در اوایل ماه جاری، یک هیئت ترکیه ای متشکل از معاونان وزیران خارجه، دفاع، انرژی و تجارت به همراه رئیس اطلاعات این کشور از نیجر بازدید کردند. این در ادامه سفر دو ماه پیش علی لمینه زینه نخست وزیر نیجر به آنکارا بود.

دو کشور اعلامیه ای را برای تشویق شرکت های ترک به سرمایه گذاری در میادین نفت و گاز طبیعی نیجر امضا کردند و راه های تقویت همکاری های دفاعی و اطلاعاتی بین دو کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

محمت اوزکان، در مقاله ای در میدل ایست آی به انگیزه های ترکیه برای گسترش حوزه نفوذ خود در نیجر و غرب آفریقا اشاره می کند.

متن زیر برگردان مقاله مذکور است

دخالت ترکیه در نیجر چه معنایی برای منطقه و فراتر از آن دارد، با توجه به اینکه حکومت نظامی نیجر به ایالات متحده دستور داده است که پرسنل نظامی خود را از این کشور خارج کند و فرانسه را بیرون راند؟

این سفر احتمالا نقطه عطفی در روابط ترکیه و غرب آفریقا خواهد بود. آنکارا مدتهاست که به غرب آفریقا علاقه نشان داده است، اما تا همین اواخر، نسبتا محتاطانه عمل می کرد.

همکاری نظامی ترکیه با کشورهای آفریقای غربی و ساحل قبلاً با هدف جلب حمایت آنها در حل بحران لیبی بود. چندین سال پیش، ترکیه 5 میلیون دلار برای تقویت مبارزه منطقه ای علیه تروریسم متعهد شد.

همکاری نظامی با چندین کشور غرب آفریقا در سطوح مختلف از جمله آموزش نظامی وجود داشت. ترکیه در سال 2020 با نیجر، توگو در سال 2021 و سنگال در سال 2022 قراردادهای همکاری نظامی امضا کرد. این تحولات آغاز دوره جدیدی در روابط امنیتی آنکارا با غرب آفریقا بود.

اما استراتژی های قدرت نرم و سخت آنکارا بر تقویت روابط دوجانبه و پیگیری دقیق تحولات منطقه ای متمرکز بود. با این حال، مانند تجربه شرق آفریقا، آنکارا اکنون غرب آفریقا را هم فرصتی برای تسلط و شکل دادن به تحولات می بیند.

شریک قابل اعتماد

تا همین اواخر، به نظر می رسید آنکارا در حال رقابت با شرکای بین المللی است که قبلاً در منطقه حضور داشتند. رقابت با فرانسه بر سر لیبی، در کنار بحران در مدیترانه شرقی(تنش بین کشورهای منطقه در خصوص منابع زیر زمینی در بستر دریا)، تنش بین پاریس و آنکارا را تشدید کرد و حتی شرکای اروپایی را نیز تمایلی به همکاری با ترکیه در آفریقا نداشت.

این دوره اکنون به پایان رسیده است. آنکارا به عنوان یک شریک بالقوه قابل اعتماد برای کشورهای درگیر بحران غرب آفریقا دیده می شود.

تمرکز اصلی آن در حال حاضر نیجر است. رویکرد استراتژیک آنکارا در قبال آفریقا تمرکز بر یک کشور به طور جامع و سپس اعمال نفوذ بر کل منطقه است. این کار را در سومالی و شرق آفریقا انجام داده است و به یک بازیگر کلیدی و میانجی در بحران‌های منطقه تبدیل شده است.

ابتکار نیجر ترکیه چند بعدی است و بخش های اقتصادی، امنیتی، دفاعی و انرژی را در بر می گیرد که می تواند به پایان دادن به انزوای بین المللی نیجر کمک کند. نیجر مانند سومالی، ترکیه را راهی برای خروج می‌بیند.

حضور قوی آنکارا در منطقه، و به‌ویژه در نیجر، پتانسیل خوبی برای احیای جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (اکوواس) دارد، جامعه ای که مدت‌ها بازیگری جاه‌طلب و نسبتا موفق در حوزه‌های سیاسی و امنیتی غرب آفریقا بوده است. در واقع، اکوواس در مسیر خود به سمت ایجاد نمونه ای از یک گروه تأثیرگذار برای سایر سازمان های منطقه ای این قاره بود. اما این امر در روزهای اخیر با ایجاد یک اتحاد جدید بین چندین کشور کودتا زده از جمله بورکینافاسو، نیجر و مالی متوقف شده است.

در حالی که این یک تهدید وجودی برای اکوواس تلقی می شود، روابط خوب ترکیه با همه کشورهای این بلوک ممکن است به تسهیل ادغام مجدد سه کشور اخیر کمک کند.

تلاش های میانجی گری

علاوه بر این، همانطور که یکی از دیپلمات های ارشد منطقه می گوید، بسیاری از مردم در غرب آفریقا معتقدند با توجه به روابط امنیتی و نظامی آنکارا با غرب، بهتر است به جای نیروهای روسی سربازان ترکیه در آنجا باشند.

علاوه بر این، تلاش‌های میانجی‌گری ترکیه، که اخیراً در شرق آفریقا در مذاکرات سومالی-اتیوپی مشاهده شد، با توجه به روابط مطلوب این کشور با کشورهای منطقه، می‌تواند به طور بالقوه در غرب آفریقا هم تکرار شود.

در حالی که روسیه نیز به تأثیرگذاری بر تحولات منطقه ساحل ،به ویژه پس از کودتای نظامی در مالی، نیجر و بورکینافاسو، علاقه نشان داده مسکو همچنان مشغول جنگ در اوکراین است - و آینده نفوذ روسیه از طریق گروه واگنر در آفریقا نامعلوم است.

مورد ترکیه نشان می‌دهد که چگونه یک کشور با قدرت اقتصادی و سیاسی متوسط ​​می‌تواند خود را به عنوان یک بازیگر مهم در منطقه‌ای دور برای تأثیرگذاری بر تحولات معرفی کند.

303