برخی از منتقدان، رییس جمهوری بعدی آمریکا را متهم می کنند که در حال تبدیل کردن نظام سیاسی این کشور از دموکراسی به اولیگارشی است. سناتور برنی سندرز در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس با اشاره به جمله معروف آبراهام لینکن ، رییس جمهوری دوران جنگ داخلی آمریکا که گفته بود، «حکومت مردم، توسط مردم و برای مردم» نوشت: ترامپ در حال برنامه ریزی دولتی از طبقه میلیاردر، توسط طبقه میلیاردر و برای طبقه میلیاردر است.
اشاره سندرز به حضور ابرثروتمندان در دولت بعدی آمریکا است، افرادی مانند ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد آمریکا و جهان با ثروت افسانه ای 450 میلیارد دلار. تخمین زده می شود کل ثروت اعضای دولت بعدی ترامپ قریب به نیم تریلیون دلار باشد، که نه فقط رکوردی برای آمریکا محسوب می شود، بلکه هیچ دولتی در جهان به اندازه دولت ترامپ، ابرثروتمندان را دور خود جمع نکرده است.
خود ترامپ نیز با حدود 6 میلیارد دلار در فهرست 400 فرد ثروتمند آمریکا قرار دارد. حضور چنین ابرثروتمندانی در دولت بعدی آمریکا، نگرانی هایی را از شکل گیری حکومت اولیگارشی، یا حکومت توانگران در آمریکا و تضعیف پایه های دموکراسی ایجاد کرده است، همان حکومتی که لینکلن تحت عنوان حکومت مردم توسط مردم و برای مردم از آن یاد کرده بود. البته پیش از این نیز ابرثروتمندان در شکل دادن به سیاست ها در آمریکا نقش انکار ناپذیری داشتند. با این حال، تا چند سال پیش، ابرثروتمندان ترجیح می دادند که در پشت پرده، سیاستمداران مد نظر خود را به قدرت برسانند.
اما از چند سال پیش، ابرثروتمندان تصمیم گرفتند پنهانکاری را کنار بگذارند و خود، راسا بر صندلی های ریاست جمهوری یا وزارت و وکالت بنشییند. نتیجه آن نیز، دولتی است که با پیروزی ترامپ در انتخابات 2024، بر سر کار می آید.
منتقدین نگران از چند جهت نگران آینده سیاسی آمریکا هستند و در مورد تضعیف دموکراسی در این کشور هشدار می دهند. در درجه اول، آنان معتقدند ابرثروتمندان به دلیل زندگی های فوق مجلل و سرشار از ثروت و مکنت، درد توده های فقیر و آسیب پذیر جامعه را درک نکنند و قادر نباشند در راستای منافع جمعی، که عمدتا منافع طبقه متوسط به شمار می آید، اقدام نمایند، حتی اگر نیت خدمت رسانی به توده ها را داشته باشند.
در درجه دوم نیز منتقدین تاکید دارند که ابرثروتمندان راسا پا به بخش علنی سیاست ورزی گذاشته اند تا منافع خاص خود و طبقه ابرثروتمندان را تامین کنند. آنان به طرح هایی مانند کاهش مالیات شرکت های بزرگ اشاره می کنند که منافع ابرثروتمندان را در ازای لگد مال شدن طبقه فقیر و آسیب پذیر جامعه مد نظر دارد. البته موافقان حضور ابرثروتمندان ادعا می کنند که این افراد به دلیل زیرکی مالی و توانمندی مدیریتی، قادر هستند بهتر از بروکرات های بی مسوولیت و بی انگیزه دولتی، جامعه را اداره کنند.
از این رو، بسیاری از آنان از این که ترامپ، ثروتمندترین رییس جمهوری تاریخ آمریکا بوده است، یا این که ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد جهان در دولت بعدی آمریکا حضور داشته باشند، مشکلی ندارند.
با این حال، تجربیات تاریخی نشان داده است که حکومت اولیگارش ها بیش از این که به حل مشکلات جوامع کمک کرده باشند، در پی ثروت اندوزی و و کسب منافع فردی و طبقاتی خود بوده اند. همین هم، نگرانی ها را در آمریکا شدت بخشیده است.
نویسنده: امیرعلی ابوالفتح
112
