با این حال سران اروپایی، همچنان مدعی پایبندی به این توافق بسیار مهم برای صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی هستند. در این راستا سران فرانسه و بریتانیا، بدون اشاره به کارشکنی ها و بدعهدی های اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی مرکب از آلمان، فرانسه و بریتانیا، بر تعهد خود برای حفظ برجام تاکید کردند.
"بوریس جانسون"، نخست وزیر بریتانیا و "امانوئل مکرون"، رئیس جمهور فرانسه، روز یکشنبه 20 ژانویه در برلین، بار دیگر بر تعهد خود به توافق هسته‌ای ایران تاکید و اعلام کردند این توافق نیازمند مشخص کردن یک چارچوب طولانی مدت برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
مکرون و جانسون، همچنین درباره «اهمیت تنش‌زدایی و همکاری با شرکای بین‌المللی با هدف یافتن راه حل سیاسی برای تنش‌های موجود» توافق کردند. این اظهارات در حالی مطرح می شود که تروئیکای اروپایی در 14ژانویه با پیروی از آمریکا و بهانه کردن اقدام قانونی و متقابل ایران برای کاهش گام به گام تعهدات برجامی خود، سازوکار حل اختلاف این توافق را فعال کردند.
به نظر می رسد اروپایی ها به تدریج موضع خود درباره برجام را به موضع دولت ترامپ نزدیک می کنند. اشاره صریح جانسون ومکرون به لزوم مشخص شدن یک چارچوب طولانی مدت برای تضمین عدم دسترسی ایران به سلاح هسته ای در واقع همان خواسته آمریکا در قالب شروط دوازده گانه "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا درباره لزوم دائمی کردن محدودیت های هسته ای ایران است.
در حالی که طبق برجام، این محدودیت ها تا سال 2025 اعتبار داشته و پس از آن ایران می تواند در چارچوب مقررات آژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت های هسته ای خود را بدون این محدودیت ها ادامه دهد.
از ابتدای شکل‌گیری برجام، دو نظریه درباره موضع اروپا در قبال این توافق وجود داشت. برخی تحلیلگران با رویکردی بدبینانه و مبتنی بر این اصل که اروپا در کنار آمریکا نقش «پلیس خوب» در کنار «پلیس بد» را ایفا می‌کند، معتقد بودند که آمریکا در نقش پلیس بد ظاهر شده و صرفاً به تهدید ایران می‌پردازد و اروپا در نقش پلیس خوب است و ظاهراً ادعای همراهی با ایران را دارد؛ اما در عمل اقدام مؤثری برای کاهش فشارهای آمریکا انجام نمی‌دهد و در پی خرید زمان است تا با تشدید فشارهای آمریکا، ایران کوتاه بیاید و خواسته های واشنگتن را بپذیرد.
در مقابل، دیدگاه دوم مبتنی بر این اصل است که اروپا در راستای منافع امنیتی خود، به دلیل مجاورت و نزدیکی به ایران، در خصوص مسائل موشکی و هسته‌ای ایران کاملاً احساس خطر می‌کند و خواهان این است که به نوعی توانمندی هسته ای و موشکی ایران مهار شود؛ لذا در این چارچوب خواهان حفظ برجام است.
هر چند اروپایی‌ها خواهان حفظ برجام هستند، اما آنها اساساً همانند آمریکا دیدگاهی بسیار منفی به جمهوری اسلامی ایران دارند و خواهان این هستند که ایران از کلیه توانمندی‌های خود ازجمله توانمندی‌های هسته‌ای و موشکی تهی شود.
تروئیکای اروپایی در عمل از اجرای تعهدات برجامی خود به ویژه اجرای موثر سازو کار تعامل مالی وتجاری با ایران موسوم به اینستکس خودداری کردند تا با گذشت زمان سیاست آمریکا در قالب اعمال فشار حداکثری علیه ایران نتایج خود را در قالب تأثیرات بسیار منفی بر اقتصاد و وضعیت معیشتی مردم ایران نشان دهد و در نهایت ایران با تغییر موضع در قبال مساله هسته‌ای، خواسته‌های دوازده گانه آمریکا را که توسط مایک پمپئو در مه 2018 اعلام شده بود، قبول کند.
از سوی دیگر بررسی مواضع اروپایی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام نشانگر ناتوانی عمیق آنها از اجرای تعهداتی است که در قبال ایران به عهده گرفته اند. با این حال آنها اکنون به صورت آشکار در حال نزدیکی هر چه بیشتر به سمت مواضع و دیدگاه های آمریکا درباره برجام هستند.
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی، با بیان این که اروپایی ها به معنای حقیقی کلمه، حقیر و پادوی آمریکا هستند، تصریح کردند: «اروپایی ها در خیال به زانو درآوردن ملت ایران به سر می‌برند که البته ارباب و بزرگترِ آنها یعنی آمریکا هم قادر به این کار نشد.»
نویسنده: جمشید امین زاده
139/118
بیشتر بخوانید:
تروئیکای اروپایی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران شدند
تروئیکای اروپایی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران
