رند» در پایگاه اینترنتی خود یادداشتی به قلم «کالین کلارک» با عنوان «مقامات غربی چگونه از بازگشت تروریست ها باخبر می شوند؟» درباره نحوه شناسایی افراد اروپایی عضو داعش که به دنبال بازگشت به اروپا هستند نوشت:
اکنون که خلافت داعش در عراق و سوریه در حال فروپاشی است، اروپا با هجوم تروریست هایی مواجه است که قصد بازگشت به کشورهای خود را دارند. بسیاری از نیروهای اروپایی داعش سابقه جنایی دارند و تحت پیگرد قراردادن و دستگیری آنها در دنیای تبهکاران برای جلوگیری از حملات تروریستی و موفقیت مبارزه با تروریسم حیاتی است.
تاکنون مقامات دولت های اروپایی یک مسیر مشخص و متعارف برای بازگشت تروریست ها به اروپا تعیین نکرده اند. اما تروریست ها به خاطر اینکه باقی ماندن در عراق و سوریه هر ماه سخت تر می شود، حتما به کشورهای خود بازخواهند گشت. برخی از این افراد در فرودگاه ها توسط پلیس یا مقامات امنیتی شناسایی و احتمالا دستگیر شده یا سوالاتی از آنها می شود. برخی دیگر از این تروریست ها ممکن است بی خبر بازگردند که احتمال دارد بازگشت آنها توسط بستگان و آشنایان گزارش داده شود اما خطرناک ترین گروه از تروریست های بازگشتی، آنهایی هستند که با انگیزه انجام عملیات تروریستی در کشور خود یا دیگر کشورهای اروپایی باز می گردند.
از زمانی که پدیده تروریست های (اروپایی ملحق شده به داعش) در سال 2014 شروع شد، تحقیقات خوبیانجام شد که مشخص شود غربی هایی که قصد (پیوستن به تروریستها) دارند، پول برای سفر به عراق و سوریه تهیه می کنند. با این حال تحقیقات بسیار اندکی انجام شده تا مشخص شود تروریست های بازگشتی چگونه ممکن است هزینه سفر به اروپا را تامین کنند و زمانی که موفق به بازگشت شدند برای کسب درآمد چه می کنند. این مساله در طول 6 ماه گذشته که داعش بیشتر قلمرو تحت کنترل خود را از دست داده و جنگجویانش کشته شده، اسیر شده یا مجبور به فرار شده اند، بیشتر در رسانه ها مورد توجه قرار گرفته است.
اما کشورهای مختلف می توانند اقداماتی را آغاز کنند تا با بررسی داده های موجود و منتشر کردن اطلاعات در دسترس، تلاش کنند تا برای بازگشت تروریست ها آماده شوند.
البته بسیاری از دولت های اروپایی از قبل می دانند که بیشتر افرادی که به داعش پیوسته اند چه کسانی هستند و از روی اطلاعاتی که از صفحات این افراد در شبکه های اجتماعی، شرح حال های شخصی و اقدامات اطلاعاتی جمع آوری کرده اند آنها را می شناسند. بنابراین شمار افراد اروپایی پیوسته به داعش که کاملا ناشناخته باقی مانده باشند در بسیاری از کشورها احتمالا بخش بسیار اندکی از تمام کسانی است که به سوریه و عراق سفر کرده اند و اکثر آنها شناسایی شده اند.
شمار تقریبی تمام افراد بازگشته و آنهایی که هنوز در خارج باقی مانده اند به خوبی مستند شده است.
پژوهشی در «مرکز بین المللی ضدتروریسم» در آوریل 2016 شمار افرادی را که از کشورهای مهم اروپایی به داعش پیوسته اند تخمین زده است. این پژوهش شامل شمار کل افراد، آنهایی که هنوز در خارج به سر می برند، آنهایی که تایید شده کشته شده اند و آنهایی است که بازگشته اند.
با مطالعه و بررسی آمار و سابقه آنهایی که برای پیوست به داعش به خاورمیانه رفته اند، ممکن است بتوان مشخصات روشن تری از جمله محل زندگی قبل از خروج از اروپا، شغل، شبکه های اجتماعی شناخته شده و سابقه کیفری آنها را به دست آورد.
در حالی که این مشخصات تنها اطلاعاتی خام خواهد بود و نباید با ارقام قابل اعتماد اشتباه گرفته شود، با این حال می تواند برای مقامات انتظامی و اطلاعاتی نقطه شروعی منطقی باشد تا به دنبال افراد بازگشته احتمالی باشند.
صدها اروپایی عضو داعش همچنان در خارج به سر می برند
این پژوهش نشان می دهد که صدها اروپایی عضو داعش همچنان در خارج به سر می برند اما با توجه به اینکه این پژوهش یک سال پیش انجام شده، احتمالا شمار آنها کمتر شده است؛ چرا که بیشتر تروریستها به کشورهای خود بازگشته و یا کشته شده اند.
جالبترین عدد در این پژوهش شمار صدها تروریستی است که تاکنون به اروپا بازگشته اند. بلژیک، فرانسه، آلمان و انگلیس در بالای فهرست قرار دارند و بیشتر افراد بازگشته مربوط به کشورها بودند؛ در حالی که شمار قابل توجهی هم به اتریش، دانمارک، هلند و دیگر کشورها بازگشته اند.
در مارس 2017، شورای اتحادیه اروپا قوانین جدیدی را وضع کرد که قلمرو قوانین موجود را گسترده تر و قویتر کرده است و اقداماتی را جرم شناخته است؛ سفر در داخل، خارج یا به اتحادیه اروپا به منظور اهداف تروریستی؛ هماهنگی و تسهیل چنین سفرهایی؛ آموزش دادن و یا تحت آموزش قرار گرفتن برای اهداف تروریستی؛ و تهیه یا جمع آوری پول با قصد و یا علم به اینکه برای اهداف تروریستی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
هیچ سیاست یکپارچه ای در میان تمام کشورهای اتحادیه اروپا برای مواجهه با بازگشت اعضای اروپایی داعش و یا خانواده هایشان وجود ندارد. در عوض قوانین موجود بسته به میزان دخالت (و جنایات) فرد در خارج از قوانین تنبیهی تا بخشودگی متغیر است.
ممکن است کشورهای اروپایی در مواجهه با شهروندانی که بتوانند ثابت کنند هنگام عضویت در داعش دخالت چندانی در درگیری ها نداشته و منفعل بوده اند، انعطاف نشان دهند.
با این حال ممکن است با کاهش مجازات، امیدوار بود که بتوان از آنها اطلاعات ارزشمندی برای مقامات انتظامی و اطلاعاتی به دست آورد.
اطلاعات ارزشمندی از جمله اینکه آنها و کسانی که می شناسند چگونه برای بازگشت به کشور پول به دست آورده اند. با این اطلاعات مقامات به تدریج می توانند طرحی را ترسیم کنند که مشخص می کند چگونه دیگران ممکن است تلاش کنند که اقدامات مشابهی انجام دهند. با پیگیری چنین تلاش هایی می توان ویژگی ها و فعالیت های جامع و قابل اعتنایی را در کنار هم قرار داد که می تواند به مقامات برای شناسایی تروریست ها کمک کند.
از زمانی که داعش در سال 2014 اعلام خلافت کرد، مسلمانان و در بسیاری از موارد خانواده هایشان، به عراق و سوریه سفر کردند تا به زعم خود به دولتی بپیوندند که به درستی به قوانین شریعت اداره می شود. در حالی که راهنماهایی برای پیوستن به داعش با عنوان «هجرت به دولت اسلامی» به صورت آنلاین در سال 2015 منتشر شده بود که نکات و توصیه هایی برای رسیدن به سوریه و عراق ارائه می کرد، اما اکنون هیچ راهنمایی برای کمک به آنان برای بازگشت به خانه هایشان در اروپا وجود ندارد.
این سفرهای بازگشتی بیشتر اتفاقی و تصادفی است. در برخی موارد ارتباطات فامیلی و دوستانه برای بازگشت بسیار حیاتی خواهند بود، و بقیه افراد هم احتمالا از طریق قاچاقچی های انسان که توسط گروه های تبهکاری کنترل می شوند به اروپا باز می گردند.
اگر افراد اروپایی عضو داعش، به صورت مخفیانه با هدف انجام حملات تروریستی به کشورهای خود بازگردند، قابل تصور است که همه تلاش خود را می کنند تا جایی که امکان داشته باشد از چشم مقامات انتظامی و امنیتی دور بمانند.
سوابق جنایی داعشی های اروپایی
داده های جمع آوری شده در پژوهش مورد اشاره نشان می دهد که بسیاری از شهروندان اروپایی که برای جنگ در سوریه و عراق به خاورمیانه رفته اند، قبل از ترک کشور خود دارای سوابق جرم و جنایت بودند. سربازگیری از میان کسانی که سابقه جنایی دارند یکی از راهبردهای عمدی داعش بود و آنها حتی در یک تبلیغ در فیسبوک ادعا کرده بودند که «گاهی افرادی که بدترین گذشته را دارند، بهترین آینده را خلق می کنند.»
پژوهش های دیگری هم که در اروپا بر روی تروریست ها انجام گرفته نشان می دهد که بخش عمده ای از آنها سابقه بزهکاری دارند.
داده های جامعه آماری از تروریست های اروپایی داعش که در پژوهش «ادوین باکر» مورد بررسی قرار گرفتند حاکی از آن است که حدود یک چهارم از آنها سابقه جنایی دارند. با توجه به اینکه، راهبردشان را بر این قرار دادند که نیروهای جدید را از میان افراد با سابقه تبهکاری جذب کنند، درصد این آمار در سالهای بعد بیشتر شد.
پژوهشی توسط «مارشال سنتر»، یافته های باکر را تقویت کرد و نشان داد که از 47 مورد از افرادی که در طول چهار سال در اروپا حملات تروریستی انجام داده بودند، نیمی از تروریست ها سابقه تبهکاری داشتند.
پژوهش «رابین سیمکاکس» از بنیاد هریتیج نشان می دهد که از حدود 60 نفری که به بیش از 30 عملیات مرتبط با داعش در غرب بین جولای 2014 تا اوت 2015 شرکت داشتند، 22 درصد سابقه تبهکاری و اغلب مرتبط با مواد مخدر داشتند. بعلاوه یک گزارش از «مرکز بین المللی مطالعه افراط گرایی» نشان می دهد که حداقل بخشی از بودجه تا حدود 40 درصد از حملات تروریستی در اروپا از طریق «جرایم کوچک» تامین شده است.
پژوهش جدید دفتر ضدتروریسم سازمان ملل نیز اینطور نتیجه گیری کرده است که «شمار نسبتا زیادی» از تروریست های خارجی «سابقه تبهکاری از جمله قاچاق مواد مخدر و خشونت» دارند.
افرادی که حملات تروریستی را در اروپا انجام داده اند مدت های طولانی با اقتصاد زیرزمینی ازجمله جرم های پیش پا افتاده مانند فروش کالای تقلبی از سیگار گرفته تا لباس های از مد افتاده و کیف دستی سروکار داشته اند.
براساس گزارش «مرکز بین المللی مطالعه افراط گرایی»، تروریست هایی با سوابق جنایی دسترسی آسانتری به سلاح دارند، مهارت زیادی در مخفی ماندن از چشم دستگاه های انتظامی و اطلاعاتی دارند و در طراحی و تدارکات هوشمندانه متبحر هستند.
آنها اغلب آشنایی نزدیکی با جرم و جنایت دارند که می تواند آنها را از نظر روانی برای ارتکاب به حملات تروریستی آماده کند. بعلاوه از آنجایی که آنها معمولا زندان را تجربه کرده اند، زمانی که برای جهاد به داعش ملحق می شوند، می توانند شبکه ارتباطی خود را گسترش دهند و این امر به آنها کمک می کند تا عملیات آینده خود را در محل های جدید راحت تر انجام دهند.
توسل به اقدامات تبهکارانه برای تامین هزینه حملات تروریستی
داعشی های اروپایی در زمان بازگشت به اروپا به احتمال زیاد به همان مسیرهای قبلی باز می گردند و از طریق تبهکاری، کسب درآمد خواهند کرد. بعد از بازگشت از عراق و سوریه احتمالا آنها این پول را صرف طراحی و اجرای حملات تروریستی خواهند کرد.
بازگشت تروریست های داعشی به اروپا اهمیت همکاری نهادهای انتظامی و امنیتی را بیش از پیش کرده تا مشخص کنند که اگر یکی از اعضای داعش به اروپا برگشته آیا دوباره به گروه های تبهکاری داخلی پیوسته است.
برای رهگیری تروریست های بازگشتی، مقامات اروپایی ابتدا باید به فضای تبهکاری زیرزمینی که این افراد ابتدا از آنجا آمده اند نگاه کنند. تبهکاران ناگزیربه همان مسیری بازمی گردند که بهتراز دیگر مسیرها به آن آگاهی دارند. این مساله همکاری بین مقامات اطلاعاتی در سطوح ملی و فراملی، پلیس محلی و گشت های پلیس را ضروری می سازد.
مقامات اتحادیه اروپا ممکن است بودجه بیشتری به برنامه هایی اختصاص دهند که برای آموزش بیشتر و هماهنگ کردن رده های مختلفی که با این تهدید روبه رشد سروکار دارند صرف شود. شمار تقریبی افراد اروپایی عضو داعش برای شناسایی، رهگیری و نظارت سرویس های امنیتی اروپایی مشخص است، اما نیروی انسانی و منبع بیشتر می تواند حداقل بخشی از این تهدید را خنثی کند. اقدامات پلیس مخفی و عملیات های شناسایی و دستگیری اهداف با اهمیت در حین ارتکاب جرم می تواند عاملی مهم برای تکمیل اقدامات گذشته باشد.
سازمان های امنیتی اروپا، تجربه قابل ملاحظه ای برای مقابله با این تهدید دارند، اما همانطور که حملات شدید اخیر با تلفات زیاد در اروپا همچون حملات اخیر در بارسلون اسپانیا نشان داده است، نیروهای امنیتی باید تلاش های بیشتر و هماهنگ تری انجام دهند.
مترجم: محمود مجدی
114/110
بیشتر بخوانید:
نقشه جدید داعش برای عملیات در اروپا
هشدار درباره احتمال حمله شیمیایی داعش در اروپا+ ویدئو
جدیدترین تهدید داعش: عید اروپا را عزا می‌کنیم
چرا «داعش» در اروپا می جنگد؟ / تحلیل
