اظهارات ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان در مورد روابط بین المللی این گروه که از طریق زور قدرت را در کابل به دست گرفت نشان می دهد طالبان درصدد القا این دیدگاه در جامعه جهانی است که در حال فاصله گرفتن از وضعیت شبه نظامی به یک گروه تعامل گر است. مقامات این گروه اخیرا با اعلام مواضع و نامه نگاری، دریافت کمکهای بین المللی اقتصادی و مالی را نیز دنبال می کنند.
طالبان با در پیش گرفتن رفتار دیپلماتیک در صحنه بین المللی نشان می دهد که با طالبان دو دهه گذشته فاصله گرفته و تعامل را جایگزین جنگ و خونریزی کرده است، اما از دیدگاه محافل بین المللی و حتی در داخل افغانستان، این رفتار و عملکرد گروه طالبان است که می تواند زمینه و بستر تعامل سازنده آنرا با جامعه جهانی فراهم کند.
در راستای جلب نظر جامعه جهانی، طالبان پس از تصرف کابل اعلام کرد که درصدد تشکیل دولت فراگیر است اما در عمل نه تنها آنرا اجرایی نکرد بلکه با اعمال قوانین سختگیرانه که با شرع توجیه می کند در حال مسدود کردن هر گونه فضای رسانه ای، سیاسی و فرهنگی جامعه افغانستان است.
محافل بین المللی نیز بارها اعلام کرده اند که رفتار طالبان مبنای نگرش جامعه جهانی به جایگاه آن در عرصه سیاسی افغانستان است. در غیر این صورت این گروه با تحریم های احتمالی روبرو خواهد شد که می تواند حاکمیت آنرا در افغانستان با دشواری جدی روبرو کند.
در این زمینه آصف آشنا کارشناس مسایل سیاسی براین باور است:
شهروندان افغان در دو دهه گذشته از نظر سیاسی، اقتصادی و توسعه انسانی بسیار رشد کرده اند اما طالبان با نادیده گرفتن انها، همچنان بر ابعاد ایدئولوژیک حکومت خود تاکید می کند که چندان مورد پسند جامعه افغانستان و عرصه بین المللی نیست.
به رسمیت شناختن جریانات و گروههای سیاسی ، قومی و مذهبی افغانستان به همراه احترام به حقوق زنان وآزادی رسانه ها و فعالیتهای مدنی از جمله سازوکارهای همراهی محافل داخلی ، منطقه ای و بین المللی با طالبان است .
در حالی که طالبان هیچ روزنه ای را برای تقسیم قدرت و مشارکت اقوام و مذاهب در قدرت نگشوده و همچنان بر ادامه فعالیت کابینه خود که مورد تایید هیچ گروه داخلی نیز نیست، نمی تواند جذابیتی برای محافل بین المللی برای همکاری و همراهی با طالبان ایجاد نماید .
این بدان معنا است که الزامات حکومت داری و ابزارهای زندگی در قرن 21 با شرایط زیستی دو دهه گذشته کاملا متفاوت است و اکنون بسیاری از کارها از طریق اینترنت و ابزارهای آن انجام می شود که کارشناسان آن متشکل از زنان و مردانی هستند که در دانشگاهها آموزش می بینند و سکان هدایت مراکز مختلف را در دست می گیرند. بنابراین طالبان با سخت گیری های آموزشی نه تنها بخشی از جامعه افغانستان را از تحصیل و شغل محروم می کند بلکه جامعه افغانستان را از وجود کارشناسان نیزخالی می کند.
نرگس اعتماد کارشناس افغان مسایل سیاسی در ارزیابی از رفتار طالبان می گوید،
هیچ تغییری در رفتار طالبان در مقایسه با دوران گذشته ایجاد نشده است. این در حالی است که طالبان باید ابتدا نظر توده های مردم افغانستان را جلب کند تا محافل بین المللی و این بدون احترام به حقوق مردم این کشور حاصل نمی شود.
در هر حال، تاکید طالبان بر تعامل سازنده با جامعه جهانی بسیار امیدوار کننده است منتهی در عمل نیز باید آنرا ثابت کند تا اعتماد عمومی داخلی و بین المللی به حاکمیت طالبان ایجاد شود. // 114
نویسنده: مجید وقاری
