امروز نهم اسفند سالروز صدور فرمان حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است.

به گزارش ایران پرس، بنیانگذار انقلاب اسلامی در این فرمان به شورای انقلاب اسلامی دستور دادند: به موجب این مکتوب مأموریت دارید تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه ها و عمال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلطه غیرقانونی از بیت المال مسلمین اختلاس نمودهاند بنفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نمایید.

در این فرمان امده است:

 بسم الله الرحمن الرحیم

9 اسفند 1357 شورای انقلاب اسلامی «بموجب این مکتوب مأموریت دارد که تمام اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و شاخه ها و عمال و مربوطین به این سلسله را که در طول مدت سلطه غیرقانونی از بیت المال مسلمین اختلاس نموده اند بنفع مستمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید و منقولات آن در بانکها با شماره به اسم شورای انقلاب یا اسم اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغلات و اراضی ثبت و مضبوط شود تا بنفع مستمندان از هر طبقه صرف گردد، در ایجاد مسکن و کار و غیرذالک.

به جمیع کمیته های انقلاب اسلامی در سراسر کشور دستور می دهم که آنچه از این غنائم بدست آوردند در بانک با شماره معلوم بسپرند و به دولت ابلاغ نمائید که این غنائم مربوط به دولت نیست و امرش با شورای انقلاب است و آنچه مأمورین دولت بدست آورده اند یا می آورند باید به همین شماره به بانک تحویل دهند و کسانی که از این اموال چیزی بدست آورده اند، باید فوراً به کمیته ها یا بانک تحویل دهند و متخلفین مورد مؤاخذه خواهند بود.

تاریخ و نحوه شکل گیری بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357، خاندان پهلوی با حکم دادگاه انقلاب اسلامی مشمول باز پس گیری اموال و مصادره دارایی های غصب شده گردیدند.

در این میان دارایی های مصادره شده بازپس گرفته شده باید سرپرستی می شد و اگر درآمدی داشت در اختیار همگان به ویژه مستضعفان قرار می گرفت.

بنابراین نیاز به وجود نهادی جهت ثبت و ضبط دارایی ها و سپس در اختیار گذاشتن آنها برای مردم بود.

از اینرو امام خمینی (ره)، در حکمی به شورای انقلاب اسلامی دستور دادند، تا همه اموال منقول و غیرمنقول دودمان پهلوی و کارگزاران آنها به نفع مستضعفان و طبقه محروم جامعه مصادره نمایند.

این حکم مبنای پایه گذاری بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی گردید، تا در این راستا اهتمام ورزد.

در نهم اسفندماه سال 1357 بنیاد مستضعفان در پی صدور فرمان امام خمینی خطاب به شورای انقلاب تاسیس شد.

شورای انقلاب نیز در تاریخ 21 اسفندماه 57 تصریح کرد: «درپی صدور فرمان امام خمینی رهبر انقلاب اسلامی در باره مصادره اموال منقول و غیر منقول خاندان پهلوی و کارگردانان اصلی رژیم پیشین و صرف آن در امور رفاهی مستضعفان و محرومان، شورای انقلاب اسلامی اقدام به ایجاد مؤسسه ای به نام بنیاد مستضعفان کرده است. وظیفه این بنیاد شناسایی و ضبط این اموال اعم از املاک و سپرده های بانکی و پول نقد و غیره و ایجاد واحدهای مسکونی برای محرومان است.»

ساختار بنیاد مستضعفان

اولین اساسنامه بنیاد، مشتمل بر 25 ماده است که در گردهمایی هفتم تیر 1358، مجمع عمومی مؤسسین تصویب و به تأیید شورای انقلاب رسید.

حضرت آیت الله خامنه ای، شهید بهشتی، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، احمد جلالی، علی اصغر مسعودی و مهندس سحابی از اعضای هیأت مؤسس بنیاد مستضعفان بودند. 

حساسیت مأموریت ها و ضرورت نظارت دقیق تر بر این مجموعه عظیم و هماهنگی بیشتر با برنامه های دولت، موجب شد که در تاریخ 26 شهریور ماه سال 1359، حضرت امام، محمدعلی رجایی نخست وزیر وقت را به عنوان نماینده خود برای اداره ی بنیاد منصوب نمایند.

اساسنامه بنیاد چند بار تغییر کرده است. بر اساس جدیدترین اساسنامه که در 11 تیر ماه 1379 در قالب 19 ماده تدوین گردیده است، بنیاد نهادی است نشأت گرفته از انقلاب اسلامی، غیرانتفاعی، دارای شخصیت حقوقی ‏و استقلال مالی، اداری و استخدامی که تحت نظارت عالیه رهبری و برابر مقررات این‏اساسنامه وآیین‏ نامه‏های داخلی‏ اداره می‏شود.

ارکان بنیاد عبارتند از: هیات امنا، رییس بنیاد و حسابرس و بازرس (رکن نظارتی)

کارکردها و فعالیت های بنیاد مستضعفان

در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، بخشی از توان بنیاد مستضعفان در جهت کمک به جنگ زدگان و آوارگان جانبازان و آزادگان هزینه می شد.

همچنین در فروردین 1365 توسط امام خمینی(ره)، بنیاد موظف شد، علاوه بر رسیدگی به محرومان و مستضعفان، در امور فرهنگی خانواده های شهیدان و فرزندان شاهد مشارکت نماید.

به دنبال تغییر نام بنیاد به بنیاد جانبازان در 1367، تمامی توانایی بنیاد در خدمت به جانبازان انقلاب اسلامی به کار گرفته شد.

سهم بنیاد در فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور قابل توجه است.

تنوع، کیفیت، گستردگی و حجم فعالیت های بنیاد این امکان را به وجود آورده، که بتواند به گسترش روابط بازرگانی و حضور موثر در نمایشگاه های خارج از کشور و سرمایه گذاری ها و فعالیت های مشترک با دولت و بنگاه های ایرانی و خارجی صدور محصولات تولیدی و خدمات فنی بپردازد.

علاوه بر اینها، مسئولیت کمک به محرومان در چارچوب بودجه مصوبه بنیاد در قالب طرح های عمرانی در مناطق محروم بر عهده بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است.116/112