دراین راستا طراحی و تولید خودروهای رزمی بدون سرنشین که تلفیقی از هوش مصنوعی و دانش رباتیک هستند از دستاوردهای جدید جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود.
طراحی و تولید خودروهای هوش مصنوعی
دانش هوش مصنوعی جزو علوم جدیدی است که طی چند دهه اخیر اهمیت خود را در همه حوزه‌ها به ویژه در عرصه نظامی نشان داده است.
نیروهای مسلح کشورهای بزرگ در سال‌های اخیر به سوی استفاده از این علم رفته اند که نمونه بارز آن در بسیاری از ربات‌ها و پهپادها قابل مشاهده است. استفاده از هوش مصنوعی در حوزه رباتیک چندین سال است که در سطح جهان رواج پیداکرده است.
در این راستا و با توجه به اهمیت حوزه هوش مصنوعی، مراکز تحقیقاتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران چند سالی است که به سوی استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف گام برداشته‌اند.
استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌هایی همچون خودروهای رباتیک، گلوله‌های توپخانه‌ای، شبیه‌سازها و پهپادها جزو مهم‌ترین حوزه‌های کاربردی‌شدن این علم در نیروهای مسلح بوده است. البته این مراکز هم چنان بهره گیری از هوش مصنوعی را مد نظر قرار داده و کاربردهای جدیدی برای آن پیدا می کنند.
محصولات نیروی زمینی
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر با استفاده از هوش مصنوعی و عملیاتی‌کردن آن به سوی طراحی و ساخت «خهپادها» (خودروهای هدایت‌پذیر از دور) با کاربردهای مختلف حرکت کرده است. تجهیزاتی که در سال‌های اخیر و با توجه به جنگ‌های نامنظم اخیر در غرب آسیا اهمیت خود را به طور دوچندان نشان داده است.
سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش با توجه به موقعیت ایران اسلامی و با توجه به شرایط اقلیمی غرب آسیا به سوی طراحی و ساخت خهپادها حرکت کرده و آن‌ها را مطابق با دانش روز دنیا به تولید رسانده است.در این راستا چند خودروی رزمی بدون سرنشین طراحی و تولید کرده است.
نذیر، حیدر1 و کاراکال خودروهای رزمی بدون سرنشین یا خودروهای هدایت‌پذیر از دور(خهپاد) تولید سازمان سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش هستند که هر کدام از آن‌ها کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.
خودروی بدون سرنشین نذیر
خودروی رزمی بدون سرنشین نذیر در مراسم رژه 29 فروردین ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال 1394 رونمایی شد. نذیر در نمایشگاه اقتدار 40 در بهمن 1397 به نمایش درآمد.
خودروی رزمی نذیر یک خودروی بدون سرنشین هدایت پذیر از دور است که در دو نوع 4 و 6 چرخ طراحی و تولید شده است. این خودرو از یک شاسی با انعطاف بالا و همه‌جا رو بهره می‌برد که قادر است درهر نوع زمین با عارضه‌های متفاوت حرکت کند.
موتور نذیر یک موتور الکتریکی است که به علت بی‌صدا بودن یک مزیت بزرگ را به آن بخشیده است و آن امکان فعالیت مخفیانه در مناطق عملیاتی است. این موتور توانسته برد عملیاتی نذیر را به دو کیلومتر برساند و با استفاده از سامانه شناسایی اپتیکی قادر به اجرای ماموریت‌های شناسایی در مناطق عملیاتی است.
سامانه مذکور قابلیت هدفگیری در شب و روز و آب و هوای نامساعد را هم داراست. نذیر قابلیت برنامه‌ریزی با هدف اجرای ماموریت های شناسایی و رزمی را دارد.
همچنین دردو طرفِ نذیر، نارنجک‌اندازهای دودزایی قرار دارد که با استفاده از آن در مواقع درگیری می‌تواند خود را استتار کند. هم چنین به کارگیری یک موتور الکتریکی نیز احتمال شناسایی شدن آنرا در موارد درگیری کاهش می‌دهد.
این خودروی بدون سرنشین در سطوح عملیاتی هوایی و زمینی می‌تواند بطور غافلگیرانه مأموریت خود را اجرایی نماید. نذیر به واسطه بهره‌گیری از سیستم شناسایی اپتیکی قادر به شناسایی اهداف در تمامی ساعات شبانه روز است. همچنین به‌کارگیری از تسلیحات آفندی و پدافندیِ در آن، موجب افزایش توان تهاجمی و تدافعی در رویارویی با بالگردها، خودروهای زرهی، تاکتیکی و نیروهای پیاده دشمن شده‌است.
نذیر دارای توانایی قرار دادن سلاحی متوسط، به اندازه تیربار 7.62 میلیمتری یا موشک پدافند هوایی یا ضدزره است. در این راستا نذیر به سلاح‌های مختلفی تجهیز شده که آن را علاوه بر یک خودروی رزم زمینی به یک خودروی پدافندی نیز تبدیل کرده است. این سلاح‌ها عبارتند از؛ یک تیربار 7.62 میلیمتری، یک دوش پرتاب ضد هوایی و یا دو قبضه موشک ضد زره.
نکته مهم در باره نذیر، استفاده از فن اختفاء برای پنهان‌سازی تسلیحات است تا دشمن متوجه سلاح‌های این خودرو نشود و در هنگام لزوم این سلاح‌ها از داخل خودرو بیرون بیایند. البته به نظر می‌رسد یکی از ضعف‌های این خودرو امکان استفاده از یک نوع سلاح برای درگیری است ولی با توجه به بومی‌بودن دانش طراحی «نذیر» می‌توان این را متصور بود که در نسخه‌های بعدی تنوع تسلیحاتی نیز افزایش یابد.
قدرت حمل محموله توسط «نذیر» 600 کیلوگرم است؛ این خودرو می‌تواند علاوه بر تسلیحات خود انواع محموله‌های مورد نیاز همچون مهمات، غذا، کمک‌های اولیه پزشکی و بار همراه سربازان را در میدان‌های نبرد جابجا کند. اجرای موفق این انتقال در میدان‌های رزم بسیار مهم است چون این احتمال وجود دارد که در برخی نقاط امکان تردد هیچ وسیله‌آی غیر از خودروهای کوچک وجود نداشته باشد.
خودروی بدون سرنشین حیدر1
طراحی و تولید خودروی رباتیک حیدر1 را باید گام بعدی نیروی زمینی ارتش در حوزه ساخت این نوع خودروها دانست. نیروی زمینی ارتش 11 مهرماه سال 1398 به مناسبت هفته دفاع مقدس از خودروی حیدر رونمایی کرد. خودروی بدون سرنشین حیدر1 خودرویی با شاسی خوابیده و 6 در 6 با دو آنتن یا دوربین است که روی ستون های خودرو قرار می گیرند.
این ربات‌ها کارکردهای متفاوتی همچون تیربارچی، انهدامی، مین‌افکن و شناسایی دارند. یکی از قابلیت‌های مهم «حیدر1» امکان شبکه‌محورشدن آن برای اجرای عملیات در هماهنگی با سایر تجهیزات و تسلیحات است.
نحوه فعالیت خودروی حیدر به این گونه است که فرماندهان می‌توانند آن‌ها را در یک فاصله مستقر کرده و سپس به سوی نقطه عملیات هدایت کنند. البته امکان هماهنگ‌کردن چند ربات حیدر در قالب یک شبکه رباتیک وجود دارد تا از این طریق عملیات‌های رزمی چندجانبه را انجام بدهند.
مزیت شبکه‌شدن «حیدر» قابلیت دید بسیار وسیع و آزادی عمل بالا است. این خودرو بدون سرنشین در دو نسخه تهاجمی تولید خواهد شد. یکی نمونه از این خودرو نظامی کوچک دارای مسلسلی از نوع ایرانی و به سبک ای کا 47 کلاشینکف خواهد بود که روی سقف و به صورت برعکس قرار گرفته تا بتوان از یک خشاب بلند موزی شکل با 40 گلوله در آن استفاده کرد. حیدر 1 دارای نوعی دوربین خواهد بود که به آن اجازه هدفگیری خواهد داد.
با این وجود این هدفگیری از نوع بسیار دقیق نبوده و بیشتر با هدف آتشباری و مجبور کردن نیروهای دشمن به قرار گرفتن در حالت تدافعی به کار خواهد رفت. دومین نوع خودرو نظامی حیدر 1 به طور ویژه برای حمله به واحدهای زرهی دشمن طراحی شده و مانند یک پهپاد کامیکازه به زیر تانک یا خودروهای زرهی دشمن رفته و با منفجر کردن مهمات منفجره خود در زیر شکم این خودروها که آسیب پذیرتر از دیگر نقاط است، آن ها را از کار خواهد انداخت.
بدین ترتیب شاید بتوان گفت مهم‌ترین نوع «حیدر»، نوع انهدامی آن است. این خودروی رزمی بدون سرنشین می‌تواند در یک موضع مخفی شود و سپس خود را برای اجرای عملیات‌های انهدامی به زیر خودروهای زرهی دشمن نظیر تانک‌ها و نفربرها برساند.
همچنین، طراحان و مجریان عملیات‌ها می‌توانند با استفاده از این خمپادهای انهدامی به داخل سنگرهای دشمن نفوذ کرده و فرماندهان کلیدی دشمن را از بین ببرند. حیدر قادر است تا تله‌های متحرک انفجاری برای انهدام ستون‌های زرهی دشمن در نقاط مختلف تعبیه کند. این تله‌گذاری احتمال انهدام خودروهای زرهی دشمن را افزایش می‌دهد. البته در صورت وجود زره‌های V شکل در بخش پایینی خودروهای زرهی دشمن می‌توان از خرج‌های گود در حیدر 1 بهره برد. چراکه خرج گود به شکل یک پرتابه با سرعت بالا عمل کرده و نفوذ تضمین شده‌ای را به درون زره پوش دشمن به انجام می‌رساند.
خودروی بدون سرنشین کاراکال
خودروی رزمی بدون سرنشین کاراکال همچون دو خودروی رزمی بدون سرنشین نذیر و حیدر 1 جزو محصولات و دستاوردهای سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش است که در 6 مهر 1399 به مناسبت هفته دفاع مقدس رونمایی شد.
در مراسم رونمایی امیر سرتیپ «محمدحسین دادرس» جانشین فرمانده کل ارتش در سازمان جهاد خودکفایی نزاجا، امیر سرتیپ «کیومرث حیدری» فرمانده نیروی زمینی ارتش و امیر سرتیپ دوم خلبان «یوسف قربانی» فرمانده هوانیروز حضور داشتند.
کاراکال یک پهپاد هوشمند است که از یک سیستم تعلیق مستقل استفاده می‌کند. بیشینه سرعت کاراکال 30 کیلومتر بر ساعت است و می‌تواند امکان قابل توجهی برای فرماندهان به منظور اجرای عملیات‌های تاکتیکی فراهم آورد.
این خودروی رباتیک قابلیت حمل سلاح‌های سبک و نیمه سنگین را داراست و به سیستم کنترل از راه دور هوشمند و مسافت یاب لیزری و سامانه اپتیکی نیز تجهیز شده است. این خهپاد برای نبرد زمینی طراحی شده و بسیار چابک و دارای سیستم تعلیق مستقل است. برد عملیاتی کاراکال بیش از 500 متر است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
