هرچند واشنگتن ناچار است تا برخی معافیت ها از جمله معافیت همکاری هسته ای ایران را رعایت کند اما همچنان به اعمال تحریم های جدید علیه ایران می پردازد.
در این راستا "برایان هوک" نماینده دولت آمریکا در امور ایران روز پنجشنبه اعلام کرد، واشنگتن معافیت از تحریم‌ها برای ادامه همکاری هسته‌ای با ایران را برای یک دوره ۶۰ روزه دیگر تمدید کرده است. هوک گفت: «ایالات متحده معافیت چهار محدودیت هسته‌ای علیه ایران را که امکان تداوم پروژه‌های منع‌اشاعه ای و محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را فراهم می‌کند، به مدت ۶۰ روز تمدید کرده است.»
دولت ترامپ همزمان با صدور این معافیت، سازمان انرژی اتمی ایران و رئیس آن، "علی‌اکبر صالحی" را تحریم کرد. وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرده که تحریم‌های جدید واشنگتن علیه کلیت سازمان انرژی اتمی ایران و مقام ارشد این سازمان است.
«بهروز کمالوندی» سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران تحریم دکتر "صالحی" را بازی سیاسی آمریکا خواند و با بیان این که این اقداماتِ از روی استیصال هیچ ارزشی ندارد، تاکید کرد: برنامه‌های هسته‌ای ایران با قوت ادامه می‌یابد.
برخی گزارش ها حاکی از اختلاف وزارت امور خارجه و خزانه داری آمریکا در خصوص تمدید این معافیت‌ها بود. گفته می شود تصمیم به تمدید معافیت‌ها بعد از بحث و جدل‌های تند میان "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا و"استیون منوچین" وزیر خزانه داری این کشور صورت گرفته است. پمپئو خواستار صادر نشدن معافیت بوده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، این جدال‌ها این بار به نفع وزارت خزانه‌داری تمام شد و توانست مجوز صدور این معافیت را بگیرد. با این حال، تمدید این معافیت از ۹۰ روز به ۶۰ روز تقلیل یافته است. دولت آمریکا آخرین بار یکم نوامبر 2019 معافیت‌های مربوط به همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران را ۹۰ روز تمدید و همزمان با آن بخش عمرانی ایران را تحریم کرد.
در تحولی دیگر، آمریکا و سوئیس روز پنجشنبه مدعی اجرایی شدن ساز وکار مالی جدیدی برای ارسال اقلام انسان دوستانه به ایران شدند و اعلام کردند یک پرداخت اولیه برای محموله‌ای از دارو به مقصد ایران از این کانال انجام شده است. به رغم این ادعا، دولت آمریکا سابقه دیرینه‌ای در کارشکنی در مبادلات کالاهای بشردوستانه با ایران دارد. واشنگتن اکتبر 2019 با صدور دستورالعملی جدید عملاً مبادلات اقلام بشردوستانه با ایران را ناممکن کرد.
به گفته "سارا لی ویتسون" Sarah Leah Whitson مدیر منطقه غرب آسیای دیدبان حقوق بشر، مقامات دولت ترامپ مدعی هستند که در کنار مردم ایران قرار دارند اما نظام تحریم های وسیع آمریکا در حال آسیب رساندن به سلامت مردم ایران از جمله دسترسی به داروهای ضروری است.
اقدامات دولت ترامپ از جمله در تمدید معافیت های هسته ای و یا ارسال اقلام دارویی به ایران نه از سر خیرخواهی بلکه به دلیل اجبار صورت گرفته زیرا همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران، یکی از بندهای توافق برجام و مصوبه شورای امنیت سازمان ملل متحد است؛ ضمن این که سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ که از جمله اعمال محدودیت در ارسال اقلام اساسی و دارویی به ایران را به رغم ادعاهای واشنگتن شامل می شود، نشان دهنده رویکرد ضد انسانی آمریکا علیه ایران است.
دولت ترامپ به رغم خروج از برجام در مه 2018 همکاری‌هسته‌ای میان ایران و دیگر اعضای این گروه را از شمول تحریم‌ها معاف کرد. هدف آمریکا اطمینان از این بود که ایران غنی‌سازی اورانیوم را در سطح محدود نگاه دارد و آن را ارتقا ندهد.
با این حال واشنگتن چند ماه پیش برخی از این معافیت‌ها، از جمله معافیت از تحریم خرید آب سنگین و اورانیوم با غنای پایین از ایران را لغو کرد. این اقدام آمریکا کاملا برخلاف مفاد توافق هسته ای برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد بود و صرفا بر مبنای خواسته زورمدارانه دولت ترامپ و به منظور بازداشتن دیگر کشورها از هرگونه همکاری هسته ای با ایران انجام شد. تهران در واکنش اعلام کرد دیگر به سقف‌های تعیین شده در برجام برای ذخایر این دو فرآورده، پایبند نخواهد بود.
جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده است که تسلیم فشارهای آمریکا به منظور پذیرش خواسته های استکباری آن نمی شود و با توجه به تعلل اعضای اروپایی برجام در اجرای تعهدات خود، گام های پنج گانه را در راستای کاهش تعهدات هسته ای در چارچوب برجام برداشته است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
139/118
بیشتر بخوانید:
عبور صنعت هسته‌ای ایران از تحریم‌های آمریکا/ تحلیل
موسوی: تحریم رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نشانه استیصال آمریکاست
