تفاوت‌های آشکاری میان اهداف و دستورکارهای سفر بایدن و پوتین به منطقه وجود دارد:
یک تفاوت عمده میان سفر بایدن به منطقه و سفر پوتین و اردوغان به ایران وجود دارد. بایدن بیش از همه با هدف بازسازی روابط با عربستان سعودی و متقاعد کردن این کشور برای افزایش تولید نفت، عمیق‌تر کردن روابط عربستان با رژیم صهیونیستی و همچنین ایجاد اجماع ضد ایرانی وارد اراضی اشغالی و عربستان سعودی شد، اما پوتین در ادامه روند آستانه درباره سوریه و همچنین تحکیم روابط با جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر می‌کند.
تحریم‌های غرب و به خصوص آمریکا ضد هر دو کشور عامل مشترکی است که ایران و روسیه را به تحکیم روابط سوق می‌دهد.
موضوع دیگر این است که یکی از اهداف بایدن از سفر به اراضی اشغالی و عربستان سعودی، فشار بیشتر به روسیه از طریق کاهش قیمت نفت است. در مقابل، یکی از اهداف اصلی ولادیمیر پوتین از سفر به تهران این است که تحت فشار جنگ اوکراین قرار نگرفته و سیاست آمریکا برای منزوی کردن وی، نتیجه نداشته است بلکه وی به رقابت با آمریکا ادامه می‌دهد.
از آغاز جنگ اوکراین، این برای دومین بار است که ولادیمیر پوتین از روسیه خارج می شود. کمتر از یک ماه پیش، او برای شرکت در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر به عشق آباد سفر کرد و از آنجا نیز راهی تاجیکستان شد.
اکنون انتخاب تهران به عنوان مقصد دومین سفر خود از زمان آغاز جنگ اوکراین به معنای ارسال این سیگنال برای غرب است که پوتین نه تنها منزوی نشده، بلکه تلاش دارد با تحکیم موقعیت خود در جبهه شرق، از رقابت جدید ابرقدرت‌ها در غرب آسیا پا پس نکشد.
در واقع، در حالی که بایدن با سفر به منطقه و اعلام این موضوع که آمریکا از غرب آسیا خارج نخواهد شد در صدد این بود که اجازه ندهد نفوذ روسیه و چین در منطقه افزایش یابد، پوتین در سفر به تهران و دیدار احتمالی با رجب طیب اردوغان نشان می‌دهد که روابط با کشورهای منطقه را افزایش می‌دهد.
ممکن است «رجب طیب اردوغان» در سفر به تهران اولین دیدار چهره به چهره خود را با رئیس جمهور روسیه از زمان آغاز عملیات ویژه نظامی مسکو در اوکراین برگزار کند. این دیدار می‌تواند سردی ماه‌های اخیر در روابط آنکارا و مسکو را کاهش دهد.
موضوع مهم دیگر این است که بایدن «دگرسازی» و «دوقطبی‌سازی» منطقه را در سفر خود پیگیری می‌کرد که با پاسخ منفی کشورهای منطقه نیز مواجه شد.
به عبارت دیگر، رویکرد واقع‌گرایانه کشورهای منطقه و به ویژه این اظهار نظر «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان که «اصلا نمی‌دانم ناتوی عربی از کجا مطرح شد»، نشان می‌دهد پروژه تکراری ایران‌هراسی آمریکا با شکست مواجه شد. امارت، عربستان، مصر و عراق به صراحت اعلام کردند که در هیچ ائتلافی علیه ایران شرکت نخواهند کرد و به دنبال توسعه روابط هستند.
به همین دلیل حتی تحلیل‌گران آمریکایی نیز معتقد هستند سفر بایدن به منطقه اشتباه بزرگ بوده و شکست خورده است. این در حالی است که پوتین در سفر به تهران با کشورهای دیگر منطقه کاری ندارد، به دنبال ائتلاف‌سازی علیه هیچ کشوری و دوگانه‌سازی در منطقه نیست و صرفاً تحکیم روابط دوجانبه با جمهوری اسلامی ایران را پیگیری می‌کند.
نویسنده: سيدرضی عمادی
117
