سلاح‌های انفرادی در میدان‌های نبرد از مهم‌ترین تجهیزات رزمی هستند که قادرند در کنار سایر عناصر توان جنگی نیروهای پیاده نظام حاضر در میدان‌های نبرد را افزایش دهند. کشورهای معدودی توانسته اند تاکنون سلاح‌های انفرادی قدرتمند و مناسب را طراحی و تولید کنند. صنایع دفاعی ایران نیز چندین سال است که به جرگه این کشورها پیوسته و سلاح‌های موثر و کارآمدی را تولید کرده است. این در حالی است که نیروهای مسلح ایران قبل از انقلاب اسلامی سلاح‌های انفرادی مورد نیاز خود را از کشورهایی مانند آمریکا و آلمان تهیه می‌کردند.
سلاح‌های کمری، کماندویی، تاکتیکی و همچنین تک‌تیرانداز از جمله این تسلیحات به شمار می‌روند. اما در میان این سلاح‌ها، تسلیحات تک‌تیرانداز از اهمیت بسیار برخوردار هستند و صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح با استفاده از تجربه دفاع مقدس آن‌ها را بومی کرده‌اند. وجود تهدیدات در اطراف مرز‌های کشور و همچنین قاچاق از مرز‌ها باعث شد تا نیروهای مسلح به فکر تولید سلاح‌هایی باشند که در برد‌های طولانی بتواند اهداف را هدف قرار دهد.
تولید تفنگ های تک تیرانداز در ایران
وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان‌های جهاد خودکفایی در ارتش و سپاه پاسداران وظیفه طراحی، تولید و استفاده از این سلاح‌های بومی را برعهده دارند. یکی از این سلاح‌ها؛ تفنگ‌های تک‌تیرانداز است که از عناصر تاثیرگذار در حوزه رزم زمینی به شمار می‌روند. تفنگ‌های تک‌تیرانداز علاوه بر وارد کردن خسارت جدی انسانی و تجهیزاتی به دشمن می‌توانند جان نیروهای خودی را نیز در امان نگاه دارند چرا که کاربر آن توانایی اختفای کافی را دارد. از این رو تفنگ های تک تیر انداز با کالیبرهای مختلف ساخته و عملیاتی شده اند. این سلاح‌ها با کاربرد‌های فراوان خود توانسته اند با سرعت جای خود را در میان نیروهای عمل‌کننده پیدا کنند و به جایگاه بالایی برسند.
در سلاح‌های تک‌تیرانداز سنگین، چون گلوله باید برد بیشتری را بپیماید، پس در نتیجه نیاز به سرعت بالاتری برای شلیک دارد و این هم یعنی نیاز به طول لوله و خان بیشتر در سلاح و هر چه سلاح از نظر ابعاد بزرگ‌تر شود، وزن افزایش پیدا می‌کند؛ به همین خاطر ساخت چنین سلاح‌هایی دانش بالایی را می‌خواهد که متخصصان ایرانی به آن دست پیدا کرده اند. قبل از این مدل از سلاح‌ها، فقط تا کالیبر ۷.۶۲ اسلحه‌های تک‌تیرانداز در ایران وجود داشت، اما ساخت تفنگ تک تیر انداز صیاد با کالیبر ۱۲.۷ میلیمتری راه را باز کرد تا ایران به سمت اسلحه با کالیبرهای بیشتر هم برود؛ به نحوی که امروز ارتش جمهوری اسلامی ایران تنها دارنده اسلحه تک‌تیرانداز ۲۳ میلیمتری جهان است.
نگاهی کلی
سلاح تک تیرانداز صیاد، یک سلاح ساخت ایران است که با نام تجاری ای ام -50 شناخته می‌شود. این سلاح، شباهت بسیاری به سلاح تک تیرانداز اچ اس -50 اشتایر ساخت کشور اتریش دارد. به گفته برخی منابع سلاح تک تیر انداز صیاد با الهام گیری از سلاح تک تیرانداز اشتایر اچ‌اس 50 ساخت اتریش طراحی و ساخته شده اند.
اشتایر اچ‌اس ٫۵۰ یک تفنگ تک‌تیرانداز ضد تجهیزات، تک‌تیر با کالیبر نیم اینچی (12.7 میلیمیتری) یا همان کالیبر 50 است که توسط شرکت اشتایر مانلیخر ساخته شده‌است. اشتایر اچ‌اس 50 اسلحه‌ای تک‌تیر است که به‌صورت دستی مسلح می‌شود. این سلاح فاقد خشاب است، بنابراین برای هر بار شلیک، اسلحه باید به‌طور مستقیم (دستی) از دریچه پوکه‌پران توسط یک تیر فشنگ پر شود و فشنگ توسط حرکت (هل دادن) رو به جلوی گلنگدن یا آلات متحرکه که با دست انجام می‌پذیرد در جان لوله قرار گیرد.
خان‌کشی یا شیارکشی لوله سلاح به روش چکش‌کاری سرد صورت پذیرفته که همین امر سبب دقت بسیار بالای سلاح در برد مؤثر ۱۵۰۰ متری آن شده‌است. این سلاح دارای دوپایه قابل تنظیم است و شعله‌پوش آن به‌طور بسیار مؤثری لگد یا پس‌زدن آن را برای تیراندازی راحت‌تر کاهش می‌دهد، همچنین این سلاح دارای ریل دوربین برای نصب انواع تجهیزات اپتیکی است. ایران ۱۰۰۰ قبضه از این سلاح در سال ۲۰۰۶ خریداری کرده و در مراحل بعد انواع نسخه بومی خود را با نام صیاد و باهر و شاهر تولید می‌کند. سلاح تک تیرانداز صیاد اولین نمونه ایرانی اسلحه تک تیرانداز اچ اس -50 اشتایر بوده که قادر به هدف قرار دادن نفرات و استحکامات دشمن تا برد 1500متری است.
سلاح تک تیرانداز صیاد در دو نمونه صیاد 1 و صیاد 2 تولید شده که نمونه دوم این سلاح به گفته کارشناسان، معایب جزئی نمونه نخست را ندارد. سلاح صیاد، قابلیت نصب انواع دوربین‌ها از جمله دوربین های حرارتی و دید در شب را دارا است.«صیاد»، سلاحی دقیق و به روز است که می‌تواند اهداف مختلف را در حداکثر برد 1500 متر و با گلوله‌های کالیبر 12.7 میلیمتری با دقت بالا هدف قرار دهد.
صیاد در هر دو نمونه، خشاب ندارد و باید گلوله را در جان لوله قرار داد.این سلاح وزنی در حدود 12 کیلو دارد و با طول حدود 1 متر و 50 سانتی متر، گزینه خوبی برای شکار مهاجمان است. صیاد در نوع خود دقیق ترین سلاح تک تیرانداز ایرانی محسوب می‌شود. اولین تجربه عملیاتی این تفنگ تک تیرانداز درگیری با قاچاقچیان و گروهک های مسلح تروریستی جنوب شرق بود که خوش درخشید و در جنگ سوریه و جنگ عراق علیه گروهک های ترویریستی هم پای ثابت میدان نبرد بود و با تعداد بسیار بالا در اختیار یگان های مسلح تحت همکاری ایران قرار گرفته است.
تجهیز به تفنگ صیاد
نیروی زمینی سپاه کاربر اصلی تفنگ تک تیرانداز صیاد است اما این سلاح در کل ساختار نیرو های مسلح ایران فعال است.از جمله یگان واکنش سریع نیروی زمینی ارتش به سلاح تک تیرانداز صیاد مجهز شده است. از جمله نکات قابل توجه در مورد دوره‌های تک تیراندازی یگان واکنش سریع نزاجا، تحویل دهی سلاح تک تیرانداز صیاد به این یگان‌ها در انجام ماموریت‌ها و گذراندن دوره‌های آموزشی است.
این اولین یگان در نیروی زمینی ارتش است که به سلاح تک تیرانداز صیاد مجهز شده و در مجموع ارتش، تک‌تیراندازان یگان واکنش سریع نزاجا، دومین یگان در سطح کل ارتش هستند که به این سلاح دقیق مجهز می‌شوند. پیش از این تکاوران نیروی دریایی ارتش در جریان برگزاری رزمایش بزرگ دریایی ولایت 94، برای اولین بار از سلاح تک تیرانداز صیاد استفاده کردند. نیروی زمینی ارتش ایران از این سلاح که آن را «مرگ‌بارترین تک‌تیرانداز» نامیده در رزمایش ها استفاده کرده است.
یک عضو کتائب حزب الله مجهز به یک قبضه تفنگ ضد استحکامات صیاد
یک پایگاه خبری آمریکایی در مرداد 1393 از ارسال فن آوری ساخت تفنگ تک تیرانداز صیاد۲ توسط ایران به جنبش فلسطینی حماس خبر داد. حماس این سلاح تک تیراندازرا که «غول _2» نامیده ودارای لوله‌ای بلند و شبیه تفنگ تک تیرانداز اتریشی اچ اس -50 را مورد استفاده قرار داده است.سلاح تک تیرانداز غول-2 هم اینک در غزه تولید می‌شود و این اسلحه 50 دارای بردی 1500متری است.
«چالز لیستر»کارشناس پژوهشکده «بروکینز» مستقر در قطر در این باره گفت که فن‌آوری این اسلحه تک تیرانداز از سوی ایران به باریکه غزه فرستاده شده و مدعی شد که اقدام ایران برای افزایش تقویت نظامی و روحی حماس برای نبرد علیه اسرائیل است.هم چنین سلاح صیاد در اختیار یگان های رزمی جنبش حزب الله لبنان بوده و در جنگ یمن نیز توسط نیروهای جنبش انصار الله هم مورد استفاده قرار گرفته است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
116
