حضور معاون اول رئیس جمهوری ایران در این اجلاس، فرصت دوباره ای برای تبیین دیدگاه‌ها و مواضع جمهوری اسلامی ایران در خصوص مهمترین مسائل منطقه ای و بین المللی و ضرورت تقویت همکاریهای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای فراهم کرد.
سازمان همکاری شانگهای یک سازمان بین‌المللی بین دولتی است که در 15 ژوئن سال 2001 در شهر بندری شانگهای، توسط قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس شد.
در نشست این سازمان در «تاشکند» در سال 2016 نمایندگان هند و پاکستان یادداشت‌هایی را برای عضویت ثابت در سازمان همکاری شانگهای امضا کردند و در هفدهمین نشست در قزاقستان این دو کشور به عضویت کامل این سازمان پذیرفته شدند؛ جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، مغولستان و بلاروس اعضای ناظر این سازمان هستند.
نقش سازمان همکاری شانگهای از دو جنبه حائز اهمیت است:
از یک جنبه؛ این سازمان نقطه مقابل یکجانبه‌گرایی و تهدیداتی است که متوجه کشورهای منطقه است .
سازمان همکاریهای شانگهای سازمانی برای مقابله با ناتو است و علت اصلی شکل گیری آن مقابله با مداخله احتمالی آمریکا در کشورهای بزرگی چون چین و روسیه یا ایجاد درگیری نظامی در منطقه است.
ازجنبه ی دیگر، سازمان شانگهای بعنوان تشکلی قدرتمند در حوزه روابط منطقه ای توانسته است الگویی مبتنی بر «مشارکت جامع راهبردی» ایجاد کند.
در این چارچوب گسترش همکار‌های اقتصادی به‌ویژه در بخش انرژی، از دیگر اهداف مهم سازمان همکاریهای شانگهای به شمار می‌رود؛ آنچه بر اهمیت اهداف و برنامه‌های این سازمان در یکدهه اخیر افزوده، تحولاتی است که در فضای ژئوپلیتیک اوراسیا و مناطق پیرامونی آن روی داده است.
مسایلی همچون گسترش فعالیت گروه‌های افراطی و تروریستی در غرب آسیا و ضرورت های توسعه اقتصادی و امنیت انرژی، موجب توجه بیشتر به کارکردهای سازمان همکاری شانگهای شده است.
موقعیت راهبردی ایران برای کشورهای عضو شانگهای
در این راستا موقعیت ایران برای کشورهای عضو شانگهای، در جغرافیای منطقه ، دارای اهمیت راهبردی است.
«کوزه گر کالجی»، کارشناس آسیای میانه و قفقاز با اشاره به تنوع همکاری های اعضای سازمان شانگهای ونقش ایران دراین سازمان می گوید:
"در این سازمان طیف متنوعی از همکاری های مختلف در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انجام می شود. به عنوان مثال در موضوع مسائل امنیتی می توان به بحث مبارزه با تروریسم، جدایی طلبی، افراطی گرایی دینی، قاچاق مواد مخدر اشاره کرد و در حوزه اقتصادی نیز مسائلی از جمله انرژی، گمرک و ترانزیت است که تاکنون مورد همکاری قرار گرفته است. حضور ایران حتی در وضعیت ناظر نیز طیف متنوعی از همکاری ها را شامل شده است که در صورت تغییر وضعیت به عنوان عضو اصلی این همکاری ها بیشتر می شود."
در حال حاضر کشورهای بزرگی همچون روسیه و چین که از اعضای بنیان گذار شانگهای هستند روابطی راهبردی با ایران دارند؛ ایران اکنون با ایجاد منطقه ی آزاد در چارچوب توافق تجاری به اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیوسته است و همکاری های خود را با کشورهای عضو این اتحادیه گسترش داده است.
«شیء جین پینگ» رییس جمهوری چین در اجلاس سران شانگهای که ماه ژوئن گذشته در بیشکک برگزار شد تاکید کرد: گسترش همکاریهای ایران و چین نه تنها به نفع دو کشور بلکه به نفع توسعه صلح و امنیت جهانی خواهد بود.
سازمان شانگهای فرصت‌های قابل توجهی را برای توسعه همکاری تجاری- اقتصادی در منطقه ایجاد کرده که باید از آنها استفاده و به سمت پیشرفت حرکت کرد.
از این دید گاه، حضور معاون اول رئیس جمهوری اسلامی ایران در هجدهمین اجلاس نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در تاشکند فرصتی برای تقویت این همکاری ها محسوب می شود.
نویسنده: جمشید امین زاده
115/118
بیشتر بخوانید:
تاکید جهانگیری بر مقابله با یک جانبه گرایی آمریکا
گزارش: حضور جهانگیری در اجلاس سازمان شانگهای
