حسن ابو هنیه کارشناس اردنی در زمینه مسایل گروه های سلفی در مقاله ای در پایگاه خبری عربی 21 می نویسد، در حقیقت باید گفت که استفاده مفرط از قدرت، عامل اصلی شکست پی در پی عملیات ضد تروریستی در منطقه سینا است.
از بیش از چهار سال پیش تا کنون حملات ضد تروریستی در منطقه سینا بی نتیجه بوده به نحوی که این مشکل از شورشی محدود به جنگی گسترده مبدل شده است که این مساله ناشی از تاکتیک های اشتباه نظامی و فقدان رویکردی مبتنی بر اصول پایه ای مقابله با شورش است.
جنایت وحشیانه ای که درپی آن نمازگزاران هنگام برپایی نماز جمعه در مسجد الروضه به خاک و خون کشیده شدند، نشان دهنده اوج خطرات ناشی از تخریب بافت اجتماعی و استفاده ابزاری از ساکنان محلی برای رقابت میان گروه های مسلح است.
جمعه خونین العریش مصر با صدها نمازگزار قربانی تروریسم
حمله به مسجد الروضه با توجه به تعداد قربانیان این جنایت، هولناک بوده و هنوز هیچ گروهی مسوولیت این حمله را برعهده نگرفته است.
بر اساس آمار ارائه شده ازسوی دادستانی کل مصر، در این حمله تروریستی 305 نفر از جمله 27 کودک کشته و 128 تن دیگر نیز زخمی شدند.
به گفته دادستانی مصر، تعداد مهاجمان بین 25- 30 نفر بوده اند که با در دست داشتن پرچم داعش، به این مسجد حمله کردند، این درحالی است که هنوز داعش مسوولیت این حمله را بر عهده نگرفته است.
پژوهشگران و کارشناسان اعتقاد دارند که گسترش دامنه خشونت در سینا و امتداد آن در دیگر مناطق مصر، نتیجه مستقیم رویکرد فاجعه بار نظامی است که نظام مصر در مواجهه با گروه های شورشی به آن متوسل می شود و این رویکرد همان استفاده از راهبرد جنگ کلاسیک و تاکتیک های زمین سوخته است.
عمر عاشور از اساتید دانشگاه اکستر انگلیس در این باره می گوید، باور دستگاه های نظامی و امنیتی این است که به هر اندازه سرکوب افزایش یابد احتمال کنترل و سیطره بر گروه های مسلح و ساکنان شبه جزیره سینا، افزایش خواهد یافت.
اما به نظر می رسد که این باور نه از نظر عقلی و نه از نظر علمی صحیح نیست زیرا تجربه چهارده ماه اخیر در منطقه سینا و همچنین بررسی مستقل نتیجه سیاست های امنیتی در این منطقه، عکس این مساله را ثابت می کند.
رشد گروه های سلفی بیانگر شکست راهبرد نظامی مصر است چنانچه افزایش تعداد گروه های و جنبش های مسلحانه با رویکردهای متفاوت، این مساله را اثبات می کند.
عملکرد گروه تروریستی ولایت سینا وابسته به داعش و تحولات آن در مصر بیانگر شکست تحولات سیاسی و ایجاد دموکراسی و پلورالیسم (تعدد گرایی) است.
ریشه تروریست های سینا
گروه تروریستی ولایت سینا ابتدا در پنجم فوریه سال 2011 با عنوان«انصار بیت المقدس» شکل گرفت؛ این گروه در ابتدا مقابله با رژیم صهیونیستی را اولویت خود اعلام کرد و پس از کودتای نظامی مصر، اولویت این گروه تغییر یافته و حمله به ارتش و نیروهای امنیتی مصر، به هدف این گروه تبدیل شد.
با افزایش حمله نظامی به مواضع گروه انصار بیت المقدس در منطقه سینا، این گروه در 14 نوامبر 2014 از تشکیل گروه ولایت سینا و بیعت آن با داعش خبر داده و اعلام کرد بر اساس ایدئولوژی این گروه، کسانی که مرتد و صلیبی (مسیحیان) نامیده می شوند، در دایره حملات آن قرار می گیرند.
با وجود این که گروه تروریستی ولایت سینا دارای ایدئو لوژی افراطی و تاکتیک های خشونت بار نظامی بود، اما این گروه به سرعت توانست در مصر نیرو جذب کرده و دامنه عملیات خود را گسترش دهد چنانچه این گروه توانست برای جذب نیرو، در زمینه های سیاسی و اقتصادی سرمایه گذاری کند؛ ولایت سینا همچنین از تاکتیک های خشونت بار ارتش مصر در منطقه سینا به نفع خود استفاده کرده و کوشید تا در میان مردم جایگاهی برای خود ایجاد کند.
حملات خشونت بار ارتش مصر در منطقه سینا یادآور شیوه جنگ های کلاسیک و تاکتیک های زمین سوخته علیه دشمن است.
در چارجوب حمله نظامی ارتش مصر به منطقه سینا که روز 29 اکتبر 2014 آغاز شد، بیش از 1165 خانواده ساکن در سینا، به اجبار از این منطقه کوچانده شده و بیش از 800 خانه در مناطق مجاور باریکه غزه یعنی جایی که با ساکنان سینا به عنوان تروریست های فرضی و دشمنان احتمالی برخورد می شد، ویران شدند.
این اقدام نه تنها خشم و نارضایتی اهالی سینا را درپی داشت بلکه فضایی مناسب برای افزایش نفوذ ولایت سینا را در این منطقه، فراهم کرد.
همچنین، استفاده از تاکتیک های زمین سوخته از طریق استفاده از سلاح سنگین توپخانه ای و حملات هوایی، فجایع واقعی را درپی داشته و احساس دشمنی با نظام حاکم بر مصر را در میان اهالی این منطقه، افزایش داد؛ چنانچه آمار مرکز توانبخشی قربانیان خشونت «الندیم» نشان می دهد که به دنبال این حملات، 1234 مورد اعدام های غیرقانونی در منطقه سینا به ثبت رسیده است در حالی که این رقم در کل کشور مصر 1384 مورد است.
بیشتر تحقیقات موثق، بر وجود اشکالاتی در راهبرد نظامی مصر و نتایج این راهبرد، تاکید دارد.
مقابله با تروریسم یا شورش
نتایج یک تحقیق نشان می دهد که قاهره برای بهبود اوضاع امنیتیِ منطقه سینا در مقابله با گروه تروریستی داعش و دیگر گروه های سلفی، می بایست بر چالش های پیش روی انتقال از استراتژی «مقابله با تروریسم» به سمت استراتژی «مقابله با شورش»، فایق آید.
بر اساس این تحقیق، یکی از مشکلات جنگ با تروریسم در مصر، نبود صداقت و شفافیت لازم در این زمینه است.
با وجود این که مسوولان مصری بارها اعلام کرده اند که گروه تروریستی ولایت سینا تنها از چند صد نفر تشکیل شده است و این آمار با برآوردهای اطلاعاتی آمریکا در این زمینه تطابق دارد( 600- 1000 نفر)، اما دولت مصر بارها از کشته شدن هزاران تروریست در سینا خبر داده است.
در سپتامبر 2015 ارتش مصر از هلاکت 2529 تروریست و بازداشت 2481 تن دیگر خبر داده و این مساله را یکی از افتخارات خود دانسته بود. برخی منابع نیز کشته شدن 5 هزار تروریست و بازداشت بیش از 5500 نفر دیگر را تایید کرده بودند.
به دور از تبلیغات و ادعاها، به هر اندازه که فعالیت گروه تروریستی ولایت سینا افزایش یافت، عملکرد ارتش مصرنیز بی نتیجه باقی ماند؛ به نوشته نشریه فارین افرز، نیروهای زمینی ارتش مصر به جای درگیری های معمول و پیشی گرفتن از دشمن، بر روی فعالیت های اقتصادی و حفظ قدرت خود متمرکز شدند.
بدتر از آن، اعتماد بیش از انداز مصر به نیروی هوایی رژیم صهیونیستی برای محافظت از امنیت مصر بوده است؛ اکنون نیروی هوایی ارتش اسرائیل به راحتی با استفاده از پهباد و هواپیماهای جنگی، تروریست ها را در خاک مصر هدف قرار داده و به همین بهانه برای پرواز در آسمان مصر از مجور لازم برخوردار است.
به نظر می رسد که نظام مصر در مسیر مقابله با شورش، راه را به خطا رفته است چنانچه برای جذب مغزها و قلب ها و تقویت قدرت، از راهنمایی مبتدی استفاده می کند.
راهبرد نظامی مصر برای مقابله با شورش اشتباه است.
کارشناسان مسایل نظامی و تحقیقات جنگی بر این مساله اذعان دارند که برخورد وحشیانه نیروهای نظامی با ساکنان محلی، به طور مستقیم سبب خواهد شد تا غیرنظامیان نیز به صف جنگجویان ملحق شوند.
خلاصه کلام آن که شکست جنگ با تروریسم در منطقه سینا نتیجه منطقی راهبرد اشتباه مصر در این جنگ و تکیه بر منطق جنگ های کلاسیک و تاکتیک های زمین سوخته است و این مساله با اصول پایه ای مقابله با شورش، تناقض دارد؛ زیرا بر اساس این اصول، برای جنگ با شورش باید مغزها و قلب ها را تحت فرمان درآورد و از بهانه «تروریسم» برای جلب مشروعیت استفاده نکرد.
مهم تر آن که باید فضای سیاسی کشور به گونه ای باشد که بستری برای افراط گرایی و خشونت فراهم نشده و نظام دموکراسی و تعددگرایی مبتنی بر آزادی و عدالت، برقرار شود.
بدون تردید دیکتاتوری، عامل اصلی گسترش خشونت و «تروریسم» در مصر است.
110
منبع: عربی 21
مترجم: زهرا محب احمدی
بیشتر بخوانید :
حمله تروریستی العریش مصر؛ افزایش شمار کشته ها به 305 نفر+ ویدئو
حمله تروریستی در مصر؛ افزایش چشمگیر آمار قربانیان
اعلام وضعیت فوق العاده در پی حمله تروریستی به مسجدی در مصر
