روزنامه لوپوئن در مقاله‌ای به مقایسه انقلابهای مردم الجزایر و سودان با انقلابهای کشورهای عربی پرداخت. این نشریه فرانسوی نوشت: 8 سال پس از قیام تاریخی در کشورهای عربی، مردم دو کشورسودان و الجزایر برای رسیدن به مطالباتی بیشتر از انقلابهای یاد شده سر به شورش گذاشته‌اند.
در الجزایر ارتش و رئیس ستاد مشترک به کانون تصمیم گیری ها مبدل شده اند. در سودان نیز متفرق کردن خونین تظاهرات کنندگان توسط نظامیان به تشدید تنش‌ها منتهی شده است.
این رویدادها یادآور انقلاب در کشورهای عربی است. جنبش اعتراضی مردمی در سال 2011 بسیاری از کشورهای عربی را به لرزه درآورد.
سرنگونی زین العابدین بن علی در تونس و حسنی مبارک در مصر از شاخص ترین حوادث این انقلاب‌ها بودند.
شکسته شدن دیوار هراس در الجزایر
در تونس، روند انتقال قدرت به روش دمکراتیک ادامه یافت و به این ترتیب این کشور در بین سایر کشورهای انقلابهای عربی به یک استثنا مبدل شد.
در مصر پس از سرنگون شدن محمد مرسی رئیس جمهوری اسلامگرا به دست نظامیان در سال 2013، قدرت در کنترل عبدالفتاح السیسی که خود یک نظامی است، قرار دارد.
عبدالعزیز بوتفلیقه رئیس جمهوری الجزایر که از دو دهه پیش قدرت را در دست داشت و به دلیل عارضه قلبی تضعیف شده بود، در 10 ماه فوریه سال 2019 از تصمیم خود برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری 18 آوریل خبر داد.
در بیست و دوم همان ماه هزاران تن که از سوی شبکه‌های مجازی به شرکت در تظاهرات دعوت شده بودند، علیه پنجمین دوره ریاست جمهوری بوتفلیقه در خیابان‌های چندین شهر الجزایر تظاهرات کردند.
هم اکنون تظاهرات معترضان الجزایری در روزهای جمعه به یک روال مبدل شده است. ژنرال احمد قائد صلاح رئیس ستاد مشترک ارتش الجزایر که تا پیش از این ارتش را متضمن ثبات در کشور معرفی می کرد، در دهم ماه مارس اعلام کرد که ارتش با نظر مردم موافق است. دو هفته بعد وی از بوتفلیقه خواست یا از تصمیمش برای نامزدی در انتخابات چشم پوشی کند یا این که از سمت خود استعفا نماید.
حامیان همیشگی عبدالعزیز بوتفلیقه در برابر اعتراضات مردمی که ادامه می یافت، دست از حمایت وی کشیدند. درنهایت وی در2 آوریل و در پی اولتیماتوم ارتش از سمت خود استعفا کرد.
اما الجزایری‌ها همچنان به اعتراضات خود در روزهای جمعه ادامه دادند. معترضان برای رهایی کامل از شر سیستم حاکم بر کشور به تظاهرات ادامه دادند.
اما ژنرال قائد صلاح در بیستم ماه مه دو خواسته اصلی معترضان را مردود دانست: تعویق برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با هدف انتخاب جانشین بوتفلیقه و دیگری برکناری چهره‌های سیاسی وابسته به سیستم حاکم بر کشور.
تظاهرات کنندگان در 31 همان ماه و در پانزدهمین جمعه اعتراض آمیز به رغم دستگیری‌های گسترده، در شهرهای مختلف کشور به ویژه در الجزیره، پرتعداد به خیابان ها آمدند.
روی پارچه نوشته‌هایی که معترضان با خود حمل می کردند، این جمله مشاهده می شد: «نه گفت و گو، نه مذاکره، فقط مجلس»
شورای قانون اساسی در دوم ماه ژوئن انتخابات ریاست جمهوری در چهارم ماه ژوئویه را لغو کرد. این شورا قبل از این تصمیم، صلاحیت دو نامزد شرکت کننده در این انتخابات را رد کرده بود.
حصنی عبیدی مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دنیای عرب و مدیترانه در ژنو در این خصوص گفت: «تعویق این انتخابات یک پیروزی برای معترضان است. اما یک پیروزی با خطر زیاد.» عبیدی افزود: «این که معترضان فاکتوری مهم برای ادامه تظاهرات را از دست می دهند، برای جنبش اعتراضی و طبقه سیاسی یک چالش است.»
انقلاب در سودان
صدها تن از مردم سودان که با بحران اقتصادی شدید و تمهیدات ریاضتی دست و پنجه نرم می کند، در 19 ماه دسامبر سال 2018 در اعتراض به سه برابر شدن قیمت نان به خیابان‌ها ریختند. از فردای همان روز معترضان خواستار تغییر رژیم حاکم بر کشورشان شدند.
در 22 ماه فوریه و یک روز پس از سرکوب معترضان، عمرالبشیر رئیس جمهوری سودان وضع اضطراری اعلام کرد و دولت را منحل نمود.
برخی بر این باورند که انقلاب سودان با استعفای بوتفلیقه در الجزایر تقویت شده است. پس از این اتفاق، از ششم ماه آوریل تجمعات اعتراض آمیز در برابر ستاد مشترک ارتش در خارطوم پایتخت این کشور آغاز شد.
در یازدهم همان ماه نظامیان عمرالبشیر را برکنار کردند و «شورای نظامی انتقال قدرت» اداره کشور را بر عهده گرفت.
وی به مدت 30 سال بر سودان حکومت می کرد. اما تظاهرات کنندگان به اعتراضات خود در برابر ستاد مشترک ارتش ادامه دادند و خواستار انتقال هر چه سریع تر قدرت به غیرنظامیان شدند. در بیستم ماه مه پس از پیشرفت‌هایی که در مذاکرات بین غیرنظامیان و نظامیان به دست آمده بود، روند گفت و گوها بدون هیچ توافقی در خصوص ترکیب یک شورای مستقل متوقف شد.
هر یک از دو طرف برای به کنترل گرفتن این شورا تلاش می کردند. قرار بود شورای یاد شده هدایت کشور را در جریان دوره سه ساله انتقال قدرت بر عهده بگیرد. معترضان برای به کرسی نشاندن خواسته خود و وادار کردن نظامیان به عقب نشینی در 28 و 29 ماه مه به اعتصاب سراسری دست زدند.
عبدالفتاح البرهان رئیس شورای نظامی در پایان ماه مه به قاهره و ابوظبی سفر کرد. وی با سران دو کشور که به شدت با قیام های مردمی در منطقه مخالفند، دیدار و گفت و گو کرد. ماتیو گیدِر Mathieu Guidère استاد دانشگاه پاریس و کارشناس جهان عرب در این خصوص گفت: «در سفر برهان به منطقه خلیج (فارس) بحث کلی اوضاع لیبی و یمن مطرح شد و برهان بر این باور بود که وضع به وجود آمده نتیجه بی ارادگی رهبران این کشورها بوده است.»
تجمعات اعتراض آمیز مردم سودان در برابر ستاد مشترک ارتش در خارطوم، در سوم ماه ژوئن به خاک و خون کشیده شد.
تظاهرات کنندگان قتل عام معترضان توسط شبه نظامیان وابسته به شورای نظامی را محکوم کردند. به گزارش کمیته پزشکان که از تظاهرات کنندگان طرفداری می کند، سرکوب معترضان توسط شبه نظامیان، بیش از 100 کشته برجای گذاشته است.
بیشتر این افراد در جریان متفرق کردن معترضان در تجمعاتی که در برابر ستاد کل ارتش برگزار شده بود، جان باخته اند.
در پنجم ماه مه نیز سران معترضان با تصمیم ژنرال‌ها در خصوص برگزاری انتخابات تا 9 ماه آینده و همچنین پیشنهاد گفت و گو مخالفت کردند.
معترضان این اقدام ارتش را به کودتا تشبیه کرده اند.
روزنامه لوموند نیز عصر دیروز (جمعه) از برگزاری تظاهرات در الجزایر خبر داد. این نشریه فرانسوی نوشت: الجزایری‌ها در شانزدهمین جمعه اعتراض آمیز تظاهرات کردند. این اولین تظاهرات پس از اعلام تعویق انتخابات ریاست جمهوری بود.
پس از برکناری احمد اویحیی نخست وزیر منفور، چشم پوشی بوتفلیقه از نامزدی در انتخابات، استعفای وی پس از بیست سال حکومت بر کشور و تظاهرات در روزهای جمعه از 22 ماه فوریه، شورای قانون اساسی اعلام کرد به علت نبود نامزدهای معتبر برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، امکان برگزاری رای گیری در 4 ماه ژوئیه وجود ندارد.
وقتی خبرگزاری فرانسه از غانم یازبک محقق کارنگی مرکز خاورمیانه در بیروت پرسید «آیا تعویق برگزاری انتخابات یک پیروزی برای معترضان است؟» وی پاسخ داد: هم آری و هم نه. آری؛ برای این که تعویق برگزاری انتخابات خواسته معترضان است. نه؛ چون حقیقت این است که به دلیل نبود امکانات لجیستیکی امکان برگزاری این انتخابات وجود نداشت.
علاوه بر این عبدالقادر بن صلاح رئیس جمهوری موقت بدون هیچ مصالحه ای همچنان در راس قدرت ماند. این در حالی است که برکناری چهره‌های وفادار به بوتفلیقه که بن صلاح یکی از آن هاست و همچنین اصلاحات سیاسی، یکی از خواسته‌های معترضان پیش از برگزاری انتخابات بود.
به رغم اعلام زمان 4 ماه ژوئیه به عنوان روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، هیچ شخصیت مهمی نامزد این انتخابات نشد.
به گفته غانم یازبک: هیچ کس حاضر نیست در این مسخره بازی شرکت کند. به نظر می رسد که حکومت در معرفی نامزدی که مورد اجماع باشد، با مشکل مواجه است. به گفته غانم یازبک «این معضل امروز ثابت شده است.»
مترجم: علیرضا فراهانی
141/118
بیشتر بخوانید:
درخواست رییس جمهوری موقت الجزایر برای آغاز گفت وگوی فراگیر در کشورش
گسترش بحران در سودان و آینده پیش رو/تحلیل
