فرانسه، آلمان و بریتانیا روز سه شنبه با انتشار بیانیهای مشترک همسو با سیاست‌های ضد ایرانی کاخ سفید و بدون اشاره به بدعهدی‌های آمریکا، مدعی شدند «با توجه به اقدامات ایران و این که تهران به تعهداتش در برجام پایبند نیست، به کمیسیون مشترک رجوع می‌کنیم».
با این حال، جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیهای با اشاره به تصمیم سه کشور اروپایی اعلام کرد، هدف این ساز وکار حل مسائل مربوط به اجرای توافقنامه در چارچوب کمیسیون مشترک است.
در این راستا، من به هدف وزرای خارجه برای حفظ برجام به امید یافتن راهی برای پیشبرد بن بست از طریق گفت و گوی دیپلماتیک سازنده توجه می کنم».
در توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 که با خروج آمریکا اکنون به 1+4 بدل شده است، نحوه تشکیل کمیسیون حل اختلاف تشریح شده است.
در ماده 36 این سند آمده است که اگر ایران یا هر یک از کشورهای گروه 1+5 در مورد عدم پایبندی طرف ماقبل اعتراضی داشتند، کمیسیون حل اختلاف فعال می‌شود.
این کمیسیون در ابتدا با حضور معاونان وزرای خارجه کشورهای عضو و در صورت لزوم با حضور وزرای خارجه برگزار می‌شود تا موارد نقض برجام را بررسی کنند.
در عین حال پیش بینی شده است که هیات مشورتی مرکب از سه عضو شامل یک عضو از طرف شاکی و یک عضو از طرف مقابل به همراه یک عضو بی طرف تشکیل جلسه دهند و نظر غیر الزام آور ارائه نمایند.
در نهایت اگر کشور یا کشورهای معترض طی زمان تعیین شده قانع نشدند، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع داده خواهد شد.
در ماده 37 برجام، به نحوه رای گیری در شورای امنیت و بازگشت احتمالی تحریم‌های این نهاد بین المللی علیه ایران که به مکانیسم ماشه شهرت یافته، اشاره شده است.
به عبارت دیگر، تصمیمی که سه کشور اروپایی برای تشکیل کمیسیون حل اختلاف برجام اتخاذ کرده‌اند، با موضوع مکانیسم ماشه تفاوت دارد و قرار است در این کمیسیون به اختلافات موجود میان ایران و سه کشور اروپایی بپردازد.
اروپایی‌ها مدعی هستند که اقدامات تهران در چارچوب کاهش تعهدات برجامی‌اش، زمینه را برای تشکیل کمیسیون حل اختلاف فراهم کرده است.
در حالی که ایران بعد از ماه‌ها صبر و انتظار در قبال عهد شکنی آمریکا و بی عملی اروپا، سرانجام به شکل گام به گام، برخی تعهدات برجامی خود را کاهش داد تا میان تعهدات و حقوق ایران توازنی برقرار شود.
با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، منافع تصریح شده تهران در برجام زیر پاگذاشته شد و اروپایی‌ها نیز اراده جبران خسارات وارد شده به ایران را نشان ندادند.
اکنون به نظر می رسد اروپایی‌ها با توسل به ماده 36 برجام قصد دارند ایران را برای توقف کاهش تعهدات برجامی تحت فشار قرار دهند و زمینه را برای جایگزینی برجام با توافق جدید مد نظر "دونالد ترامپ"، رئیس جمهور آمریکا فراهم آورند.
این در حالی است که تجربه دو سال گذشته نشان داده است که ایران هر فشاری را با فشار متقابل جواب می‌دهد و نادیده انگاشتن حقوق خود را بر نمی‌تابد.
از این رو قابل انتظار خواهد بود که اگر اروپایی‌ها قصد داشته باشند از مکانیسم حل اختلافات در برجام به موضوع مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران برسند، با واکنش قاطع ایران مواجه شوند.
نویسنده: امیرعلی ابوالفتح
141/117
بیشتر بخوانید:
موسوی: به بدعهدی و اقدامات غیرسازنده 3 کشور اروپایی با قاطعیت پاسخ می‌دهیم
اروپایی‌ها "مکانیسم حل اختلافات در برجام" را فعال کردند
