علی؛ مولود کعبه
فاطمه بنت اسد ، آرام آرام به سوی کعبه قدم برمی داشت . او پس از نه ماه انتظار ، اینک در آخرین ساعات برای ولادت فرزندش لحظه شماری می کرد و درآن شرایط دشوار ، تنها به خدا پناه آورده بود. روبروی کعبه ایستاد و با قلبی مملو از صفا و ایمان ،در نجوایی عاشقانه به پروردگارش چنین گفت : « خداوندا ، من تو را که این جهان بزرگ و این کوههای سر به فلک کشیده و دریاهای متلاطم و دشتهای سرسبز را آفریده ای می پرستم و ادیان پیامبران تو را نیز دوست می دارم و به سخنان ابراهیم خلیل ایمان دارم. خدای من ؛ تو را به حق این خانه مقدس و همه مقربان درگاهت سوگند می دهم که تولد این نوزاد را که نشانه ای از شکوه بی پایان رحمت توست بر من آسان کنی »
چشمان پر فروغ فاطمه بنت اسد ، کعبه را می نگریست. دراین هنگام در میان بهت و حیرت شاهدان که درآن لحظه در کنار کعبه حضور داشتند ؛ دیوار خانه خدا شکافته شد. فاطمه بنت اسد جلو رفت و داخل کعبه شد و شکاف دیوار دوباره برهم آمد . کسانی که در آنجا بودند؛ حیرت زده به سوی کعبه شتافتند و بر دیوار خانه خدا دست کوبیدند و چون خواستند درب کعبه را بگشایند ؛ نتوانستند و فهمیدند که این اتفاق؛ نشانه ای از اراده خداوند متعال است. فاطمه بنت اسد؛ پس از چهار روز از خانه خدا بیرون آمد . درحالی که کودکی زیبا روی را در آغوش داشت، گفت :« من از میوه های بهشتی خوردم؛ وقتی فرزندم به دنیا آمد و من خواستم از خانه کعبه بیرون آیم؛ هاتفی ندا کرد که : «ای فاطمه؛ نام فرزندت را علی بگذار . حال ؛ مردم بدانید که این مولود مبارک؛ علی است .»
بدین ترتیب در سیزدهمین روز از ماه رجب ؛ شخصیت بزرگی چون علی (ع )در خانه خدا چشم به جهان گشود.این روزها سالگرد ولادت انسانی بزرگ و وارسته را گرامی می داریم که زندگی او سرشار از نقاط نورانی و درخشان است . از علی (ع) سخن می گوییم ؛ شخصیتی فوق العاده و بی نظیر پس از پیامبر گرامی اسلام ( ص ) که افکار ؛ ایده ها و عملکردش مرزهای تاریخ را در نوردیده است و در یک جمله باید به این حقیقت اعتراف کرد که امروز جهان ؛ تشنه فرمانروایی عدالت طلب و انسان دوست چون علی (ع) است.
علی در کنار اسوه بشریت
مشیت الهی بر آن شد که حضرت علی ( ع ) در خانه حضرت محمد (ص ) پرورش یابد تا در کنار اسوه بزرگ بشریت ؛ روح تشنه اش از سرچشمه کمالات و فضائل سیراب شود. حضرت محمد ( ص )، پیش از نبوت مدتی را در غارحرا به سر می برد و با خداوند به راز و نیاز می پرداخت. در آن زمان تنهاعلی و خدیجه همسر محمد (ص ) ازاین مسئله مطلع بودند و برای آن حضرت آب وغذا می بردند. بالاخره زمانی فرا رسید که حضرت محمد از جانب خدا به پیامبری مبعوت گردید. با بعثت پیامبر اسلام ،دوره ای دیگر از زندگی حضرت علی (ع)آغاز شد. در این دوره علی ( ع )، همواره تابع دستورات رسول خدا بود و تاریخ شاهد فرمانبرداری و وفاداری او به رسول خداست . او درمیان مردان نخستین کسی است که به پیامبری حضرت محمد(ص ) ایمان آورد . این مسئله در منابع مهم تاریخی مسلمانان ، ضبط و ثبت گردیده است و این سخن از پیامبر نقل شده است که فرمود:« یا علی تو اولین مومن و اولین مسلمان هستی. تو کسی هستی که نسبت توبه من مانند نسبت هارون به موسی است. »
علی؛ قهرمان انسانیت
یکی از علت های بزرگی و عظمت علی (ع) این است که او درابعاد مختلف و حتی بظاهر متناقض ، قهرمان است . مثل یک کارگر ساده قنات می کند و حاصل دسترنج خود را به فقرا می بخشد ، مانند یک حکیم می اندیشد، چون عارفی بزرگ عشق می ورزد و در پرستش و بندگی خدا سر از پا نمی شناسد ، مانند یک قهرمان شمشیر می زند، مانند یک سیاستمدار ؛ رهبری می کند و مانند یک معلم اخلاق ، مظهر و سرمشق فضایل انسانی برای یک جامعه است.
زمامداری پیامبرگونه علی (ع)
اگرچه تمامی سالهای زندگی حضرت علی (ع) پر از نقاط درخشان و پرافتخار است، اما چهار سال و نیم دوران زمامداری ایشان؛ از ویژگیهای خاصی برخوردار است .علی (ع) که از سوی پیامبر خدا به عنوان وصی و جانشین انتخاب شده بود، درست همان سیاستهایی را دنبال کرد که خداوند بر پیامبرش ؛ حضرت محمد (ص )امر نمود. خداوند در قرآن از پیامبر خود می خواهد که رحمت را سرلوحه کارخود قرار دهد و با مشارکت و مشورت مردم به تدبیر کارها بپردازد، کدورت ودشمنی را با اکسیر محبت بزداید و با قاطعیت و صلابت در برابر دشمنان حق وآزادی بایستد . علی (ع ) نیز همین رهنمودها را بکاربرد. می توان گوشه ای از این سیاستها را در نامه ای که حضرت علی به فرمانداران خود نوشته است، مشاهده کرد.
علی (ع) در دوران زمامداری خود؛ شخصی به نام مالک اشتر را به استانداری سرزمین مصر منصوب کرد و طی نامه ای پرمحتوی ؛ ویژگیهای یک فرمانروای عادل را بیان کرد و رهنمودهایی بسیار جالب را برای اداره جامعه ؛ به او توصیه فرمود . ایشان در سرلوحه نامه اش به مالک ؛ پیش از هر چیز خود را بنده خدا می خواند و نامه را این چنین آغاز می کند : « این متن؛ فرمان بنده خدا علی به مالک است.» درواقع از نگاه علی (ع) ؛ یک فرمانروا ابتدا باید بنده و مطیع خدا باشد ، تا بتواند بر مردم حکومت کند. تاریخ شاهد است که علی (ع) در مقام حکومت ؛ همواره بر عبودیت خویش دربرابر خداوند توجه داشت و در سراسر عمرخود لحظه ای از بندگی و اطاعت خداوند غافل نشد. حال در حکومتی که شالوده اش بندگی خداست؛ مردم به زمامداران به عنوان مجریان برنامه های الهی می نگرند، نه تشنگان قدرت که به هیچ چیز جز مطامع خود نمی اندیشند. از دیدگاه حضرت علی ( ع ) زمامدار در حکومت اسلامی باید براین باور باشد که قدرت الهی بالاتر از همه قدرتهاست، بنابراین همواره باید خدا را براعمال خودناظر ببیند.
علی (ع) با همین اصل ، یعنی بندگی خدا شیفته خدمت به مردم است و درهمان نامه به مالک فرمان می دهد که قلب و تمام وجودش را از محبت به توده مردم پر کند و می فرماید: «مهربانی و خوشرفتاری با توده های مردم را در دل خویش جای ده و با آنان با محبت و نیکویی رفتار کن . هرگز مباد که برایشان درنده ای خون آشام باشی که خوردنشان را غنیمت شماری . سپس علت این محبت را چنین بیان می کند:آیا هیچ می دانی که مردم بر دو گونه اند ؟ یا برادر دینی تو هستند ویا انسانی که در آفرینش با تو یکسانند و همچنانکه تو را در زندگی لغزشی پیش آید ، آنان نیز بدون لغزش نخواهند بود پس باید به صورتی به آنان بنگری که می خواهی خداوند به تو بنگرد.»
علی نمونه مجسم انسان متعالی
جهان، علی را به دانش و ایمانش می ستاید و با احترام آمیخته به شگفتی به او می نگرد .علی نمونه مجسم انسان متعالی است. حلم و حکمت علی حکایت از وسعت دانش او دارد. عظمت شخصیت علی (ع) در این است که فراتر از تاریخ و با مردم هرعصر و زمان همراه است . هم از این روست که هر قشری بزرگترین افتخار خود را پیروی از راه و مرام او می داند. میخائیل نعیمه نویسنده مسیحی لبنانی می نویسد :« علی ( ع ) بزرگی از بزرگان بشریت است که در سرزمین عرب بدنیا آمد ولی هیچوقت عربیت نتوانست در او تاثیر بگذارد و با اینکه اسلام چشمه های فضلیت او رابه جوشش درآورد، ولی او متعلق به همه انسانهاست و راهنمای آنهاست. به همین خاطر، زندگی افتخار آمیز و بی نظیر او توانست روح نویسندگان غیرمسلمان را بیدار و شعله ور سازد. دلاوریها و قهرمانیهای امام علی منحصر به میدانهای کارزار نیست بلکه او در روشن اندیشی ؛ پاکی وجدان ، سحر بیان ، شور و حرارت ایمان ، بلندی همت و فکر قهرمان بود. همچنین او در حمایت از رنجدیده ها و ستم کشیده ها و فروتنی در مقابل حق بی نظیر بود. همه این قهرمانی ها به هر اندازه که از زمان آن بگذرد، همیشه کانون پر مایه ایست که امروز و هر روز دیگری که شوق پی ریزی جامعه و زندگی سعادتمندانه یافتیم ، بسوی آن رو می کنیم.»
نهج البلاغه میراث انسانی بزرگ تمام اعصار و قرون
گوشه ای از دریای علم و کمالات علی (ع ) را می توان در کتاب ارزشمند نهج البلاغه مشاهده کرد. نهج البلاغه نامی است که عالم و ادیب مشهور اسلامی سید رضی آن را برای گزیده ای از خطبه ها، نامه ها و حکمتهای امام علی ( ع ) انتخاب کرد. نهج البلاغه شامل 239 خطبه ، 79 نامه و 472 عبارت کوتاه و آموزنده از حضرت علی ( ع )است. نهج البلاغه میراث انسانی بزرگ است که به تمام اعصار و قرون تعلق دارد به همین دلیل هیچگاه با مرور زمان کهنه نشده و غبار فراموشی برآن نمی نشیند. نهج البلاغه پس از قرآن و سخنان پیامبر، گنجینه ای بی نظیر است که از دیدگاهی دقیق به واقعیت ها و حقایق جهان نظر می افکند.راز جاودانگی این مجموعه ارزشمند را باید در شخصیت والای انسانی جست که همواره از او به عنوان انسانی کامل تعبیر می شود. این کتاب، گفتار حکیمی نیست که دور از غوغای زندگی و فارغ از واقعیت ها باشد ؛ بلکه سخن انسانی است که مسئولیت اداره جامعه ای عظیم را بر دوش خود احساس می کند و دانا به همه معارف اسلامی و قرآن است. / 114
